Khởi động cuộc đua

Các nhà kinh doanh nhượng quyền đang tích cực tiếp thị để có thể sớm nhượng quyền thương mại (NQTM).

Những lời giới thiệu “Khởi nghiệp cùng thương hiệu nổi tiếng”, “Cơ hội hấp dẫn với nhượng quyền thương mại” đang được tung vào thị trường VN. Các công ty đã được cấp phép kinh doanh NQTM mở nhanh những cửa hàng mẫu làm quen thị trường. Các công ty nước ngoài lần đầu tiên tiếp cận thị trường VN cũng lên kế hoạch NQTM vào VN. Các thương hiệu VN kinh doanh theo hình thức NQTM chưa nhiều, nhưng sắp tới sẽ tăng thị phần...

Kem Fanny có thể được NQTM

Năm 2007, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực NQTM đều cho rằng hình thức kinh doanh này bùng nổ vào năm 2008 và 2009, nhưng nó đã không diễn ra như dự đoán do ảnh hưởng chung của khủng hoảng tài chính toàn cầu. Cuối năm 2009, tình hình kinh tế VN có vẻ khả quan, các nhà kinh doanh NQTM lại khởi động các chiến dịch tiếp thị tìm đối tác.

Nhanh chân tranh thị phần

Rộn rịp nhất vẫn là trong lĩnh vực ẩm thực và những thương hiệu VN nhượng quyền đang được mở rộng thị phần để không bị những thương hiệu nhượng quyền nước ngoài lấn át. Tuy vẫn chưa được khẳng định là phở ngon nhất nhưng hệ thống Phở 24 được nhìn nhận là chuẩn nhất về hình ảnh thương hiệu cho món ăn tiêu biểu của VN. Phở 24 đã có đến 70 cửa hàng trong và ngoài nước. Gần đây, ở TP.HCM xuất hiện Phở Hùng, Phở Ta cũng được định hướng sẽ phát triển NQTM. Như vậy, Phở 24 đã có đối thủ cạnh tranh trực tiếp.

Ông Lý Quý Trung, Tổng giám đốc Phở 24 vẫn tự tin: “Phở 24 luôn cải tiến, đổi mới chính mình để tiếp tục giữ chân khách hàng cũ và thu hút khách hàng mới. Việc cải tiến này không có liên quan đáng kể đến việc các thương hiệu phở khác ra đời mà liên quan đến nhu cầu có thay đổi của khách hàng. Bất cứ sự thay đổi hay cải tiến nào cũng không đánh mất hình ảnh thân thuộc và các giá trị cốt lõi của thương hiệu Phở 24”.

Các thương hiệu thức ăn nhanh nước ngoài như KFC, Jollibee, Lotteria kinh doanh khá thành công ở VN, nhưng chủ yếu tự doanh. Đã hơn 10 năm có mặt ở VN, Jollibee chỉ mới NQTM được hai cửa hàng, còn Tập đoàn Lotte đang xin cấp phép NQTM. Tuy nhiên, để cho việc NQTM sau này thuận lợi, Lotte đã chuẩn bị mở hàng chục cửa hàng Lotteria để xây dựng hình ảnh ăn sâu vào người tiêu dùng VN. Trong năm nay, hãng thức ăn nhanh Jollibee của Philippines cũng mở thêm bốn cửa hàng, nâng tổng số cửa hàng Jollibee ở VN lên 14. Điều đáng chú ý là những cửa hàng mới đều nằm trong các siêu thị Co.opMart tại đồng bằng sông Cửu Long, cho thấy họ muốn mở rộng đến các tỉnh.

Với lực mạnh của các chủ thương hiệu thức ăn nhanh nước ngoài, DN trong nước muốn phát triển lĩnh vực này không dễ, song việc ai chạy nhanh trong NQTM còn chưa biết. Cửa hàng Oroll thức ăn nhanh và nhà hàng không bàn CơmCơm với tiêu chí “Thức ăn ngon, rau xanh sạch” đã đáp ứng được bữa ăn đủ dinh dưỡng thời công nghiệp. Lấy việc đáp ứng khẩu vị người Việt làm nền, bà Lê Như Đoan Uyên, Giám đốc Dự án cửa hàng Oroll và nhà hàng CơmCơm muốn chứng minh cơm cũng là món ăn nhanh, thực đơn liên tục thay đổi sẽ làm cho mọi người ăn hoài mà không ngán.

