Tái lạm phát: Nguy cơ đã rõ

Mặc dù tín dụng đã vượt quá mức cho phép, nhưng các NH vẫn tiếp tục chạy đua tăng lãi suất huy động. Nguy cơ lạm phát là tất yếu khi tín dụng tăng nhanh, nhất là khi Quốc hội cho phép bội chi ngân sách 7% GDP. Không những vậy, tín dụng tăng trưởng cũng đồng nghĩa nguy cơ nợ xấu lớn xuất hiện.

Các ngân hàng vẫn tiếp tục tăng lãi suất gây sức ép cho tái lạm phát - Ảnh Quý Hòa

Đúng như dự báo, tăng trưởng tín dụng đối với nền kinh tế đã cao hơn so với năm ngoái: Đến cuối tháng 10/2009 đã vượt qua ngưỡng 30%, lên tới 33,29%. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng công bố, trong tháng 10/2009, tăng trưởng tín dụng ước tăng 2,04% so với cuối tháng trước. Trong đó, tín dụng bằng VND ước tăng 2,03% và tín dụng bằng ngoại tệ ước tăng 2,06% so với cuối tháng trước.

Một nghịch lý là mặc dù tín dụng đã vượt quá mức cho phép mà NHNN đặt ra trong năm nay, nhưng hiện các NH vẫn tiếp tục tăng lãi suất huy động nhằm thu hút thêm vốn để cho vay. Từ đầu tháng 11 đến nay, các NH liên tục thông báo tăng lãi suất huy động, từ tiền đồng đến đô la Mỹ và cả vàng.

So với cuối tháng 9/2009, mặt bằng lãi suất huy động tăng từ 0,1 - 0,3%/năm, hiện đang phổ biến ở mức 8,0 - 10%/năm. Lãi suất cho vay giữ ổn định ở mức 10 - 10,5%/năm. Lãi suất huy động USD phổ biến ở mức 1,3 - 3,5%/năm. Hiện NH TMCP Sài Gòn (SCB) đang dẫn đầu thị trường về lãi suất huy động với mức lãi suất kỳ hạn một tháng là 9,7%/năm, kỳ hạn ba tháng 9,95%/năm, và kỳ hạn sáu tháng 9,99%/năm.

NHNN cho biết sẽ thanh tra toàn diện các NH có lãi suất huy động từ 10%/năm trở lên. Vì vậy, mức lãi suất 9,99%/năm là mức cao nhất mà các NH đưa ra ở thời điểm này. Vì thế, cạnh tranh ở các kỳ hạn ngắn còn dư địa để tăng tiếp lãi suất đang là xu hướng hiện nay.
Các NH đều cho biết đang trong tình trạng khan vốn nên lãi suất trên thị trường liên NH được đẩy cao lên như vậy.

Do tiền đồng khan hiếm nên các NH quay sang tăng lãi suất đô la Mỹ để hút vốn, và đang hướng khách hàng chuyển sang vay đô la Mỹ. Tổng giám đốc Sacombank, ông Trần Xuân Huy nói rằng, tín dụng sôi động là nhờ nhu cầu vốn cá nhân đang tăng trở lại. Ông Phạm Quốc Thanh, Phóù tổng giám đốc NH An Bình, khẳng định, sắp tới, nhu cầu vốn sẽ lớn hơn cung và các NHTM phải đẩy mạnh “tích lũy” vốn trung và dài hạn để đón đầu kinh tế phục hồi.

Tăng trưởng tín dụng trong năm 2009 được dự báo sẽ ở mức cao do NHNN thực thi chính sách tiền tệ nới lỏng để kích thích nền kinh tế, nhưng ngược lại, sẽ có tác động dài hạn tới lạm phát. Tổng thư ký Hiệp hội NH VN Dương Thu Hương thừa nhận nguy cơ lạm phát là có thật khi tín dụng tăng nhanh, nhất là khi Quốc hội cho phép bội chi ngân sách 7% GDP.

Không những vậy, tín dụng tăng trưởng cũng đồng nghĩa nguy cơ nợ xấu lớn theo. Tính đến ngày 12/10 vừa qua, có 13 NH thừa vốn, 23 NH có biểu hiện thiếu vốn. Có tổ chức tín dụng đă vay trên thị trường liên NH tới 25.000 tỷ đồng. Ngoài sự mất cân đối giữa nguồn vốn đầu vào - đầu ra, không ít NH mất cân đối cơ cấu kỳ hạn, vốn huy động chủ yếu ngắn hạn, nhưng cho vay trung - dài hạn chiếm tỷ trọng lớn.

Khi được hỏi, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Giàu đã đề cập đến Chỉ thị 01 được NHNN ban hành ngày 22/5/2009, trong đó có yêu cầu các NH phải đảm bảo quy mô và cơ cấu tín dụng phù hợp với vốn huy động. Tuy chưa phát hiện NH nào vi phạm nhưng ông cho biết trên thực tế có những NH đang ở mức báo động. Thống đốc cũng cảnh báo sẽ có biện pháp xử lý những NH vi phạm quy định trên.

Thiếu vốn là nguyên nhân chính đẩy lăi suất tăng. Một số ngân hàng đã mua bán giấy tờ có giá trên thị trường mở. Trong quí I và quí II/2009, NHNN chỉ “bơm” ra qua thị trường mở khoảng 2.000 - 4.000 tỷ đồng/ngày, nhưng gần đây đã phải nâng lên 6.000 - 7.000 tỷ đồng/ngày.

Trong cuộc họp ở TP.HCM, NHNN nhấn mạnh lượng tiền đưa ra (và hút về) qua thị trường mở đến cuối năm sẽ chỉ dừng ở mức tối đa 7.000 tỷ đồng/ngày. Trong hai cuộc họp với tổng giám đốc các ngân hàng trên địa bàn TPHCM cuối tuần trước và tại Hà Nội đầu tuần này, NHNN đã phát đi thông điệp rõ ràng: Mục tiêu ngăn chặn tái lạm phát được chú trọng.