Bài 2: Lộc trời không dễ hái

Sức hấp dẫn của mặt hàng yến sào đã tạo ra phong trào kinh doanh doanh mới hết sức sôi động. Tại TP.HCM, hàng loạt các cửa hàng kinh doanh yến sào ra đời. Thế nhưng, kinh doanh mặt hàng “nhất phẩm, bát trân” này lại không phải dễ dàng như ăn yến.

>> Bài 1: Triệu đô xây tổ yến

Bình dân hóa nhất phẩm

Giới thiệu yến Thiên Hoàng

Theo các DN, kinh doanh yến sào đang trở thành “mốt” và trào lưu không chỉ tại TP.HCM mà còn ở nhiều tỉnh thành lớn. Thống kê sơ bộ của các DN cho thấy, tại TP.HCM có khoảng 100 cửa hàng kinh doanh yến sào.

Ngoài số cửa hàng có thương hiệu như Khánh Hòa, Yến Việt, Hoàng Yến, Thiên Hoàng, Bảo Ngọc..., thị trường còn xuất hiện nhiều “tên tuổi” lạ theo kiểu: cứ có nhà yến, có sản phẩm là có treo bảng bán yến.

Đó là chưa kể số yến sào được bày bán ở các chợ lớn như Bến Thành, An Đông, Bình Tây. Bên cạnh đó, thị trường còn có sự góp mặt của các nhà hàng chuyên về các món ăn chế biến từ yến như Hoàng Yến, Song Yến... Do có nhiều loại cửa hàng giá bán của yến cũng khác nhau.

Chỉ riêng với yến tổ đã có nhiều loại với nhiều mức giá khác nhau, từ vài ba triệu đồng cho đến vài chục triệu đồng cho 100gr. Tuy nhiên, thông thường, người ta chia yến tổ ra hai loại: yến bạch và yến huyết. Trong các loại yến tổ thì yến huyết có giá cao nhất vì giá trị dinh dưỡng cao hơn.

Trên thị trường hiện nay, ngoài yến nhà, yến đảo, tại Việt Nam còn có yến sào nhập khẩu từ Malaysia, Thái Lan, Indonesia. So với yến sào Việt Nam, yến sào nhập khẩu chất lượng kém hơn, giá chỉ khoảng 1,5 – 2 triệu đồng/100g nhưng nguồn hàng dồi dào nên được nhiều DN, cửa hàng nhập về bán và giới thiệu là yến Việt.

Tại các siêu thị, sản phẩm chế biến từ yến đang ngày càng phổ biến hơn. Thống kế của hệ thống siêu thị Big C cho thấy, có hai loại sản phẩm phổ biến: yến sào và yến nước. Trong đó, các sản phẩm yến sào có xu hướng phát triển, nhiều sự lựa chọn hơn với các thương hiệu Yến Việt, Thiên Hoàng, A1... nhưng chưa thật sự mạnh vì giá cao, thường để chăm sóc sức khỏe, làm quà biếu... chứ không phải là thức uống giải khát thông thường.

Với các loại yến nước có xu hướng tăng, đặc biệt vào các dịp lễ, Tết tăng tốt hơn nữa do nhu cầu tiêu thụ trong các dịp này với bạn bè, gia đình... Nhìn chung, ngành hàng sản phẩm từ yến nhìn về lâu dài thì có tiềm năng phát triển rất tốt.

Bà Đặng Phạm Minh Loan, Phó giám đốc Điều hành VinaCapital, cho rằng, sở dĩ có phong trào kinh doanh yến sào vì “tiềm năng tăng trưởng của thị trường liên quan đến mức thu nhập bình quân của người Việt Nam đang tăng cao.

Hơn nữa, càng ngày người tiêu dùng càng chú ý hơn đến các sản phẩm thiên nhiên có lợi cho sức khỏe”. Cùng nhận định này, ông Lê Danh Hoàng, cũng cho rằng, ngành này sẽ rất phát triển trong tương lai, và hiện nay đang có xu hướng “bình dân hóa sản phẩm yến” khi giá sản phẩm yến đang giảm nhiều.

