Thuế mới còn rất nhiều vướng mắc

Khá nhiều chính sách mới về thuế được ban hành, hướng dẫn thực hiện trong thời gian qua, đặc biệt sau khi Chính phủ công bố gói giải pháp kích cầu để ngăn chặn suy thoái kinh tế, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế VN Nguyễn Thị Cúc (nguyên Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thuế) giải thích thêm những thắc mắc trong việc áp dụng các chính sách mới.

* Thưa bà, thuế thu nhập cá nhân (TNCN), theo Nghị quyết của Quốc hội (QH) mới ban hành, được miễn trong thời gian 6 tháng đầu năm, việc xác định đối tượng nộp thuế là “cá nhân cư trú” và “không cư trú” trên thực tế khá phức tạp?

Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế VN

- QH đã cho miễn tất cả các loại thuế này trong thời gian 6 tháng đầu năm 2009 (bao gồm 8 loại: tiền lương, tiền công, kinh doanh đầu tư vốn, chuyển nhượng vốn, bản quyền, nhượng quyền thương mại, thừa kế và quà tặng). Như vậy, việc xác định đối tượng nộp thuế là cá nhân cư trú với tiêu thức “có chỗ ở tại VN từ 90 ngày trở lên” cần bổ sung thêm “nếu không thuộc đối tượng cư trú của bất kỳ nước nào thì trở thành đối tượng cư trú tại VN”, vì như thế tiêu thức thứ hai “183 ngày ở VN” mới có ý nghĩa.

Vướng mắc ở đây còn là những trường hợp cư trú ở VN trước và sau ngày 31/12, vì thời gian trước mốc đó trên 183 ngày nhưng thời gian sau mốc đó không đủ số ngày nên thu nhập phát sinh những tháng đầu năm phải tính thuế theo biểu thuế của cá nhân không cư trú, tức là 20% trên thu nhập chịu thuế.

* Những khoản chịu thuế TNCN và không phải chịu thuế TNCN nào theo quy định hiện còn gây lúng túng khi thực hiện, thưa bà?

- Đó là chi phí xe đưa đón riêng từng cá nhân mà Thông tư 62 đã quy định là phải tính vào thu nhập chịu thuế nhưng thực tế không phù hợp trong khi thiếu quy định không thu thuế với các đối tượng trên. Hoặc thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng bất động sản phát sinh trong trường hợp chuyển nhượng, sang tên nhà chung cư, tiền đã đặt cọc, nộp một phần theo tiến độ hoặc đã thanh toán hết tiền theo hợp đồng nhưng công trình chưa hoàn thành, bàn giao thì các cá nhân này sang tên cho cá nhân khác tiếp tục thực hiện hợp đồng. Để tránh việc bỏ sót nguồn thu, cần thực hiện việc thu phí và thuế TNCN khi sang tên, chuyển nhượng.

* Hiện tại, ở một số cơ quan, đơn vị đã có “sáng tạo” chia nhỏ tiền thưởng cuối năm ra từng tháng và tập trung phát vào 6 tháng đầu năm để tránh thời điểm chịu thuế TNCN. Ý kiến của bà về vấn đề này?

- Chúng tôi đã làm văn bản đề nghị xử lý tình trạng này, hướng dẫn cách tính thuế như sau: Thuế TNCN phải tính trong cả 12 tháng. Thu nhập chịu thuế là tổng thu nhập cả năm chia đều 12 tháng rồi nhân với 6 tháng (vì 6 tháng đầu năm được miễn).

* Một vấn đề khác, khi thực hiện gói kích cầu, ưu đãi thuế cho DN bằng cách cho giãn thuế (thay vì phải nộp thuế ngay, được chậm nộp 9 tháng), ngành thuế có biện pháp gì ngăn chặn DN sử dụng tiền chậm nộp đó không vào mục đích sản xuất kinh doanh mà gửi lấy lãi ngân hàng hoặc đầu tư chứng khoán chẳng hạn?

- Phải tùy từng DN với điều kiện sản xuất, kinh doanh cụ thể của họ. DN thiếu nợ trước mắt thường dùng nguồn tiền chậm nộp đó để trả nợ. Nếu DN có tiền nhàn rỗi, có thể gửi lấy lãi ngân hàng nhưng trong trường hợp đó họ phải thực hiện nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp, tức nộp 25% đối với các nguồn thu từ lãi ngân hàng. Tôi tin là trường hợp này không nhiều vì lãi suất tiền gửi không cao nếu so với lãi suất tiền vay...