Họa sĩ Đặng Dương Bằng: Thương hoài "bến mơ"

1. Sinh năm 1951, học vẽ từ năm 6 tuổi với người bác ruột - danh họa Nguyễn Tiến Chung, rồi sau này là với các bậc thầy Phạm Viết Song, Nguyễn Đức Nùng, Trần Đông Lương, không khó để nhận thấy tranh của Đặng Dương Bằng có sự kế thừa từ trường phái mỹ thuật Đông Dương nhưng đã được pha trộn cùng cách dụng màu, tạo hình của mỹ thuật phương Tây, từ đó tạo thành chủ đề, bút pháp và kỹ thuật thể hiện rất riêng. “Tôi tin môi trường sống, làm việc và cả tuổi tác, sự trải nghiệm theo thời gian sẽ có sự ảnh hưởng và tác động không nhỏ tới nghệ thuật của một cá nhân”, ông cho biết.

Mặc dù bộc lộ năng khiếu hội họa từ nhỏ và được cho học hành bài bản về nghệ thuật, nhưng Đặng Dương Bằng được gia đình khuyến khích tập trung vào học hành nghiêm túc, còn nghệ thuật chỉ nên dừng lại là một thú vui, một sở thích. Đó là lý do ông trở thành nghiên cứu sinh tại châu Âu và hiện là Giáo sư Công nghệ Nano tại Đại học Bách khoa Copenhaghen, Đan Mạch. Mặc dù vậy, Đặng Dương Bằng chưa bao giờ ngừng vẽ, có bao nhiêu tiền ông đều dồn hết để mua tranh. Hội họa đưa ông đến gần hơn với bạn bè, đồng nghiệp nước ngoài. Ngược lại, cũng chính họ đã khuyến khích, giúp ông phát triển tình yêu này thành sự nghiệp rực rỡ như hiện tại. Tranh của Đặng Dương Bằng có mặt tại hơn 30 triển lãm solo tại các trung tâm nghệ thuật lớn trên thế giới, từ Copenhagen, Paris, Amsterdam, Leiden, London, New York đến Tokyo, Seoul, Melbourne... Nhiều bức trong số đó được Bill Gates, Elton John sưu tầm. Một số bức khác thì được trưng bày tại các không gian công cộng nổi tiếng ở châu Âu như Gate Foundation New York, Đại học Copenhagen, Đại học Odense, Ngân hàng Den Dansk, quỹ nghệ thuật BRK Lyngby Đan Mạch...

“Khoa học, đặc biệt là kỹ thuật nano và micro, không chỉ có sự chính xác, mà còn cần cả cảm nhận và tưởng tượng, bởi đó là một thế giới cực nhỏ, không thể nhìn bằng mắt thường. Hội họa cũng không chỉ được tạo nên bởi cảm xúc mà đôi khi còn cần cả sự tính toán và chuẩn xác tính triết lý và nhân văn”, họa sĩ chia sẻ về sự tác động qua lại của khoa học và nghệ thuật, một trong những yếu tố tạo nên sự riêng biệt cho tranh của ông.

2. Đặng Dương Bằng vẽ nhiều chủ đề, từ hoa sen, tĩnh vật, phụ nữ... cho đến những thành phố ông yêu mến, tất cả đều phảng phất vẻ đẹp của xưa cũ, đẹp đẽ và bình yên. Điều khiến ông trở nên khác biệt với những họa sĩ chọn cùng đề tài là "căn tính" Việt bên trong ông đã được “bảo lưu” nơi xứ người. Từ chất liệu để vẽ như giấy dó, lụa, sơn mài cho đến ký ức về Hà Nội với những mái nhà xiêu vẹo đêm trăng sáng, về những đóa hoa Xuân, về lần suýt chết đuối nơi hồ sen... Bức tranh giúp ông được công chúng yêu nghệ thuật trên toàn thế giới biết đến rộng rãi chính là bức vẽ bông sen đã gãy trên nền giấy dó đỏ, chú chuồn chuồn bằng bạc đậu trên vết gãy đó. Bức tranh này mang tên Hope, đã được hãng Hàng không Hoàng gia Hà Lan KLM mua vào năm 1996 vì hòa trộn tài tình tư tưởng nhân văn và triết lý phương Đông.

Chặng đường sáng tác của Đặng Dương Bằng tạm thời có thể chia thành 4 giai đoạn: khi ông còn ở Việt Nam (từ năm 1974-1990), giai đoạn tại Hà Lan (từ năm 1990-1998), Copenhagen (năm 1999-2018) và giai đoạn trở lại Việt Nam từ sau năm 2019. Và hội họa, với ông, không chỉ là phương thức để cân bằng công việc, mà còn là cứu cánh cho tâm hồn được trở về gần hơn với những thứ thương mến, những giấc mơ của ông.

Trong email gần nhất gởi cho tôi, Đặng Dương Bằng bày tỏ hy vọng sớm gặp lại bạn bè, công chúng Việt Nam ở triển lãm gần nhất. Còn hiện tại, ông và nhóm nghiên cứu của trường có một mục tiêu quan trọng hơn là phát triển thiết bị xét nghiệm virus tại chỗ mang tên CORONADX và que test nhanh virus trong 10 phút nhằm thực hiện 10 nghìn test một tuần.