“Vàng trắng” chưa hóa vàng ròng

Tìm mua sản phẩm của Yến Việt - Ảnh: Quý Hòa

Tuy ngành kinh doanh yến đang tăng trưởng mạnh mẽ nhưng vẫn có những thách thức đáng kể. Theo bà Minh Loan, tổ yến là mặt hàng giá trị cao nên số lượng người tiêu dùng tổ yến thường xuyên không nhiều.

Mặt khác, do người tiêu dùng ngại mua phải yến giả nên thường chọn các thương hiệu nổi tiếng, trong khi giá thuê mặt bằng cao nên đối với các thương hiệu và cửa hàng mới việc có lời từ việc kinh doanh các cửa hàng yến sào là không dễ dàng.

Hiện nay, tổng lượng sản xuất yến sào ở Việt Nam còn thấp do tốc độ phát triển nhà yến còn thấp. Thống kê sơ bộ, cả nước có khoảng vài ngàn nhà nuôi yến. So với một nước có nguồn thu từ yến đứng thứ tư trên thế giới là Indonesia thì số nhà nuôi yến đã lên đến con số 200.000.

Hơn nữa, mức độ tiêu dùng yến tại Việt Nam còn rất thấp. Theo số liệu nghiên cứu thị trường của VinaCapital, hiện số người dùng yến tổ chỉ chiếm dưới 2% và yến lọ khoảng 6% trong tổng dân số.

Nhu cầu thì chưa nhiều nhưng vì nhà nhà bán yến, người người nuôi yến nên cạnh tranh ngày càng tăng. Và tình trạng hiện nay, theo ông Danh Hoàng là “có nhiều cửa hàng mở ra nhưng số cửa hàng đóng cửa cũng không ít”.

Hoàng Yến cũng từng mở nhà hàng hoành tráng trên đường Nguyễn Trãi nhưng sau một năm phải đóng cửa vì lỗ. Ông Hoàng thừa nhận, đó là sai lầm vì nhìn chưa đúng hướng nên sau 1 năm mở ra, nhà hàng này đã lấy đi của ông hơn 1 tỷ đồng.

Ngay cả trong lĩnh vực nuôi yến, không phải cứ có nhà yến là có sản phẩm để bán ra thị trường. Trong hơn 5 năm nuôi yến với nhiều nhà yến trên nhiều tỉnh thành, nhưng đến cách đây 3 tháng, Hoàng Yến mới có đủ nguồn cung để bán cho khách hàng.

Trước kia, khách hàng phải đặt hàng trước mới có. Hiện nay, nguồn yến sào trong nước vẫn chưa đủ để cung cấp cho nhu cầu tiêu dùng trong nước.

Không bị thất bại về nhà hàng như Hoàng Yến như Thiên Hoàng lại khó khăn ở hướng khác. Do còn quá mới nên để có nước yến dinh dưỡng đưa ra thị trường, Thiên Hoàng đã mất thời gian khá lâu để nghiên cứu sản phẩm.

Và trong quá trình đó, nhiều mẻ yến chưng cất phải đổ bỏ vì không đạt như mong muốn. Điều này cũng đồng nghĩa với việc Thiên Hoàng mất một khoảng tiền không nhỏ.

Bà Minh Loan, cho rằng, để tồn tại bền vững trong ngành này là một thử thách lớn nếu không có sự đầu tư nghiêm túc vào chất lượng sản phẩm, thương hiệu, hệ thống cửa hàng và chất lượng dịch vụ.

Điều này yêu cầu DN phải có năng lực tài chính và một bộ máy con người có năng lực, kinh nghiệm và hiểu về ngành hàng tiêu dùng. Mặc dù hiện nguồn vốn nước ngoài từ các quỹ đầu tư DN tư nhân khá dồi dào, việc lựa chọn các DN Việt Nam trong ngành này để đầu tư là không dễ dàng do quy mô các DN còn quá nhỏ, phần lớn chưa phù hợp phạm vi đầu tư của các quỹ.