Sơ cứu đúng cách khi bị bỏng

Có nhiều nguyên nhân gây bỏng, như lửa, hơi nóng, hóa chất... Bỏng làm cơ thể đau đớn và để lại hậu quả nặng nề nhưng nếu xử trí tốt bước sơ cứu, bệnh nhân bỏng sẽ có sự hồi phục nhanh hơn. Cuộc trò chuyện với ThS-BS. Phan Thái Sơn - Trưởng Khoa Cấp cứu Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM sẽ giúp hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Đọc E-paper

* Theo bác sĩ thì bản chất của vụ bỏng do nổ trạm điện tại Hà Nội vừa rồi là gì?

- Do quá trình chập điện làm cho trạm điện phát nổ. Và khi phát nổ, trong trạm điện có chứa các dung dịch, bị nóng lên và tăng áp suất làm vỡ ra. Khi đó, những người đứng, ngồi bên cạnh đã bị các chất lỏng bên trong trạm điện văng vào người gây bỏng. Đây là dạng bỏng do chất lỏng (hóa chất), chứ không phải là bỏng điện.

* Tại hiện trường, người dân đã sơ cứu bằng cách đổ nước đá vào nạn nhân. Thưa bác sĩ, cách làm này có đúng không?

- Theo tất cả các khuyến cáo của thế giới về vấn đề sơ cứu bỏng thì việc lấy nước đá lạnh dội vào một phần cơ thể khi bị bỏng là không đúng. Vì nhiệt độ của nước đá thấp hơn nhiệt độ của cơ thể rất nhiều. Thậm chí nếu bỏ nhiều đá trong nước, thì nhiệt độ đó có thể xuống gần 0oC. Trong khi đó, tại chỗ bị bỏng, nhiệt độ cao hơn nhiệt độ cơ thể, có thể lên đến 45 - 50^oC. Nếu dùng nước đá để hạ nhiệt độ nhanh tại chỗ như vậy sẽ làm tình trạng tổn thương nặng lên.

* Vậy sơ cứu đúng cách khi bị bỏng là như thế nào?

- Đối với các loại bỏng nói chung, đầu tiên cần cách ly nạn nhân ra khỏi tác nhân gây bỏng. Thứ hai, để hạ nhiệt độ tại chỗ, nên đưa phần cơ thể bị bỏng dội dưới vòi nước sạch hoặc ngâm trong chậu nước ở nhiệt độ bình thường trong khoảng thời gian từ 15 - 20 phút. Đối với những nạn nhân bị bỏng do hóa chất văng vào, thấm trên quần áo cần nhanh chóng cắt bỏ quần áo trên người nạn nhân. Vì khi đó, chất lỏng bám vào cơ thể, việc dội nước mát lên thì không những không thể làm hạ nhiệt độ được ngay, mà nhiệt độ nóng của quần áo bị ngấm hóa chất sẽ làm tăng tổn thương và độ sâu của vết bỏng. Lưu ý, người sơ cứu nên sử dụng dụng cụ để cắt bỏ quần áo, chứ không nên trực tiếp lột bỏ quần áo của nạn nhân ra vì có thể làm bóc phần da bị bỏng. Sau khi cắt bỏ quần áo, tiếp tục dội nước phần cơ thể mà quần áo che phủ để rửa sạch các dị vật bẩn, hóa chất và hạ nhiệt độ xuống gần nhiệt độ cơ thể bình thường. Tiếp theo, người sơ cứu sẽ dùng các băng gạc sạch phủ lên các tổn thương, tránh để các dị vật bẩn tiếp tục vương vào các vết thương và chuyển nạn nhân đến các cơ sở y tế để đánh giá mức độ tổn thương và cấp cứu kịp thời.

* Những lưu ý trong quá trình vận chuyển nạn nhân bị bỏng?

- Việc vận chuyển nạn nhân bị bỏng nên sử dụng dịch vụ cấp cứu của các cơ sở y tế có các trang thiết bị chuyên dụng. Đối với các trường hợp bỏng nhẹ, sau sơ cứu nên hướng dẫn người bệnh đến các cơ sở y tế để đánh giá mức độ tổn thương.

* Những cách sơ cứu bỏng theo dân gian có hữu ích không, thưa bác sĩ?

- Những thói quen trong dân gian, ví dụ như bôi kem đánh răng, mỡ trăn hay đổ nước đá lạnh không giúp ích gì cho sơ cứu bỏng mà còn làm tình trạng tổn thương nặng hơn.

* Quay lại trường hợp bị bỏng tại Hà Nội, bác sĩ có thể cho biết đánh giá về khả năng phục hồi làn da của nạn nhân?

- Bỏng phân chia ra nhiều mức độ tùy theo diện tích bỏng, độ sâu bỏng, tác nhân gây bỏng và vị trí bỏng. Có những tổn thương bỏng diện tích rất lớn nhưng chỉ ở độ 1, độ 2, nghĩa là người bệnh chỉ đỏ da, có các phỏng nước đơn thuần thì việc điều trị rất đơn giản. Với những diện tích bỏng nhỏ ở tay hoặc chân, sau khi hạ nhiệt, vết bỏng sẽ dần tự liền lại. Có những loại bỏng đặc biệt như bỏng hóa chất, sau khi rửa sạch nhưng hóa chất vẫn còn bám ở tổn thương bỏng, làm vết bỏng ngày càng sâu hơn nữa, và ở các vị trí như đầu, mặt, cổ, mắt, cơ quan sinh dục thì đều là bỏng nặng. Sự phục hồi làn da của nạn nhân trong vụ nổ trạm điện vừa qua phải nhờ đến cơ sở y tế đánh giá mức độ tổn thương và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

* Cảm ơn bác sĩ!  

>>Sơ cứu đúng cách tăng cơ hội sống