Biến chủng Omicron sẽ giúp loài người thích nghi dần với Covid-19?

Lây lan nhanh và rộng khắp

Được phát hiện đầu tiên ở Nam Phi, Omicron - biến chủng có khả năng lây nhanh nhất của SARS-CoV-2 tính cho đến thời điểm này, đang càn quét khắp nơi đến mức báo động, khiến một số nước phải tái áp đặt các biện pháp hạn chế nhằm kiềm chế tốc độ lây nhiễm. Từ châu Phi, biến chủng này đã lan sang châu Âu rồi châu Á và dĩ nhiên châu Mỹ cũng không thoát khỏi.

Hơn 50% dân số châu Âu sẽ bị nhiễm Omicron trong hai tháng tới. Đó là dự báo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Chỉ trong tuần đầu tiên của năm mới, châu Âu đã có hơn 7 triệu ca nhiễm Omicron, tăng hơn gấp đôi so với tuần trước đó. Dữ liệu gần đây của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật (CDC) Mỹ ước tính, 98% trường hợp mắc Covid-19 ở Mỹ là biến thể Omicron, một con số đáng kinh ngạc đối với một biến thể chưa được biết đến khoảng hai tháng trước. Một số dự báo cho rằng, với tốc độ lây nhiễm này, đến cuối đợt dịch có lẽ khoảng 30-40% dân Mỹ sẽ bị nhiễm Omicron.

Tại Trung Quốc - nước vẫn đang theo đuổi chính sách “Zero Covid” với các chính sách phòng, chống dịch cứng rắn, cũng đã có ít nhất 6 thành phố, bao gồm cả Bắc Kinh và Thượng Hải báo cáo đã có ca nhiễm Omicron trong cộng đồng.

Ông Trương Văn Hồng - chuyên gia nổi tiếng về bệnh truyền nhiễm của Trung Quốc cảnh báo, dù Omicron ít gây ra tình trạng nghiêm trọng, nhưng không nên bỏ qua độc lực của nó. Theo kết quả nghiên cứu của nhóm do ông dẫn dắt, tình trạng sốt do Omicron gây ra cho người nhiễm không hề nhẹ hơn Delta.

Ông dẫn dữ liệu mới nhất của Mỹ cho biết, với tỷ lệ tiêm chủng cao như ở Mỹ, tỷ lệ tử vong do Covid-19 vẫn là khoảng 0,24%, tức cao hơn khoảng 2,4 lần so với tỷ lệ 0,1% của cúm mùa. Trong khi đó, theo Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus, dù Omicron gây bệnh nhẹ hơn Delta, nhưng nó vẫn là một biến thể nguy hiểm, đặc biệt đối với những người chưa được tiêm vaccine.

Miễn dịch tự nhiên, thích nghi và đại dịch kết thúc?

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia y tế lại tin rằng sự lây lan nhanh chóng của biến thể Omicron có thể tạo ra đủ số người có được “miễn dịch tự nhiên” và từ đó giúp Covid-19 chuyển sang giai đoạn bệnh đặc hữu ít nghiêm trọng hơn nhiều.

GS. John Bell thuộc Đại học Oxford, một cố vấn khoa học của Chính phủ Anh, đánh giá Omicron không giống như những biến chủng trước, ít nghiêm trọng hơn, nhiều người không cần phải trợ thở khí oxy, thời gian nằm viện chỉ khoảng 3 ngày.

Một nghiên cứu mới đây tại Nam Phi cũng cho thấy độc lực của Omicron thấp hơn Delta, tỷ lệ tử vong giảm 25%. Đặc biệt, ở những người nhiễm Omicron đã tiêm ít nhất hai liều vaccine, nguy cơ nhập viện giảm 28%, nguy cơ tử vong giảm 59%.

Còn nghiên cứu của CDC Mỹ thu thập dữ liệu từ 70.000 mắc Covid-19 cũng cho thấy nguy cơ phải nhập viện trong vòng 14 ngày kể từ khi bệnh nhân cảm thấy các triệu chứng đầu tiên ở những người nhiễm biến thể Omicron chỉ bằng một nửa so với những người nhiễm biến thể Delta. Kết quả cũng cho thấy, Omicron cũng hiếm khi gây tử vong, với tỷ lệ tử vong thấp hơn đến 91% so với Delta.

Giới y tế Mỹ cũng cho rằng, dữ liệu thống kê về các ca nhiễm tăng mạnh do chủng Omicron của CDC Mỹ có khả năng là tín hiệu sáng sủa, bởi nếu biến thể lây lan nhanh và không có khả năng gây chết người, thì nó sẽ kết thúc sớm.

Trong khi đó, một số nhà virus học khá thận trọng và đưa ra cảnh báo trái ngược với những gì được dự báo. Theo đó, nCoV vẫn tiếp tục biến đổi và nó có thể sẽ không tiến hóa một cách dễ dàng theo hướng gây bệnh nhẹ hơn. Do đó, không loại trừ khả năng sẽ còn xuất hiện thêm biến thể mới nghiêm trọng hơn hoặc dễ lây lan hơn bất kỳ biến thể nào được phát hiện cho tới thời điểm hiện tại

Đó cũng là quan điểm nhận được sự đồng thuận của nhiều chuyên gia y tế và các nhà khoa học, khi nhấn mạnh dù Omicron ít nguy hiểm hơn biến chủng Delta, nhưng cũng không nên chủ quan và vẫn lo ngại rằng số lượng ca nhiễm lớn hoàn toàn có thể gây quá tải cho hệ thống y tế, nhất là khi vaccine bị suy giảm hiệu quả.