Margin: Sôi động ngày trở lại

Nhiều công ty chứng khoán công bố sẽ cấp thêm hàng chục ngàn tỷ đồng cho hoạt động margin, khuyến khích nhà đầu tư (NĐT) tham gia thị trường.

Đọc E-paper

Ổn định...

Tính đến hết quý III, kết quả kinh doanh của các công ty chứng khoán tương đối tốt. Nếu như cùng kỳ năm 2013, số công ty lỗ chiếm đến 70% thì nay có lãi là 78% (hơn 20% còn lại lỗ khoảng 36 tỷ đồng). Nhiều công ty đã đưa và gọi vốn vào những doanh nghiệp đang gặp khó khăn về vốn để tìm kiếm lợi nhuận sau này.

Đối với NĐT, các công ty cũng đang tích cực đưa vốn ký quỹ (margin) để hỗ trợ thanh khoản. Ông Phạm Hồng Sơn, Vụ trưởng Vụ Quản lý kinh doanh (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước - UBCKNN), khẳng định, tính đến thời điểm này, lợi nhuận của các công ty chứng khoán, dịch vụ giao dịch ký quỹ (margin) nhờ đó mà sôi động hẳn.

Cũng theo ông Sơn, hiện có 38 công ty đang triển khai dịch vụ ký quỹ trong số gần 50 công ty được phép, số còn lại đang hoàn chỉnh các công việc liên quan để triển khai.

Rõ ràng, sau một thời gian tái cấu trúc, các công ty chứng khoán đã trở lại "cuộc chơi", xóa tan nhiều nghi ngờ về sự yếu kém trước đây. Theo ông Sơn, kết quả thanh tra, kiểm tra của UBCKNN cho thấy, các công ty chấp hành các quy định về margin tương đối tốt.

Hầu hết đều sử dụng các phần mềm trong cung cấp dịch vụ margin, thay vì chủ yếu triển khai theo phương thức thủ công như trước đây, nên đảm bảo công bằng hơn cho khách hàng, giúp công ty hoạt động an toàn hơn, đồng thời các lỗi vi phạm (nếu có) đều được thể hiện trên hệ thống.

Bên cạnh đó, khách hàng cũng nhận thức tốt hơn về những lợi ích và rủi ro của dịch vụ margin, nên các công ty chứng khoán ngày càng nâng cao ý thức trong quản trị rủi ro.

Điều này giúp giảm thiểu những mặt tác động không tích cực của dịch vụ margin. Đây cũng là một trong những lý do giúp thị trường chứng khoán vận hành ổn định trong 10 tháng qua, mặc dù giá trị giao dịch và mức độ sử dụng dịch vụ margin tăng khá cao.

Thời điểm cuối tháng 10/2014, tổng số tiền các công ty chứng khoán cho vay margin khoảng 17.000 tỷ đồng, tăng đáng kể so với 15.000 tỷ đồng vào cuối tháng 9/2014.

Thậm chí, để trấn an tâm lý NĐT, nhà quản lý cho biết, với những trường hợp vi phạm quy định về margin, dù là với lỗi nhỏ nhất, UBCKNN cũng nghiêm khắc xử phạt.

Đơn cử trường hợp của Công ty Chứng khoán An Bình, tuy lỗi vi phạm xảy ra từ năm 2013, khi cho 2 khách hàng vay margin để giao dịch chứng khoán ngoài danh mục công bố với số tiền 100 - 200 triệu đồng và Công ty đã khắc phục lỗi này, nhưng qua kiểm tra định kỳ năm 2014, UBCKNN vẫn xử phạt An Bình, để đảm bảo minh bạch, công bằng, tạo sự răn đe...

Với những công ty vẫn còn hợp đồng hợp tác đầu tư, UBCKNN yêu cầu phải khẩn trương tất toán dứt điểm và các công ty chứng khoán chấp hành tương đối tốt...

Rủi ro vẫn còn

Với thông tin trên có thể thấy rằng, đây là thời điểm tốt để NĐT mạnh dạn hơn khi ký quỹ. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng thị trường đã có thanh khoản những vẫn còn rất nhiều rủi ro. Hơn nữa, với những quy định về giao dịch ký quỹ (margin) được các cơ quan quản lý ban hành, khá nhiều chuyên gia đã nêu quan điểm thanh khoản nên là yếu tố được chú trọng hàng đầu.

Bởi lẽ, cổ phiếu có thanh khoản tốt thì khi thị trường biến động giá, đồng thời nếu xảy ra rủi ro giải chấp, cũng nhanh chóng chấm dứt vì lúc nào bên mua cũng sẵn sàng.

Đối với NĐT, có quan điểm cho rằng sử dụng margin chủ yếu là NĐT ngắn hạn, nên những tiêu chí như lợi nhuận âm có thể hơi quá khắt khe vì nó chỉ dành cho đầu tư dài hạn. Tuy nhiên, phải nhìn nhận rằng, trong vòng đời của một doanh nghiệp, làm ăn có lãi chưa chắc song hành với một cổ phiếu an toàn, nếu nhà đầu cơ sử dụng nhiều thủ thuật để lũng đoạn, làm giá.

Bởi từ khá lâu, các công ty chứng khoán đã có dịch vụ "tạo thanh khoản" nhằm thu hút NĐT và chuẩn bị cho các đợt phát hành tăng vốn. NĐT mua cổ phiếu đôi khi là do cổ phiếu có sóng, thậm chí "được" làm giá. Thậm chí, một vấn đề cần được đặt ra là khi tất cả các công ty chứng khoán đều bị UBCKNN giám sát chặt trong việc ký quỹ thì rủi ro vẫn có thể xảy ra.

Ví dụ, nếu A lại lập ra hoặc có đối tác là một công ty tài chính, công ty đầu tư A1, A2 nào đó, sau đó, NĐT lại lập ký hợp đồng hợp tác đầu tư với A1, A2 để mua cổ phiếu X. Với cách này, A có thể tạo ra sóng gió thị trường...

Như vậy, để an toàn trong các giao dịch ký quỹ, trước tiên NĐT cần xác định các yếu tố tạo nên thanh khoản cao gồm: doanh nghiệp tốt, kinh doanh có nền tảng, sự ưa chuộng của thị trường, có lực "tác động" nào đó. Ngoài ra, cũng phải cân nhắc về khoản ký quỹ lớn khi thị trường còn biến động, chưa xác lập được xu hướng tăng bền vững.