Nhân dân tệ: Bao giờ trở thành đồng bản vị?

Mặc dù còn nhiều nghi ngại về việc Bắc Kinh thách thức đồng USD nhưng nhiều dấu hiệu cho thấy giới lãnh đạo đại lục đã thể hiện rõ quyết tâm biến đồng tệ thành đồng tiền quốc tế.

Gần đây, giới lãnh đạo Trung Quốc (TQ) đưa ra những bình luận về rủi ro của nền kinh tế nước này khi phụ thuộc nhiều vào đồng USD. Thực tế, Bắc Kinh hiện nay có trữ lượng ngoại hối gần 2 ngàn tỷ USD nhờ vào xuất khẩu và mua trái phiếu của Chính phủ Mỹ.

Nếu Washington không thể cải thiện được tình trạng thâm hụt ngân sách như hiện nay, thì cả trái phiếu và thị giá đồng USD có thể suy yếu. Trong loạt sụp đổ dây chuyền này, TQ có thể là người bị thiệt hại nhiều nhất. Từ Thủ tướng Ôn Gia Bảo đến Thống đốc Ngân hàng Chu Tiểu Xuyên đều đã đưa ra các thông tin về khả năng thay thế dự trữ USD bằng đồng tiền khác.

Cách đây chưa lâu, Bắc Kinh đã kêu gọi dùng quyền rút vốn đặc biệt của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) - một rổ gồm các đồng USD, Euro, bảng Anh và yên Nhật - để làm đồng tiền dự trữ số một mới của thế giới.

Trong lời kêu gọi này, TQ không giấu giếm tham vọng đưa đồng bản tệ của họ vào rổ tiền tệ này, cũng như đồng tiền này được sử dụng làm phương tiện thanh toán trong thương mại song phương.

Các chuyên gia phương Tây cũng thu thập được các dấu hiệu cho thấy giới lãnh đạo TQ rốt ráo chuyển đồng tệ tự do trên thị trường tài chính thế giới.

Tháng trước, Bắc Kinh đã hoàn thành một loạt các thỏa thuận trao đổi tiền tệ, trị giá 95 tỷ USD, với các ngân hàng Argentina, Hồng Kông, Indonesia, Malaysia, Hàn Quốc.

Tuần rồi, Bắc Kinh cũng đạt được thỏa thuận với Brazil về việc sử dụng đồng NDT thay thế cho USD để thực hiện các hợp đồng mua bán song phương. Đây là bước đầu tiên tiến tới việc thiết lập một thị trường sâu rộng ở cấp độ trong nước và quốc tế cho đồng tiền này.

Để đạt tới vai trò là đồng tiền dự trữ, TQ trước hết cần phải nới lỏng đối với các dòng tiền ra vào, cho phép đồng NDT tự do chuyển đổi hoàn toàn trong các giao dịch ngoại hối, tiếp tục hoạt động cải cách tài chính trong nước, và tăng cường tính thanh khoản cho thị trường trái phiếu.

Vì vậy, vẫn còn những nghi ngờ về việc TQ có thể thách thức đồng USD trong vai trò là đồng tiền dự trữ. Tuy nhiên, theo ông Giang Quảng Bình, Phó chủ tịch chi nhánh Thượng Hải của Ủy ban Điều hành Ngân hàng TQ, đồng NDT có kế hoạch trở thành đồng tiền có vai trò chủ chốt trên thị trường tài chính thế giới vào năm 2020, gắn liền với thời điểm thực hiện mục tiêu đưa Thượng Hải trở thành trung tâm tài chính như London hay New York.

Đồng bảng Anh và USD phải mất gần nửa thế kỷ mới xác lập được vị trí đồng tiền dự trữ của thế giới. Mặc dù vậy, trong bài bình luận đăng trên tờ New York Times mới đây, giáo sư kinh tế Nouriel Roubini thuộc Trường Kinh doanh Stern (Đại học New York), đã phân tích rằng, vẫn có khả năng đồng tiền của TQ sẽ thay thế đồng USD ở vị trí đồng tiền dự trữ của thế giới.

Theo nhiều phân tích, “mục tiêu 2020” của TQ có thể đạt được nhờ tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và lượng đầu tư lớn ra nước ngoài cũng như việc TQ đang chiếm một vị trí quan trọng trên thương trường quốc tế.