Nhắm đến NQTM trong lĩnh vực ẩm thực còn có sự góp mặt của các thương hiệu kem. Nổi lên hiện nay là kem Fanny - kem Pháp sản xuất tại VN, đã được phân phối vào các khách sạn, nhà hàng, khu nghĩ dưỡng cao cấp, hệ thống siêu thị và có 4 cửa hàng bán lẻ. Ông Nguyễn Như Công, Giám đốc điều hành Công ty cổ phần Fanny VN cho biết, tại hội chợ về NQTM ở TP.HCM vừa qua, có khoảng 100 người quan tâm đến nhượng quyền của Fanny. Công ty đang chuẩn bị hồ sơ để đầu năm 2010 xin cấp phép được kinh doanh NQTM. Chưa NQTM nhưng ông Công đã cho biết vốn đầu tư một cửa hàng NQTM 50m2 khoảng từ 700 triệu, qui mô lớn hơn có thể lên đến trên 35 tỷ; phí tham gia nhượng quyền ban đầu cho một cửa hàng nhỏ khoảng 90 triệu đồng, và tăng lên theo diện tích của cửa hàng với mức gần 18 triệu đồng/m2.

Những DN nước ngoài trong các lĩnh vực giáo dục, đồ dùng nhà bếp, mực in... quan tâm NQTM tại VN tuy không nhiều bằng nhưng cũng đã có kế hoạch phát triển nhanh.

Mặt bằng quan trọng như thương hiệu

Các nhà kinh doanh nhượng quyền đều biết khó mà phát triển nhanh như mong muốn bởi không dễ tìm được đối tác có địa điểm phù hợp, mặt bằng như ý. Đây là điều kiện quan trọng khi nhượng quyền để giữ hình ảnh đẳng cấp thương hiệu. Ông Kwon Ki Hyun, Trưởng phòng Phát triển kinh doanh Công ty TNHH Bánh ngọt CJ VN nói: “Không quảng cáo nhưng vì có vị trí đẹp cho các cửa hàng Tous Les Jours nên khách đi ngang chú ý và ghé vào.

Khi NQTM, Công ty cũng sẽ chọn đối tác có mặt bằng đẹp. Chúng tôi không chạy theo số lượng, biết bảo vệ từng khu vực kinh doanh, ở những khu có nhiều mặt bằng đẹp thì các cửa hàng cũng phải cách nhau 2km, hoặc khác hướng”. Công ty cổ phần Phong Cách Sống Việt không nhượng quyền Gloria Jean’s Coffees tràn lan, mà chủ yếu tập trung ở trung tâm các thành phố lớn với mặt bằng trung bình cho một cửa hàng độc lập khoảng 150 - 250m2 và kiốt khoảng 60 - 90m2. Đối tác nhượng quyền có thể đề nghị địa điểm kinh doanh nhưng Công ty mới là người đưa ra quyết định cuối cùng.

Ông Nguyễn Như Công cũng nói rằng, sự thành công trong kinh doanh của một cửa hàng phụ thuộc rất lớn vào vị trí mặt bằng. Những vị trí đặc biệt có thể khó tìm hoặc giá thuê cao nhưng lại có khả năng hoàn vốn nhanh hơn. Theo kinh nghiệm mở các cửa hàng kem Fanny, diện tích từ 50m2 đến 200m2 mang lại thu nhập tốt nhất. Tuy nhiên, Fanny cũng có các mô hình kinh doanh đặc biệt dành cho cửa hàng nhỏ có diện tích 6m2 hoặc cửa hàng lớn hơn với diện tích lên đến 400m2.

Để mở cơ sở dạy ngoại ngữ, tiêu chuẩn số một bất di bất dịch mà Cleverlearn đòi hỏi ở các đơn vị nhận nhượng quyền cũng là địa điểm phù hợp. Có lẽ chính vì vậy mà Cleverlearn TP.HCM mới phát triển được 5 cơ sở NQTM. Cartridge World mở đầu NQTM tại Úc vào năm 1997, sau 12 năm đã có 1.700 cửa hàng NQTM trên toàn thế giới, nhưng đến VN thì kế hoạch của họ không đạt được. Với yêu cầu chọn mặt bằng để có thể thiết kế cửa hàng nhất quán trong hệ thống và khách hàng dễ nhận biết, Cartridge World VN trong hai năm chỉ mở được một cửa hàng NQTM.

Nhìn chung, các công ty nước ngoài ngày càng quan tâm đến thị trường VN do đặc điểm dân số đông, trẻ và thu nhập tăng dần. Tuy nhiên, NQTM không phải lúc nào cũng là mô hình kinh doanh tốt cho người có vốn nhàn rỗi. Ngay công đoạn đầu tìm vị trí kinh doanh phù hợp đã không dễ, chưa kể nhiều sự ràng buộc khác như dành đủ thời gian cho việc kinh doanh, có năng lực quản lý... Để NQTM thật sự là cách khởi nghiệp hiệu quả, việc chia sẻ thông tin trung thực và linh hoạt hỗ trợ của nhà nhượng quyền là rất cần thiết, giúp người nhận NQTM định hướng đúng khi bỏ tiền đầu tư.