Đổi thay bắt đầu từ sự thay đổi

Chúng ta thường nói nhiều đến sự thay đổi. Có hai câu hỏi được đặt ra: Thay đổi cái gì và làm gì để thay đổi? Đó là những câu hỏi hết sức nghiêm túc đối với quá trình đổi mới và quản trị DN.

Nhân công VN không rẻ

Không phải sự thay đổi nào cũng tích cực, ví dụ, phá sản cũng là một sự thay đổi. Mỗi sự thay đổi đều kéo theo vô khối chi phí. Vì thế, “thay đổi cái gì?” là một câu hỏi nghiêm túc đối với mọi tổ chức.

Bạn có thể đưa ra những thay đổi về công nghệ, về mô hình tổ chức, về chính sách khen thưởng hoặc cách thức tiếp thị mới để mở rộng thị phần..., nhưng một tổ chức có năng suất lao động thấp không bao giờ có năng lực cạnh tranh trong một thị trường mở như hiện nay. Vì vậy, giảm bớt thời gian cần thiết để tạo ra một đơn vị sản phẩm là một trong những thay đổi quan trọng nhất mà mọi tổ chức phải lưu tâm.

Có thời, chúng ta luôn nhấn mạnh đến lợi thế giá nhân công VN rẻ. Đây là một sự ngộ nhận. Việc xem xét giá nhân công chỉ có ý nghĩa khi đặt nó trong mối tương quan với năng suất lao động. Nếu một kỹ sư Ấn Độ nhận lương cao gấp đôi một kỹ sư VN, nhưng năng suất lao động có thể cao gấp ba kỹ sư VN, thì thực chất giá nhân công của Ấn Độ rẻ hơn. Năng suất lao động cao đã cho phép Hoa Kỳ có khả năng cạnh tranh với cả những quốc gia có mức lương chỉ bằng 1/5 mức lương của họ. Năng suất cao đã làm cho đơn giá một đơn vị sản phẩm sản xuất tại Hoa Kỳ thấp hơn cả Malaysia hay Philippines.

Làm gì để nâng cao năng suất?

Có ba sự kiện đáng chú ý trong hầu hết các tổ chức:

1. Năng suất đang ở mức thấp và các nhà quản lý biết điều đó, nhưng không có ai cảm thấy mình buộc phải làm điều gì đó để nâng cao năng suất.

2. Năng suất của những người đang làm cùng một việc rất khác nhau và họ được trả lương ngang nhau.

3. Công ty không có tiến trình nào mang tính hệ thống để cải thiện năng suất theo thời gian.

Hầu hết các công ty đều có kế hoạch tiếp thị, kế hoạch mua hàng, kế hoạch bán hàng, kế hoạch đầu tư trang thiết bị, kế hoạch xây dựng cơ sở vật chất..., nhưng rất ít công ty có kế hoạch nâng cao năng suất nguồn lực quan trọng bậc nhất là con người.

Làm gì để nâng cao năng suất của một tổ chức? Đây phải là một quá trình lâu dài và liên tục, có mục tiêu, có kế hoạch, có xem xét và đánh giá... Ở đây tôi xin lưu ý, lương khoán sản phẩm là hình thức khuyến khích nhân viên chủ động tăng năng suất tốt nhất. Vì vậy, bất kỳ công việc nào, nếu có thể quy thành số lượng đơn vị sản phẩm, thì nên trả lương khoán. Riêng đối với những công việc không thể khoán, thì cũng cần thường xuyên thi chuyên môn để tìm ra những người có năng suất cao hơn để trả lương cao hơn. Công nghệ lạc hậu cũng không thể cho năng suất cao. Nếu chúng ta cứ dùng mãi cái cày chìa vôi, thì không thể tiến đến những cánh đồng cho năng suất 10 tấn/20 tấn. Vì vậy, đổi mới công nghệ là rất cần thiết để nâng cao năng suất.

Với cá nhân, làm thế nào để có thể nâng cao năng suất lao động? Nếu bạn thực tâm muốn thay đổi, thì đây không phải là việc quá khó.
Xin đúc kết ba phương pháp nâng cao năng suất cá nhân:

1. Việc gì hằng ngày chiếm thời gian của bạn nhiều nhất, thì phải rèn luyện kỹ năng thuần thục để làm việc đó nhanh nhất.

2. Nếu bạn phải làm một việc tương tự việc đã từng làm trước đây, thì cần sử dụng thành quả của lần trước đó để khỏi phải lặp lại công việc từ đầu (các lập trình viên hiểu rất rõ điều này: những modul chương trình đã viết được tổ chức thành thư viện để dùng cho nhiều lần sau này).

3. Nên đầu tư công cụ nếu nó giúp bạn nâng cao năng suất.

Ngoài công việc, trong cuộc sống, những việc như đi lại, đọc sách, ăn uống, nghỉ ngơi... cũng chiếm rất nhiều thời gian. Vì thế, chúng ta nên nghĩ cách cải thiện năng suất ở những việc này. Tại sao bạn mua xe máy? Đơn giản vì xe máy giúp bạn đi nhanh hơn. Ngày nay có rất nhiều sách và bạn muốn biết nhiều thì phải đọc nhiều. Nếu bạn biết cách đọc nhanh hơn, bạn sẽ đọc được nhiều hơn. Việc nghỉ ngơi cũng cần có năng suất: có người cứ lên giường là trằn trọc, thao thức, rồi mộng mị hoảng loạn; tối đi nằm sớm, sáng dậy trễ nhưng vẫn mệt mỏi. Nếu bạn biết cách ngủ thật sâu, thì 4 - 5 tiếng đồng hồ là quá đủ để con người bắt đầu một ngày mới đầy sảng khoái.

Năng suất lao động là yếu tố quyết định sức mạnh của một tổ chức. Ngày xưa, Lê nin từng nói: “Sự ưu việt của chủ nghĩa xã hội phải thể hiện ở năng suất lao động”. Tiếc rằng, chúng ta đã không theo được lời dạy của Người, dẫn đến sự sụp đổ của cả một hệ thống xã hội lý tưởng. Với những công việc đơn giản như lao động chân tay, sự khác biệt về năng suất lao động không lớn, nhưng với những công việc trí tuệ, sự khác biệt về năng suất lao động là vô hạn.