"Nữ tướng" Jean Liu - "vận động viên điền kinh chạy cự ly dài"

Sinh ra trong một gia đình gia giáo ở Bắc Kinh, cha là nhà sáng lập Lenovo - Chuanzhi Liu, Jean Liu vừa phải gìn giữ chuẩn mực của một người phụ nữ truyền thống, vừa phải nỗ lực làm tròn những kỳ vọng của cha.

Ở Didi Chuxing, Jean Liu không phải là người nói to nhất, nhưng mỗi khi vị nữ chủ tịch lên tiếng, một bầu không khí im lặng đến đáng sợ bao trùm toàn bộ căn phòng. Theo khuôn mẫu tồn tại trong văn hóa Trung Quốc từ thời xưa, phụ nữ nên hành động nhẹ nhàng, nói chuyện nhỏ nhẹ. Nếu nói to quá, họ sẽ bị nhìn với ánh mắt tiêu cực.

Vậy mà, người phụ nữ với thân hình mảnh dẻ, chẳng bao giờ nói to ấy lại chính là vị "nữ tướng" lãnh đạo cả một cuộc sáp nhập giữa 2 ứng dụng chia sẻ xe lớn nhất Trung Quốc chỉ trong 22 ngày, gọi vốn 1 tỷ USD về cho Didi Chuxing chỉ bằng một lời nói và khiến Uber phải bán mình, ra đi khỏi thị trường 1,3 tỷ dân. Ở một đất nước vẫn còn nặng tư tưởng trọng nam khinh nữ như Trung Quốc, những điều đó thật khó tin, nhưng tất cả đều là sự thật.

Tiểu thư danh giá chấp nhận phỏng vấn 18 vòng để làm nhân viên ở Goldman Sachs

Là con gái của sáng lập viên công ty công nghệ hàng đầu Trung Quốc, Jean Liu dường như được sinh ra để thành công. Sau khi tốt nghiệp Đại học Bắc Kinh với tấm bằng loại ưu, Liu tiếp tục học thạc sĩ tại Đại học Harvard, chuyên ngành khoa học máy tính, theo đúng con đường mà cha mình trước đây từng đi qua.

Nhưng không vì điều kiện gia đình thuận lợi mà dựa dẫm vào cha, Liu quyết định tự mình làm nên sự nghiệp bằng cách nộp đơn ứng tuyển vào Goldman Sachs như bạn bè đồng trang lứa. Jean Liu đã trải qua tổng cộng 18 vòng phỏng vấn, bao gồm cả phần thử thách hát một bài hát cổ điển của Celine Dion, trước khi nhận được lời mời làm việc với tư cách là một nhân viên phân tích cơ bản.

Trong suốt 12 năm làm việc tại Goldman Sachs, Liu chẳng bao giờ nghĩ rằng mình là tiểu thư danh giá của tập đoàn công nghệ hàng đầu Trung Quốc, bất cứ lúc nào cũng có thể bỏ việc và dễ dàng tìm được một vị trí tươm tất ở Bắc Kinh. Tính cách đó của được cha Liu vun đắp từ khi còn nhỏ. Ông Liu không bao giờ cho phép con cháu mình vào làm việc trong hàng ngũ lãnh đạo của Lenovo. Thời niên thiếu, Jean Liu cũng đau đáu ước mơ lớn lên sẽ tự tìm ra một con đường riêng của mình.

Nếu là một vận động viên Olympic, chắc hẳn Jean Liu sẽ là vận động viên điền kinh chạy cư ly dài với các đặc tính tập trung cao độ, dẻo dai và hoàn toàn tin tưởng vào khả năng vượt qua bất kỳ chướng ngại vật nào theo cách của mình. Thực tế thì Liu là một người "cuồng" công việc. Trước khi trở thành Chủ tịch của Didi Chuxing, Jean Liu đã từng có 12 năm làm việc đến 140 giờ một tuần ở Goldman Sachs. Khi được hỏi về quãng thời gian đó, Liu chỉ nói một câu về bản thân mình rằng: "Tôi 24 tuổi mà trông như 42". Jean Liu là một cô gái cứng đầu, không sợ đặt mình vào những công việc thường chỉ dành cho nam giới.

Tháng 9/2013, Giám đốc điều hành Goldman Sachs bắt đầu đầu tư vào các startup công nghệ. Đó cũng là lúc Jean Liu bắt đầu để ý đến Didi Dache. Mặc dù bị phía này từ chối, Liu đã không "buông tha" cho Didi. Tháng 6/2014, Jean Liu quay trở lại với đề nghị Goldman Sachs sẽ đầu tư vào Didi, khi đó đã là một startup thành công chiếm lĩnh 43% thị phần. Một lần nữa, Didi lại từ chối.

Liu đã gặp gỡ CEO Cheng Wei của Didi và nói rằng: "Nếu không cho tôi đầu tư, hãy cho tôi làm việc trong startup của anh". 4 tháng sau, Liu nghỉ việc ở Goldman Sachs và chấp nhận thử thách lớn nhất cuộc đời mình: gia nhập Didi Dache với vai trò COO. "Rời bỏ Goldman Sachs năm 2014 là một trong số những quyết định khó khăn nhất mà tôi từng thực hiện, nhưng gia nhập Didi là một trong số những cơ hội mà tôi không thể bỏ qua", Liu chia sẻ.

