Thành phố cảng cổ xưa Porto níu chân du khách

Đoàn thuyền chở rượu Porto trên sông Douro. Ảnh: Lã Phi Phong

Nằm dọc một dãy phía Tây bán đảo Iberia, đa phần các thành phố chúng tôi ghé thăm tại Bồ Đào Nha như Faro, Evora, Lisboa, Obidos, Aveiro, Guimaraes và Porto... đều gần hoặc không quá xa biển.

Vài dòng lịch sử

Tại Bồ Đào Nha, mọi thứ dường như đều nhẹ nhàng hơn ở Tây Ban Nha, từ cảnh vật đến con người. Chiếm 15% diện tích bán đảo Iberia với 100.000km2, 11 triệu dân và GDP hiện khoảng hơn 311 tỷ USD (CIA Book 2017) Bồ Đào Nha khá bình lặng so với Tây Ban Nha sôi động.

Nhiều du khách khá bất ngờ khi biết, quốc gia không mấy nổi bật tại châu Âu này lại từng là đế quốc hàng hải hùng mạnh vào thế kỷ XV. Bồ Đào Nha chính là kẻ khởi đầu cho chủ nghĩa thực dân đi chiếm lĩnh thuộc địa trước cả Tây Ban Nha.

Ngay từ năm 1415, Bồ Đào Nha đã xâm chiếm Ceuta, vùng đất thuộc Bắc Phi, đặt nền tảng cho việc bành trướng cũng như việc phát triển khoa học về hàng hải, bản đồ và chế tạo thuyền buồm. Lần lượt họ thực hiện các khai phá địa lý quan trọng,  như năm1488, Bartolomeu Diaz đi vòng quanh Mũi Hảo Vọng; năm 1498, Vasco Da Gama đặt chân tới Ấn Độ.

Cùng với những chuyến hải trình thì lãnh thổ Bồ Đào Nha ngày càng bành trướng từ châu Phi, châu Á và đến tận châu Mỹ. Thành công nhất của họ là vào năm 1500 đã phát hiện và thành lập thuộc địa rộng lớn tại Nam Mỹ là Brazil. Cho đến năm 1999, bằng việc trao trả thuộc địa cuối cùng tại châu Á là Macao về cho Trung Quốc thì mới chấm hết chủ nghĩa đế quốc thực dân lâu đời nhất trên thế giới.

Với sự giàu có do thu góp được từ các thuộc địa, Bồ Đào Nha cũng không kém cạnh gì láng giềng giàu có Tây Ban Nha, khi xây dựng các thành phố sầm uất cho mình như Faro, Aveiro, thủ đô Lisboa và đặc biệt là thành phố cảng Porto.

Porto và Douro

Trong hành trình du lịch khám phá loạt đô thị cổ và cảng biển tại Bồ Đào Nha, khoảng thời gian lưu lại Porto là ấn tượng nhất, có thể là ý kiến chủ quan của cá nhân, nhưng thực sự chỉ cần một lần đến Porto thôi thì tâm trí du khách sẽ không phai mờ hình ảnh của đô thị cổ kính cùng vô số kiến trúc, giáo đường tuyệt đẹp với những con phố dài lát đá trên những triền dốc thoai thoải.

Dường như quy hoạch các con phố lớn nhỏ tại Porto đều hướng về nơi khu cầu cảng nhộn nhịp, giống như những mạch máu nhỏ tỏa đều khắp cơ thể rồi tựu về trái tim. Và với Porto thì trái tim chính là khu bến cảng với điểm nhấn là cây cầu sắt 2 tầng Louis I duyên dáng bắc ngang con sông Douro thơ mộng.

Dòng sông Douro uốn lượn và lấp lánh như dải lụa trong ánh nắng chiều vàng đượm, khi chúng tôi tham gia chuyến dạo thuyền gần 1 giờ trên sông. Thật chẳng ngoa khi các tạp chí du lịch viết rằng, nếu muốn tìm hiểu vẻ đẹp làm ngất ngây lòng người của Porto, du khách chỉ cần dạo thuyền vòng trên dòng sông Douro.

Thánh đường Igregio do Carmo

Các con dốc dài không ngăn nổi những bước chân háo hức, những cặp mắt xoe tròn ngưỡng mộ của du khách phương xa khi dạo bước trên đường phố Porto. Dọc các phố cổ, trên bờ tường tòa nhà hay giáo đường rêu phong, du khách sẽ thường xuyên bắt gặp những bức tranh được ghép từ nhiều mảnh gạch men trắng sáng loáng cùng các nét vẽ màu xanh lam đặc trưng với các chủ đề khác nhau về tôn giáo, văn hóa, lịch sử.

Azulejos là tên gọi của những viên gạch men này, được những người Hồi giáo đưa vào bán đảo Iberia ở thế kỷ XIII, khi một phần bán đảo bị người Hồi giáo Morish chiếm đóng. Người Bồ Đào Nha biết đến nghệ thuật trang trí gạch men Azulejos vào năm 1503, sau khi vua Menuel I của Bồ Đào Nha viếng thăm thành phố Seville (Tây Ban Nha), nơi có nhiều kiến trúc Hồi giáo nổi tiếng.

