Nhiều biện pháp bình ổn giá

Không phải đợi đến Tết Nguyên đán, mà suốt cả năm, từ nay đến năm 2015, hàng hóa thiết yếu phục vụ tiêu dùng của người dân thành phố (TP) sẽ được ổn định. Đó là đề án “Chiến lược tạo nguồn hàng thiết yếu bình ổn thị trường TP.HCM đến năm 2015” của Sở Công Thương đang trong giai đoạn hoàn chỉnh...

Nhiều mặt hàng ưu tiên bình ổn

Theo các chuyên gia, nếu đề án này nhanh chóng được triển khai thì người dân TP sẽ không còn phải chạy đôn chạy đáo trữ gạo với giá gấp đôi ngày thường như vụ “sốt gạo” vào tháng 10/2008. Bởi vì, theo đề án này, không chỉ có hàng thiết yếu như gạo, đường, dầu ăn, sữa, thịt, trứng..., mà các loại hàng hóa khác như xi măng, sắt, thép, gas, phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc chữa bệnh, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y cũng được đưa vào danh sách bình ổn giá suốt năm. Mục tiêu chính mà TP đề ra là không để giá cả tăng đột biến và đảm bảo an toàn sức khỏe cho người dân.

Trong cuộc họp với lãnh đạo các DN gần đây, bà Quách Tố Dung, Phó giám đốc Sở Công Thương TP.HCM khẳng định, trên thực tế, lượng gạo cung ứng cho TP không thiếu, nhưng do còn quá ít kho chứa đạt quy chuẩn dự trữ và bảo quản dài hạn nên quy mô dự trữ của các DN chưa bảo đảm ổn định. Hơn nữa, hệ thống bán lẻ của các DN nhà nước còn khá mỏng, chưa đáp ứng nhu cầu khi xảy ra biến động. Điều này đã được minh chứng qua “cơn sốt gạo” năm vừa qua.

Không chỉ có gạo, đường và dầu ăn cũng là hai mặt hàng phụ thuộc nhiều vào yếu tố thời vụ và nguyên liệu sản xuất. Từ nhiều năm nay, giá dầu ăn thường xuyên biến động vì 90% nguyên liệu sản xuất phải nhập khẩu. Theo tính toán của những DN tham gia bình ổn thị trường, năm 2010, TP cần đến 55.772 tấn dầu ăn, nhưng giá bán mặt hàng này hoàn toàn lệ thuộc vào nguyên liệu sản xuất. Đối với các mặt hàng thực phẩm tươi sống như thịt heo, bò, gà..., nguồn cung từ TP cũng chỉ đáp ứng được 27%, phần còn lại tùy thuộc vào các địa phương khác.

Các DN cho biết, không phải họ không chủ động được nguồn hàng, mà do chủ trương của TP không khuyến khích chăn nuôi gia cầm nên nguồn cung tại chỗ bị thiếu hụt. Để có hàng hóa cung ứng cho thị trường, họ phải mua từ các hộ chăn nuôi ở các địa phương nên khó kiểm soát giá cả và thường xảy ra biến động...

Nhiều DN thường xuyên tham gia các chương trình bình ổn hàng hóa trong dịp Tết của TP đều cho rằng, muốn ổn định thị trường, DN phải chủ động đầu tư cho sản xuất, tạo nguồn hàng chi phí thấp và đặc biệt phải có sự hỗ trợ tích cực từ phía Nhà nước. Tuy nhiên, chủ trương tạo nguồn hàng không thôi chưa đủ, các DN, đặc biệt là DN Nhà nước cần có hệ thống phân phối đủ mạnh mới đáp ứng tốt nhu cầu, ngay cả khi thị trường có đột biến. Bà Dung cho hay, không chỉ các mặt hàng thực phẩm thiết yếu được bình ổn, mà các loại hàng hóa khác như sắt thép, xi măng, xăng dầu, khí hóa lỏng, phân bón, muối, thuốc chữa bệnh, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y và thức ăn chăn nuôi cũng phải được ưu tiên bình ổn.

Thành lập hệ thống DN chủ lực

Để việc bình ổn giá được triển khai sâu rộng đến tất cả các DN, TP chủ trương hình thành các DN chủ lực kinh doanh các mặt hàng thiết yếu, có khả năng điều tiết, dẫn dắt thị trường. Song song đó, TP cũng liên kết, phối hợp chặt chẽ với Trung ương để quản lý việc kinh doanh các mặt hàng thiết yếu. Những DN chủ lực này sẽ được vay vốn ngắn hạn với lãi suất 0%, hoặc lãi suất ưu đãi từ nguồn vốn ngân sách nhà nước. Thậm chí, nếu kinh doanh không có lãi sẽ được TP xem xét bù lỗ. Ngoài ra, DN còn được TP hỗ trợ phát triển mạng lưới bán lẻ, được ưu tiên chọn những vị trí thuận lợi tại 24 quận, huyện cũng như tại các địa phương khác...

...và thịt gà là hai mặt hàng sẽ được bình ổn suốt năm - Ảnh Thi Na

Và không chỉ thực hiện trong dịp Tết, các mặt hàng thiết yếu sẽ được bình ổn giá trong cả năm nên các DN phải duy trì nguồn hàng ổn định liên tục ở những tháng bình thường và tăng thêm từ 20% - 30% vào những dịp lễ, Tết... Trong điều kiện bình thường, các DN tự quyết định mức giá bán theo cơ chế thị trường, quy luật cung cầu, nhưng trong những trường hợp cần thiết, cơ quan chức năng vẫn có quyền can thiệp nếu xét thấy có dấu hiệu bất hợp lý. Ngoài ra, khi thị trường có biến động, các DN phải bán với giá thấp hơn giá thị trường tối thiểu 10%...

Nhưng để đảm bảo đề án được thực hiện nhanh chóng và hiệu quả, Sở Công Thương cũng đưa ra một số tiêu chí “xét chọn” DN chủ lực, như: DN phải do TP quản lý, có phương án tạo nguồn hàng thiết yếu; cam kết bảo đảm chất lượng hàng hóa, lượng hàng cung ứng, giá cả theo yêu cầu của cơ quan chức năng; hoàn trả nợ gốc, lãi vay, mức phí liên quan đúng hạn trong các lần tham gia... Ngoài ra, các DN cũng phải trích 5% lợi nhuận sau thuế để góp vào quỹ bình ổn của TP.