EU có thể tìm lối đi phù hợp cho đồng euro?

Những cơn biến động tài chính trong năm nay làm người ta lo lắng về đồng euro, cũng là lời thức tỉnh châu Âu về một dấu hiệu cho thấy đồng euro phải ổn định lại.

Giữa tuần qua các lãnh đạo EU đã tập trung tại Brussels trong hai ngày, họ đã bị chia rẽ về biện pháp khắc phục tình trạng đồng euro và khôi phục niềm tin vào nền kinh tế đầy nợ nần của họ. Ủy ban Châu Âu đã kêu gọi lệnh trừng phạt cứng rắn khi một quốc gia thuộc EU vi phạm giới hạn ngân sách.

Trong đó có sự đình chỉ trợ cấp nông nghiệp và đánh bắt cá ở tất cả 27 thành viên trong khối, trong khi 16 nước sử dụng đồng tiền chung sẽ phải đối mặt với xử phạt bổ sung nếu không tôn trọng các quy định chi tiêu.

EU quy định về thâm hụt ngân sách hằng năm cao hơn 3% GDP và nợ thấp hơn 60% GDP. Nhưng trong phần lớn thập kỷ qua, hiệp ước này không có hiệu quả, hầu như bị tất cả các thành viên phá vỡ.

Tuy nhiên, đã không có biện pháp trừng phạt nào được áp dụng. Và trong khi các quốc gia EU nhất trí rằng biện pháp trừng phạt là công cụ tốt nhất thì họ lại bị chia rẽ về cách thức áp dụng.

Ông Clemens Fuest, Trưởng Ban Tư vấn của Bộ Tài chính Đức, nói: “Những nước bị thâm hụt sẽ bị trừng phạt như trừng phạt trẻ em”, ông nói tiếp: “nhưng biện pháp trừng phạt quá mạnh. Họ đã thay đổi mọi thứ với Hy Lạp, nhưng có lẽ sẽ không thay đổi với Ireland và Tây Ban Nha”.

Nhưng một sự thay đổi trong tuần trước đã gây sốc cho mọi người, Thủ tướng Đức Angela Merkel ủng hộ đề nghị của Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy về một biện pháp trừng phạt nhẹ nhàng hơn.

Theo đó, sẽ thu hồi quyền biểu quyết nếu quốc gia thành viên vi phạm quy tắc. Thỏa thuận Pháp - Đức đã làm bùng lên nỗi lo ngại trong các quan chức EU về một đồng euro suy yếu, chỉ làm cho các mối đe dọa không có tính răn đe và chẳng thể làm gì khi các thành viên vô kỷ luật.

Đồng thời, kế hoạch đưa đến những rào cản pháp lý mới: Tổng thống Sarkozy đồng ý với đề nghị của bà Merkel rằng, các biện pháp trừng phạt sẽ được ghi trong một điều ước quốc tế mới.

Chưa đầy một năm sau khi Hiệp định Lisbon rất khó khăn mới có hiệu lực, điều này làm gia tăng nguy cơ về những tranh cãi thể chế mệt mỏi và không chắc chắn trong EU. Nhiều quốc gia như Anh, Hà Lan và Ireland phản đối bất kỳ thay đổi nào trong Hiệp ước.

Mặc dù cuộc khủng hoảng nợ đồng euro đã nghiêm trọng từ tháng Giêng, nhưng không có biện pháp ngăn chặn kịp thời, đến tháng Năm, các nhà lãnh đạo EU mới nhất trí về gói cứu trợ cho Hy Lạp, nhưng cuộc khủng hoảng đã kịp gây tổn thương cho các thành viên khác sử dụng đồng tiền chung.

Hiện nay, khi các quan chức EU đang mải mê với những tranh cãi về biện pháp trừng phạt thì ở nhiều nơi khác, nền kinh tế đang trong tình trạng khẩn cấp - có thể họ sẽ lại để cho các sự kiện này trầm trọng hơn.