"Nữ tướng" cản bước Uber

Xuất thân từ môi trường quốc tế, ngay sau khi gia nhập Didi với vai trò COO, Jean Liu được cử làm đại diện cho Didi ở tất cả các sự kiện quốc tế, gặp gỡ chính phủ, phát biểu trước công chúng và đặc biệt giúp Didi xây dựng Didi Black (tương tự với Uber Black – dịch vụ cung cấp xe ô tô chất lượng cao).

Kinh nghiệm ngành ngân hàng và những mối quan hệ chuyên sâu từng xây dựng từ hồi làm việc ở Goldman Sachs cũng đã là chất xúc tác giúp cuộc sáp nhập bất ngờ giữa Didi Dache và đối thủ lớn nhất của Hãng lúc bấy giờ là Kuaidi thành công, đưa Didi Chuxing (tên gọi sau khi sáp nhập) trở thành ứng dụng đặt xe lớn nhất Trung Quốc với 90% thị phần. Vai trò trụ cột nắm giữ trong suốt 6 tháng đầu tiên ở Didi đã giúp Liu trở thành người đầu tiên được bổ nhiệm vào vị trí Chủ tịch Didi vào tháng 2/2015.

Người ta nói đùa rằng Jean Liu là tài sản vô giá mà Cheng Wei mang về cho Didi. Thật vậy, chỉ trong vòng chưa đến một năm rưỡi, Liu đã làm tăng số lượng nhân viên của công ty từ 700 lên 5.000 người thông qua việc cung cấp thêm dịch vụ chia sẻ hành trình và bổ sung đội xe. Jean Liu cũng là người có công lớn trong việc mang về khoản đầu tư trị giá 1 tỷ USD từ Apple, nâng tổng số tiền công ty này huy động được lên tới 3 tỷ USD.

Càng ấn tượng hơn khi thỏa thuận này của Jean Liu và CEO Apple Tim Cook vốn xuất phát từ câu nói dí dỏm của Jean Liu khi tới thăm trụ sở Apple vào ngày 20/4/2016: "Bất kỳ công ty nào có tên gọi gắn liền với một loại quả đều làm nên kỳ tích". Trong khi Apple là "quả táo" thì cái tên Didi lại mang có nghĩa là một "quả cam bé nhỏ".

Trên cương vị chủ tịch công ty, Jean Liu cũng bắt tay hợp tác cùng các đối tác như Grab (của Singapore), Ola Cabs (của Ấn Độ) và Lyft (của Mỹ) để cung cấp thêm lựa chọn cho hành khách của Didi Chuxing. Tất cả những điều đó đã góp phần khiến Uber bị hạ bệ và không còn lựa chọn nào khác ngoài việc bán mình cho đối thủ để đổi lại 20% cổ phần.

Đối với một gã khổng lồ công nghệ như Uber nói chung và Travis Kalanick nói riêng – người có chiến lược tấn công thị phần từng được coi là bất bại, màn thua đau đớn ở Trung Quốc, đặc biệt là trước Jean Liu thực sự là một ký ức khó quên. Travis Kalanick là "tay chơi" có tiếng, nhưng Jean Liu cũng là người phụ nữ ngoan cường.

Người mẹ 3 con chiến đấu với căn bệnh ung thư vú

Cũng giống như những người phụ nữ khác, sau khi đi làm về Jean Liu lại tất bật việc nhà với 3 đứa con nhỏ. Thời gian đầu mới trở về Trung Quốc từ Hong Kong, Liu thường gặp rất nhiều khó khăn mỗi khi phải đưa con đi chơi, giữ cho chúng không quậy phá và gọi một chiếc taxi giữa phố cho cả 4 mẹ con. Hiểu được khó khăn của những bà mẹ, Liu càng mong muốn phát triển và hoàn thiện Didi nhiều hơn.

Tuy sinh ra trong nhung lụa và có một sự nghiệp thành công từ khi còn khá trẻ, cuộc đời của Jean Liu cũng có lúc trắc trở. Tháng 9/2015, khi cuộc chiến giữa Didi và Uber vẫn còn chưa kết thúc, trong thư gửi toàn thể nhân viên, Liu nói: "Tính đến nay, tôi đã làm việc ở Didi được 14 tháng. Mặc dù bị mắc bệnh ung thư, điều đó không thể ngăn tôi đứng lên lãnh đạo công ty này. Tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ Cheng Wei và tất cả mọi người trong công ty. Giống như ngôi sao sáng nhất trên bầu trời đêm, tôi sẽ tiếp tục tỏa sáng, tất cả chúng ta sẽ cùng nhau tỏa sáng".

Sau một thời gian chữa trị trong bệnh viện, thể trạng của Liu đã được hồi phục. Giữa tin đồn nghỉ việc vào tháng 12/2015, Jean Liu gửi thư đến toàn thể nhân viên vẫn với phong cách nhẹ nhàng quen thuộc: "Các bạn Didi thân mến, hãy chào đón sự trở lại của tôi vào cuối tháng này".

>>10 “nữ tướng” doanh nghiệp hàng đầu của Mỹ