Theo Bộ NN&PTNT, sản phẩm nước mắm hiện có Tiêu chuẩn TCVN 5107:2018 do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố và tự nguyện áp dụng. Bộ Bộ NN&PTNT khẳng định về tên gọi, cho đến nay chưa có khái niệm nước mắm truyền thống hay nước mắm công nghiệp vì thuật ngữ truyền thống hoặc công nghiệp là phương thức sản xuất, không phải là tên sản phẩm thương mại được lưu hành. Theo các văn bản hiện hành, chỉ tồn tại hai loại sản phẩm là nước mắm nguyên chất và nước mắm.
TCVN 5107:2018 đưa ra quy định, yêu cầu kỹ thuật về nguyên liệu, các chỉ tiêu cảm quan, hóa học, dư lượng kim loại nặng, vi sinh vật, phụ gia thực phẩm đối với nước mắm và nước mắm nguyên chất; đồng thời quy định về hai thuật ngữ định nghĩa cơ bản này.
Theo đó, nước mắm nguyên chất (genuine fish sauce) là sản phẩm dạng dịch lỏng trong, thu được từ hỗn hợp của cá và muối (chượp chín) đã được lên men trong một khoảng thời gian ít nhất sáu tháng. Nước mắm (fish sauce) là sản phẩm được chế biến từ nước mắm nguyên chất, có thể bổ sung nước muối, đường và phụ gia thực phẩm, có thể được điều chỉnh màu, mùi.
Liên quan đến dự thảo TCVN 12607:2019 Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm được dư luận đặc biệt quan tâm trong thời gian qua, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, dự thảo Tiêu chuẩn này chỉ đưa ra các khuyến nghị, hướng dẫn kỹ thuật nhằm nhận diện, kiểm soát, giảm thiểu, phòng ngừa, hạn chế tối đa các mối nguy, rủi ro tiềm ẩn có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng, an toàn thực phẩm trên từng công đoạn trong toàn bộ quá trình sản xuất nước mắm.
“Dự thảo không đưa ra định nghĩa nước mắm vì định nghĩa này đã được quy định tại QCVN 02-16:2012/BNNPTNT và TCVN 5107:2018. Việc áp dụng tiêu chuẩn này là tự nguyện,” Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nêu rõ.
Bộ NN&PTNT cho biết đối với các cơ sở sản xuất nước mắm, văn bản pháp lý cao nhất bắt buộc phải tuân thủ hiện nay là Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về cơ sở sản xuất nước mắm - điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm là QCVN 02-16:2012/BNNPTNT).
Trong văn bản, Bộ NN&PTNT nêu: Với tinh thần cầu thị, trách nhiệm vì quyền lợi của người dân, doanh nghiệp, sản xuất nước mắm, bảo tồn giá trị truyền thống và sự phát triển của xã hội đồng thời giải quyết căn cơ, thỏa đáng các kiến nghị của các Hội, Hiệp hội ngành hàng liên quan, Bộ NN&PTNT đã rà soát lại các văn bản pháp lý hiện hành, báo cáo và kiến nghị Ủy ban Khoa học và Môi trường một số giải pháp:
Kiến nghị Bộ Y tế đánh giá rủi ro, rà soát toàn bộ các chỉ tiêu histamin, kim loại nặng theo quy định tại QCVN 08-2:2011/BYT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với giới hạn ô nhiễm kim loại nặng trong thực phẩm cho phù hợp với điều kiện sản xuất nước mắm tại Việt Nam và làm cơ sở pháp lý cho các bộ, ngành liên quan xây dựng các quy chuẩn, tiêu chuẩn về nước mắm.
Về phía Bộ NN&PTNT, căn cứ quy định về các chỉ tiêu an toàn thực phẩm của Bộ Y tế và các kết quả nghiên cứu, khảo sát đánh giá thực tiễn để xây dựng, hoàn thiện Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia “Sản phẩm Thủy sản-Nước mắm” nhằm quy định các chỉ tiêu an toàn thực phẩm phù hợp cho sản xuất nước mắm.
Kiến nghị giao cho Bộ Nội vụ sớm triển khai các thủ tục liên quan, cho phép thành lập Hiệp hội nước mắm truyền thống Việt Nam để tạo điều kiện, hỗ trợ, bảo tồn và phát triển ngành nghề nước mắm Việt Nam. Đây là nguyện vọng chính đáng của các hội nước mắm thời gian vừa qua.
Bộ NN&PTNT cũng kiến nghị ngay sau khi Hiệp hội Nước mắm truyền thống Việt Nam được ra đời, giao Bộ Khoa học và Công nghệ, NN&PTNT phối hợp với Hiệp hội và các hội có liên quan tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm, nhằm hướng dẫn cơ sở, doanh nghiệp thực hiện với mục đích nâng cao chất lượng, an toàn thực phẩm, đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng, bảo tồn các giá trị truyền thống của mặt hàng nước mắm, hướng tới thị trường xuất khẩu.