Động đất tại Nhật: Cường độ tương đương thảm họa Kobe

Hồi 17 giờ 18 ngày 7/12, ở khu vực Thái Bình Dương, Đông Bắc Nhật Bản, xuất hiện trận động đất mạnh cường độ 7,3 độ Richter. Các chuyên gia về địa chấn học Nhật Bản cho biết trận động đất này có quy mô năng lượng tương đương với trận động đất lớn Kobe năm 1995 làm 6.434 người thiệt mạng.

Người dân tại các khu vực ven biển sơ tán sau khi có cảnh báo sóng thần ở Rikuzentakata, tỉnh Iwate.

- Nhật Bản: Động đất 8,9 độ richter, sóng thần cao 10m
- Động đất Nhật Bản qua lời kể nhân chứng
- Siêu động đất tàn phá Nhật Bản

Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng do chu kỳ dao động của trận động đất ngắn và tâm chấn nằm dưới đáy biển cách bán đảo Oshika 240 km về phía Bắc nên khả năng quy mô thiệt hại nhỏ hơn so với trận động đất Kobe.

Theo Giám đốc Viện Nghiên cứu cơ chế phòng chống thiên tai, Takehiko Yamamura, trận động đất lần này được xem là dư chấn xảy ra do dịch chuyển của đới đứt gãy chính còn sót lại sau trận động đất 9 độ Richter hồi tháng 3/2011.

Người dân tỉnh Miyagi cho biết “mức độ dao động theo phương nằm ngang kéo dài tới 1 phút” và tâm chấn nằm ngoài biển nên mức độ lan truyền năng lượng của trận động đất đã giảm đi đáng kể khi tới đất liền.

Trận động đất Kobe tuy thời gian dao động ngắn 13-14 giây nhưng lại giật mạnh theo chiều dọc nên chu kỳ dao động bị kéo dài tới 1-2 giây, vốn là yếu tố chính quyết định mức độ thiệt hại. Chu kỳ dao động dài như vậy được gọi với biệt danh là “tên sát thủ” vì nó dễ xảy ra những hư hại nặng nề đối với kết cấu các toà nhà do hiện tượng cộng hưởng sóng dao động.

Trong trận động đất, 87,8% số người chết đều là do bị đè trong đống đổ nát. Trái lại, trận động đất Đông Bắc hồi năm ngoái có chu kỳ ngắn chỉ 0,3-1 giây ít gây ra thiệt hại đối với các các công trình kiến trúc nhưng 92,4% số người thiệt mạng là do sóng thần.

Ông Yamamura lý giải: “Động đất cho dù là cùng cường độ động đất nhưng tuỳ vào cách lan tỏa của sóng rung chấn và cách chúng tác động đến kết cấu công trình mà quy mô thiệt hại hoàn toàn khác nhau.”

Theo chuyên gia địa chấn học này, trận động đất ngày 7/12 này có khả năng diễn ra với chu kỳ ngắn nên cũng vì thế mà nguy cơ ảnh hưởng đến công trình là không đáng kể do vậy cũng giảm thiểu thiệt hại về sinh mạng con người.

Tâm chấn của trận động đất ngày 7/12 nằm ở ngoài khơi Sanriku, toạ độ 37,8 độ Vĩ Bắc và 144,2 độ Kinh Đông ở độ sâu 10km.

Sau trận động đất vùng biển ngoài khơi vùng Sanriku, Đông Bắc Nhật Bản tiếp tục xuất hiện thêm dư chấn mạnh, cường độ 6,2 độ Richter lúc 17 giờ 31 phút và dư chấn 5,3 độ lúc 17 giờ 48 phút.

Tâm chấn của dư chấn lần thứ nhất gần với vị trí của trận động đất trước đó với toạ độ 37,9 độ Vĩ Bắc và 143,8 độ Kinh Đông, ngoài khơi vùng Sanriku độ sâu 10km. Lần dư chấn thứ hai xảy ra chỉ sau đó 17 phút ở ngay cạnh vị trí cũ 37,9 độ Vĩ Bắc và 143,6 độ Kinh Đông. Tuy cường độ của trận động đất này giảm dần song đây là lần đầu tiên có một trận động đất mạnh đến vậy ở Đông Bắc kèm theo các dư chấn có cường độ lớn và có thể cảm nhận rõ rệt, lan toả tới các khu vực khác kể từ thảm hoạ kép động đất và sóng thần hồi tháng 3/2011.

Ở khu vực nhà cao tầng ở Tokyo vẫn có thể cảm nhận cường độ mạnh của trận động đất này.

Cơ quan khí tượng Nhật Bản đã ra cảnh báo sóng thần ngay sau rung chấn lần thứ nhất lúc 17 giờ 18 phút tại vùng duyên hải Đông Bắc gồm các tỉnh Iwate, Fukushima và Miyagi, là nơi chịu thảm họa sóng thần năm ngoái, yêu cầu người dân sơ tán đến nơi an toàn.