Thông tin chỏi niềm tin

Chuyện rò rỉ thông tin “mật” về giao dịch tự doanh của các công ty chứng khoán, quỹ đầu tư trong nước được phát giác mới đây đang khiến nhiều nhà đầu tư bất bình. Họ phản ứng không chỉ vì những thiệt hại mà còn bức xúc trước những động thái không rõ ràng từ cơ quan quản lý Nhà nước.

Một bản thống kê giao dịch trong tháng Hai và tháng Ba về danh mục đầu tư tự doanh của các công ty chứng khoán và quỹ đầu tư trong nước với mức độ chi tiết rất cụ thể đã được “nhân bản” rộng rãi. Chi tiết hơn 40 công ty chứng khoán mua gì, bán gì suốt nhiều tháng lọt vào tay một số người đã làm cho nhiều giao dịch trên (TTCK) méo mó. Thực tế, về nguyên tắc, thông tin mua bán chứng khoán của công ty thuộc loại bí mật kinh doanh. Ngoại trừ một số ít nhân viên của bộ phận tự doanh và lãnh đạo công ty, những nhân viên ở các bộ phân khác không được phép biết danh mục chứng khoán mà công ty giao dịch.

Cho đến cuối tuần qua, thông tin được quy định không phổ biến này vẫn chưa tìm ra nguồn tiết lộ. Trả lời báo chí, ông Lê Hải Trà, Phó tổng giám đốc Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM, cho hay, thông tin trên chỉ có thể xuất phát từ ba địa chỉ là sở giao dịch chứng khoán (cơ quan theo dõi và quản lý thị trường); trung tâm lưu ký (nơi nhận kết quả giao dịch cuối ngày) và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước - UBCKNN (cơ quan được cung cấp sổ lệnh).

Tuy nhiên, theo Chủ tịch UBCKNN Vũ Bằng, việc lộ tin như vậy có thể không chỉ từ ba nguồn trên mà có thể từ đường khác, chẳng hạn như trong quá trình truyền tin có thể bị hacker truy xuất thông tin. Còn nhà đầu tư lại tỏ ra ngạc nhiên khi ông Bằng cho biết thêm, từ hơn một tháng trước, UBCKNN đã nghe về thông tin xuất hiện việc lộ tin giao dịch nêu trên, đã chỉ đạo rà soát việc này. Nhưng chỉ đến khi báo chí lên tiếng thì lãnh đạo UBCKNN mới lên tiếng. Nhìn vào sự việc đã rồi, người tham gia TTCK không khỏi lo ngại và giảm niềm tin bởi nhiều thông tin “hái ra tiền” quá dễ lọt ra ngoài và được dùng để trục lợi.

Cho dù tin có thể bị lộ do harker thì nguồn cũng chỉ đi từ các cơ quan theo dõi và quản lý TTCK như ông Trà nhận định. Nếu do “nội gián” thì còn có thể truy ra và dẹp yên, nhưng bị hacker xâm nhập chuyện lộ tin còn kéo dài và những câu hỏi về bảo mật sẽ khó có lời giải. Tuy nhiên, thông tin trên bắt đầu có trên TTCK từ tháng 9/2009 và liên tục được cập nhật cho đến nay với danh sách, danh mục ngày càng dài và nhiều hơn cùng độ chính xác theo như lãnh đạo nhiều CTCK thì “chúng tôi mua bán gì họ đều biết cả”.

Lộ liễu đến nỗi nhiều nhân viên tư vấn còn sử dụng những số liệu này để tham khảo, nhận định, bình luận và tư vấn cho khách hàng. Tất nhiên, người hưởng lợi luôn là các nhà đầu tư VIP, đại gia và “cá mập” trên TTCK, còn nhà đầu tư nhỏ lẻ thì rất dễ bị dẫn dắt theo và ngụp lặn trong con sóng do các thành phần trên tạo ra.

Từ năm 2007, Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính (VAFI) đã gay gắt lên tiếng về việc rò rỉ thông tin, nhưng UBCKNN bác bỏ thông tin lộ ra từ các trung tâm giao dịch chứng khoán và khẳng định các quy trình được kiểm tra, giám sát rất kỹ lưỡng. Nhiều năm qua, tin đồn thông tin “mật” xuất hiện cũng chỉ là tin đồn và cho đến nay, ngoài một số giao dịch nội gián của cổ đông lớn thì chưa có vụ nào nghiêm trọng được phơi bày. Vậy mà thực tế lại cho thấy những thông tin chỉ có thể nằm hoặc lộ ra từ một số cơ quan quản lý, theo dõi thị trường vẫn đựoc tuồn ra như bản báo cáo trên!?

Ông Vũ Bằng cho biết, UBCKNN sẽ tìm cách lần ra nguyên nhân rò rỉ các thông tin giao dịch nói trên. Thông tin lộ mật có được truy ra hay không đang còn là dấu hỏi nhưng rõ ràng niềm tin của nhà đầu tư vào cách quản lý những thông tin trên đang bị tổn hại. Vụ việc này nếu UBCKNN không đi tới cùng hay “giơ cao đánh khẽ” như những việc xử phạt khác thì sẽ rất khó lấy lại niềm tin của nhà đầu tư cả nội lẫn ngoại. Với một TTCK sống chủ yếu bằng thông tin và niềm tin như TTCK Việt Nam thì vụ việc trên càng cần phải nhanh chóng sáng rõ.