Và kể từ đó, Azulejos trở thành một phần không thể thiếu trong kiến trúc của người Bồ Đào Nha. Không chỉ là những viên gạch trang trí, "những viên gạch kể chuyện" này là cách mà người Bồ Đào Nha từ hơn 500 năm trước dùng để kể lại những trang sử hào hùng của tổ tiên họ.

Tại Porto, du khách có thể bất chợt trông thấy những toa tàu điện trên phố với hoa văn trang trí bằng gạch men Azulejos dọc thân tàu thay cho các bảng quảng cáo hay lớp sơn phủ bình thường. Và nhà ga trung tâm Porto "São Bento" có thể xem như bảo tàng về Azulejos sinh động với vô số bức tranh Azulejos tuyệt đẹp về lịch sử lập quốc của Bồ Đào Nha được dát lên tường và trần nhà ga.

Kho tàng vô giá

Chỉ đi bộ thêm 5 phút từ ga trung tâm là du khách có điểm dừng chân đặc biệt. Đây là một trong những địa danh nổi tiếng nhất của Porto, nơi mà nếu vì một lý do nào đó du khách lỡ bước không ghé thì có lẽ chuyến viếng thăm Porto chắc chắn sẽ không trọn vẹn.

Đối diện với ngọn tháp cổ Clérigos là con phố ngắn Carmelitas, nhưng lúc nào cũng nhộn nhịp với cảnh du khách xếp hàng rồng rắn trước ngôi nhà số 144. Đây là nơi tọa lạc hiệu sách Lello trứ danh từ năm 1906, được xem là "thánh đường sách", như cẩm nang lữ hành Lonely Planet từng chia sẻ. Và đặc biệt hơn, đối với những ai say mê theo dõi từng bước chân của chú phù thủy nhỏ Harry Potter, thì hiệu sách Lello nên nằm ở dòng đầu tiên trong danh sách những nơi cần phải đến một lần trong đời.

Hướng dẫn viên trong hầm rượu Sandeman

Với hơn 60.000 đầu sách tiếng Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và các ngôn ngữ khác, Lello cũng đủ làm đắm lòng những ai say mê con chữ và hơn hết là lối kiến trúc, cách bài trí có một không hai bên trong hiệu sách. Một chiếc cầu thang đôi bằng gỗ uốn cong được chạm trổ hết sức tinh xảo bố trí ngay giữa hiệu sách. Chính nét duyên dáng lạ thường của chiếc cầu thang trên nền màu đỏ đã lôi cuốn du khách khắp nơi đến với hiệu sách.

Người ta tin rằng, nữ tác giả J.K Bowling của những tập truyện Harry Potter nổi tiếng, trong thời gian sinh sống tại Porto sau khi lấy chồng là nhà báo người Bồ Đào Nha đã dành nhiều thời gian đến hiệu sách này. Và chính những giây phút tại đây đã giúp bà phát họa ý tưởng khác lạ cho các tập truyện nổi tiếng của mình sau này.

Mặc cho nhà sách yêu cầu du khách phải trả phí vào cửa 3€ (khoảng 70 ngàn đồng, sẽ trừ vào tiền mua sách) như cách hạn chế số lượng người vào viếng thăm và chụp ảnh, nhưng không có tác dụng vì dòng người vẫn kéo dài trước hiệu sách mỗi ngày, ngay khi cửa vừa mở.

Porto và... "Zorro"

Trong chiều nhạt nắng và gió hiu hiu lạnh, hành trình khám phá Porto của chúng tôi kết thúc bằng việc bắt chuyến phà ngang cuối ngày sang phía bờ kia sông Douro để đến lò vang đỏ ngọt Sandeman có lịch sử hơn 228 năm.

Tại Bồ Đào Nha, vang đỏ ngọt Porto là thương hiệu quốc gia nổi tiếng với độ cồn từ 18 - 20 dung tích chai. Thời xưa do giao thông không thuận tiện nên rượu vang Porto được lên men theo phương pháp đặc biệt nhằm tăng độ cồn lên cao để bảo quản tốt chất lượng trong quá trình vận chuyển.

Và Sandeman là một trong những thương hiệu lâu đời của dòng vang ngọt Porto. Trong hầm rượu vắng lặng và nồng hăng mùi cồn, tiếng thì thầm của anh chàng hướng dẫn viên mặc áo choàng, đội chiếc nón rộng vành màu đen tuyền như nhân vật chính trong phim Mặt nạ Zorro, càng làm tăng thêm sự tò mò hứng thú cho chuyến khám phá hầm rượu.

Ngay bến tàu trước hầm rượu, từng đoàn thuyền gỗ kiểu dáng truyền thống với màu sơn đen trũi dùng để vận chuyển rượu từ thung lũng Douro về, đang neo đậu dập dềnh trên sóng nước trong ánh hoàng hôn tạo nên cảnh quan vô cùng khác lạ. Theo từng con nước lên xuống của dòng Douro, chúng như chứng nhân cho sự thăng trầm của phố cảng Porto hàng trăm năm qua.