Người dân không chỉ mong ước những con số đẹp

Chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, nhận định: “Hàng loạt doanh nghiệp, hàng triệu người dân đang trong cơn bĩ cực, nếu không có giải pháp kịp thời, an sinh xã hội chỉ còn là những mỹ từ trên giấy”.

Đọc E-paper

* Nhìn vào số liệu về tăng trưởng GDP quý II, ông có ý kiến gì không? 

- Nhiều nghiên cứu chứng minh tăng trưởng thời gian qua chủ yếu dựa vào vốn. Giai đoạn 2006 - 2010, yếu tố vốn đóng góp vào tăng trưởng khoảng trên 70%, trong khi năng suất nhân tố tổng hợp chỉ đóng góp dưới 10%.

Trước đó, giai đoạn 2000 - 2005, năng suất nhân tố tổng hợp đóng góp trên 20% vào tăng trưởng. Hiệu quả sử dụng vốn không cao, có xu hướng ngày càng thấp đi. Nếu giai đoạn 2000 - 2005, hệ số ICOR chỉ gần 5, thì giai đoạn 2006 - 2010 đã tăng lên 7,3.

* Về nguyên tắc, GDP được tính toán như thế nào?

- GDP của Việt Nam được ước tính từ phía cung, theo tôi, độ chính xác không cao. Về nguyên tắc, GDP có thể được tính bằng 3 phương pháp: Sản xuất, thu nhập và sử dụng cuối cùng. Việt Nam cơ bản tính GDP bằng phương pháp sản xuất.

Để dự báo trong dài hạn, ta thường sử dụng các hàm tổng cung (Solow), còn ước tính trong ngắn hạn, phải được xem xét từ phía cầu (Keynes). Việc ước tính GDP trực tiếp từ phía cung có thể khác khá xa với ước tính GDP từ phía cầu bằng quan hệ Keynes - Leontief.

Từ cách tính đó có thể thấy, tình trạng kinh tế năm 2011 vừa lạm phát vừa suy trầm từ phía cung. Quý I/2012, DN vẫn không tiếp cận được vốn, trong khi đầu tư công - nếu loại trừ yếu tố giá giảm khá mạnh, thu nhập của người lao động cũng giảm khiến sức mua thấp.

Quý I tăng trưởng 4% là do nhập khẩu sụt giảm, tồn kho lớn. Về nguyên tắc, tồn kho cũng là một phần trong GDP (GDP = Tiêu dùng của dân cư + Chi tiêu của Nhà nước + tích luỹ tài sản cố định + thay đổi tồn kho + xuất khẩu và dịch vụ - nhập khẩu và dịch vụ).

Mặt khác, nền sản xuất dựa nhiều vào nhập khẩu nguyên liệu, nên khi nhập khẩu giảm sâu, DN không mở rộng sản xuất, đặc biệt là khối DN trong nước, mà tăng trưởng lại dựa trên sự mở rộng sản xuất, nên quý II tăng trưởng sẽ thấp hơn quý I. Cho nên, con số 4,66% tăng trưởng GDP của quý II với tôi là một bất ngờ.

* Cũng liên quan đến con số, Tổng cục Thống kê cho biết, tỷ lệ thất nghiệp của Việt Nam năm 2011 ở mức 2,27%, một mức thấp so với con số 5,3% số DN ngừng sản xuất kinh doanh, tương đương 23.689 DN, tính đến 1/1/2012?

- Tôi thấy tiêu chí thế nào là thất nghiệp cũng cần phải xem lại. Quá nhiều khó khăn, song mọi người dân vẫn phải làm việc. Bằng cách này hay cách khác, họ vẫn phải nỗ lực để kiếm sống, bởi không ai chịu ngồi chờ đến chết đói. Bây giờ, điều người dân mong ước không phải là những con số đẹp thể hiện thành tích tăng trưởng, tỷ lệ thất nghiệp giảm. Cái mà người dân cần, là an sinh xã hội phải thực sự được quan tâm.

* Một con số nữa, Cơ quan Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước vừa công bố, nợ xấu toàn hệ thống là 202.000 tỷ đồng, chiếm 8,6% tổng dư nợ tín dụng và cao gần gấp đôi số liệu các tổ chức tín dụng đưa ra trước đó là hơn 117.000 tỷ đồng.Theo ông, số liệu này đủ phản ánh thực tế?

- Sau vài tháng nợ xấu tăng lên là đương nhiên. Về nguyên tắc sau ngày phải trả ngân hàng theo hợp đồng thì món nợ đó trở thành “nợ quá hạn” và ngày thứ 91 thành nợ xấu. Thực tế, 6 tháng đầu năm nay hàng loạt nợ quá hạn trở thành nợ xấu. Tôi cho rằng, con số nợ xấu không dừng lại ở đó mà vẫn tiếp tục tăng.

Thực tế, khi nợ “biến” thành nợ quá hạn hoặc nợ xấu, phía ngân hàng không thiệt thòi bằng DN và người dân. Bởi đó là khi DN và người dân phải trả mức lãi suất khủng cho ngân hàng (trên dưới 30%). Hiện, hàng loạt DN và hàng triệu người dân đang trong cơn bĩ cực. Nếu không có giải pháp kịp thời, an sinh xã hội chỉ còn là những mỹ từ trên giấy.

* Cảm ơn ông!