E dè Quỹ Phát triển khoa học công nghệ

Mặc dù đã có thông tư hướng dẫn trích lập Quỹ Phát triển khoa học công nghệ nhưng hầu hết doanh nghiệp (DN) đều không dám trích lập quỹ này do vẫn còn mù mờ thông tin.

Khó vì rối

Đó là những chia sẻ của các DN tại hội thảo "Tháo gỡ khó khăn trong việc trích lập và sử dụng Quỹ Phát triển khoa học công nghệ của DN" do Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA) vừa tổ chức.

Cụ thể, các DN gặp nhiều khó khăn khi trích lập, sử dụng Quỹ Phát triển khoa học công nghệ (KHCN). Bời vì có quá nhiều điều khoản ràng buộc với các thông tư, văn bản hướng dẫn chồng chéo, không rõ ràng và chưa sát với thực tế. Sau 5 năm lập quỹ, nếu DN không sử dụng hết sẽ bị truy thu, thậm chí phạt lãi suất phát sinh.

Ông Đỗ Hướng Dương, Phó tổng giám đốc Công ty CP Dịch vụ Phú Nhuận (Maseco), chia sẻ, Maseco rất cần vốn để đổi mới KHCN nhưng không thể triển khai quỹ được. Theo ông Dương "Đọc điều khoản quy định, DN không biết nên hiểu đúng sai như thế nào".

Chẳng hạn, quy định DN được khuyến khích trích 10% từ thu nhập trước thuế để lập quỹ, nhưng khi muốn sử dụng quỹ thì phải làm hồ sơ, lập hội đồng, thẩm định đánh giá tính khả thi của đề tài từ khâu đầu đến khâu cuối.

"Vậy ai đủ khả năng, trình độ thẩm định lẫn nghiệm thu đề tài? Đề tài như thế nào là đạt và chưa đạt? Nếu đề tài không đạt thì DN sẽ không được khấu trừ thuế cho dù đã bỏ tiền ra để làm", Phó tổng giám đốc Maseco đặt vấn đề.

Ở góc độ công ty tư vấn, ông Nguyễn Thái Sơn, Giám đốc Công ty Tư vấn thuế Sài Gòn, cho rằng, có quá nhiều ràng buộc lẫn chế tài khắt khe nên không nhiều DN dám trích lập Quỹ Phát triển KHCN. Tổng hợp thống kê từ năm 2011 đến tháng 9/2014, TP.HCM chỉ mới có 76 báo cáo thành lập Quỹ Phát triển KHCN.

Trong đó, 30 DN đã trích và sử dụng quỹ với tổng số tiền 430,1 tỷ đồng. Theo ông Sơn, Luật KHCN có nêu rõ, Quỹ KHCN được sử dụng vào 6 mục đích, gồm: nghiên cứu khoa học, nghiên cứu và triển khai thực nghiệm, phát triển công nghệ, ứng dụng công nghệ, dịch vụ khoa học và công nghệ, phát huy sáng kiến.

Tuy nhiên, thông tư hướng dẫn về thu thuế thu nhập DN (TNDN) của Bộ Tài chính lại quy định chỉ chấp nhận hai khoản chi của Quỹ Phát triển KHCN đúng mục đích gồm nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, 4 khoản khác không đúng mục đích. "Thông tư, nghị định hướng dẫn không rõ ràng, quy định ngặt nghèo nên hầu như không có DN nào dám lập quỹ”, ông Sơn nhấn mạnh.

Gỡ từ đâu?

Theo ông Phạm Ngọc Minh, Phó cục trưởng Cục Công tác phía Nam Bộ KHCN, DN nước ngoài coi KHCN là yếu tố cạnh tranh quan trọng. "Như Samsung, đầu tư gần 10 tỷ USD/năm cho nghiên cứu và phát triển. Chỉ mới mấy năm đầu tư nhà máy vào Việt Nam, Samsung đã chiếm đến 19% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Việt Nam cũng đầu tư cho các viện, trường... nhằm đào tạo về nhân lực KHCN, nhưng cho đến nay năng lực cạnh tranh vẫn còn thấp", ông Minh nói.

Chính phủ, Bộ KHCN cũng có nhiều chương trình hỗ trợ hoạt động KHCN trong DN. Một số thông tư của Bộ Tài chính cũng đã hướng dẫn về việc tính thuế TNDN, trong đó có quy định liên quan đến việc trích lập Quỹ Phát triển KHCN. Mới đây, Nghị định 95/2014/NĐ-CP quy định DN nhà nước phải trích 3-10% thu nhập tính thuế để lập Quỹ Phát triển KHCN.

DN ngoài nhà nước được trích lập tối đa 10% để lập quỹ. Tuy nhiên, rất nhiều DN cho biết không sử dụng được quỹ này. Một số DN cao su ở Bình Dương, sau khi tìm hiểu về thủ tục trích lập quỹ, cũng đã thoái lui, không dám thực hiện do vướng vấn đề về giải ngân.

Trước những khó khăn của DN, bà Trần Thị Lệ Nga, Phó cục trưởng Cục Thuế TP.HCM, cho biết, Cục sẽ có văn bản hướng dẫn DN theo hướng đơn giản, thuận lợi cho DN. Đối với những quy định ngoài thẩm quyền, Cục sẽ tổng hợp, báo cáo Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính để chỉnh sửa, bổ sung cho phù hợp với thực tế.

Chia sẻ với cách làm của Cục Thuế, song ông Phạm Ngọc Hưng, Phó chủ tịch Thường trực HUBA, đề nghị Sở KHCN và Cục Thuế TP.HCM cần thống nhất các biểu mẫu hướng dẫn cho DN. Đặc biệt, Bộ KHCN nên có hướng dẫn chung để DN thuận tiện, yên tâm sử dụng làm cơ sở trích lập Quỹ Phát triển KHCN.

>Nhân tài - yếu tố cốt lõi để phát triển khoa học công nghệ
>DN được trích thu nhập để lập Quỹ phát triển KHCN