Từ bắc xuống nam, từ đông sang tây

“Có một chỗ rất hay, rất đẹp tôi biết mà các bạn không biết và nếu tôi không chỉ cho các bạn thì tối nay tôi sẽ chẳng thể nào ngủ được”, cứ lặp đi lặp lại câu “thần chú” ấy, ông Ammet M. Bilgen, một hướng dẫn viên du lịch người Thổ đã có hơn 22 năm hành nghề, dẫn lối chỉ đường cho chúng tôi đi khắp các danh lam thắng cảnh của đất nước trải dài giữa châu Á và châu Âu.

Đọc E-paper

Con đường đá hoa cương Curetes

Bôn ba qua 2.000km đường xa, xứ lạ

“Tôi càng không thể không chỉ cho các bạn những điều rất thú vị tại đây vì các bạn là đoàn khách đặc biệt nên tôi đã được chọn tháp tùng các bạn. Đây là một vinh dự cho một hướng dẫn viên nhiều kinh nghiệm và nhiệt tình nhất trong số hơn 12.000 hướng dẫn viên du lịch của đất nước trong năm qua đã đón tiếp hơn 30 triệu khách quốc tế, doanh thu du lịch đạt hơn 20 tỷ USD”, ông thẳng thắn tự giới thiệu như thế.

Với những lời “khích lệ trấn an” rất khéo léo ấy làm hành trang, chúng tôi, 15 nhà báo và 5 đại diện của Công ty Du lịch Fiditour hăng hái vượt qua gần 2.000km đường xa trên chiếc xe buýt Mercedes hai tầng trong suốt 8 ngày, lần lượt qua nhiều địa chỉ du lịch hấp dẫn của Thổ Nhĩ Kỳ.

Đó là Istanbul, thành phố rộng lớn với 17 triệu dân, trải dài giữa châu Á và châu Âu, thời xửa thời xưa từng là thủ đô của đế chế La Mã phương Đông dưới thời Hoàng đế Constantin I và nay là điểm đến của hơn 49% trong tổng số khách đi du lịch Thổ Nhĩ Kỳ.

Đó là Bursa, trước đây là thủ đô của đế chế Ottoman, một điểm đến quan trọng trên hành trình dài có tên khắc sâu vào lịch sử loài người là Con đường tơ lụa.

Vết tích thành phố cổ trên cao Akropolis

Ngày nay, vào mỗi chiều cuối tuần, dường như mọi cư dân địa phương đều tập trung về quảng trường lớn ven đại lộ Ataturk, hòa mình vào dòng du khách đến từ các nước Đông Âu và Trung Đông để đi mua sắm trong chợ tơ lụa Koza Han có mái che vĩ đại, đã có thể đi vào hoạt động sau 19 tháng xây dựng vào năm 1491, cầu nguyện trong ngôi đền Hồi giáo Ulu Camii xây dựng năm 1399.

Bạn có thể ngồi ở quảng trường này suốt một ngày mà không hề thấy được một phụ nữ nào mặc váy ngắn thời trang hiện đại. Tuy có vẻ “bảo thủ truyền thống” nhưng Bursa, được mệnh danh là Thành phố sạch, xanh nhất Thổ Nhĩ Kỳ, lại có hấp lực rất lớn.

Đó còn là Pamukkale, thành phố của cây bông gòn với các địa danh rất hấp dẫn mà trước hết là thành phố cổ Hierapolis nay chỉ còn lại những vết tích của các nền văn minh Hy Lạp, La Mã, toàn bằng khối đá tảng ngàn cân.

Nhưng người La Mã thật đáng nể phục vì từ thời xa xưa đã xây dựng cả một resort nghỉ dưỡng với suối nước khoáng nóng ở núi cao hơn 2.700m mà sau hơn 2000 năm vẫn còn hoạt động thật tốt.

Tại Pamukkale còn có một địa danh đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới, đó là “Lâu đài bông gòn”. Thực ra chẳng có tòa lâu đài nào cả, mà toàn là những tảng đá trắng xóa, hệ quả từ hiệu ứng hóa học tự nhiên, xếp nối tiếp nhau theo hình bậc thang.

Ngôi nhà Đức bà Maria ở Ephesus

Những du khách tóc đã muối tiêu như chúng tôi đột nhiên như những đứa trẻ, hăng hái xắn quần cao trên đầu gồi rồi bước từ trên núi cao xuống dưới thung lũng, qua những bậc thang nước nóng ấy.

Và đó cũng là thành phố du lịch nổi tiếng ở tỉnh Izmir với Efes (hoặc Ephesus), nơi có ngôi nhà nho nhỏ bằng đá nằm khiêm tốn trong một góc nhỏ trên sườn núi đá Pion.

Theo truyền thuyết, đây chính là nơi Đức bà Maria đã sống những năm cuối đời sau khi cùng Thánh John (tức một trong số 12 thánh tông đồ theo Chúa Jesus từ buổi ban đầu) thoát ra khỏi cuộc bách hại người theo Kytô giáo tại Jerusalem bên Israel vào những năm giữa thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên.

Tại Ephesus, người xưa đã xây dựng đền thờ nữ thần Artemis, sau này được đưa vào danh sách 7 kỳ quan thế giới vì là kiến trúc tuyệt mỹ, có đến 127 cây cột đá hóa cương khổng lồ. Nhưng kiến trúc huyền thoại này ngày nay lọt thỏm giữa một khoảng đất phẳng, chỉ còn một cây cột đá vươn lên cao.

Vòi nước cho tín hữu rửa mặt, tay chân trước khi vào giáo đường Ulu Camii, Bursa

Tít phía trên núi, trước đây mấy ngàn năm từng trụ vững một thành phố đá gồm những thành quách vĩ đại, phố chợ sầm uất với những đền đài, nhà hội nghị chính quyền địa phương (State Agora), nhà hát lộ thiên nhỏ dành cho 1.400 khán giả (Odeion), nhà hát lộ thiên vĩ đại (Grand Theatre) dành cho 25.000 khán giả, nhà vui vẻ lạc thú trần gian nằm cạnh nhà tắm và nhà vệ sinh công cộng.

Đáng kể là hai vết tích “Khu đèn đỏ” thời xưa này lại ở ngay phía sau đền thờ Hoàng đế Hadrian, khá gần thư viện Celcus với mặt tiền ngập tràn ánh dương vào mỗi buổi sáng. Đây là điều kiện lý tưởng dành cho các học giả, sinh viên muốn trau dồi văn, sử, sách nghệ thuật...

Đó là những kiến trúc đá to lớn còn lại dọc hai bên Curetes, con đường chính lát toàn bằng những phiến đá hoa cương trắng to, phẳng. Nó dài 210m, rộng từ 6-10m, có cả hệ thống ống cống ẩn ngầm bên dưới.

Mỹ nhân, người hùng năm xưa đâu rồi?

Con ngựa thành Troy năm xưa

Nhưng hình như trong tâm tư mọi người trong đoàn nhà báo Việt Nam, hình ảnh có sức hấp dẫn lớn nhất của đất nước Thổ Nhĩ Kỳ vẫn là điểm đến nổi tiếng thế giới: thành Troy (Trojan, hoặc đúng theo tiếng Thổ là Truvan). Thật đáng nể hiệu ứng tạo ra bởi Iliad và Odyssey, hai tác phẩm để đời của ông Homer và những phim hoành tráng của Hollywood.

Muốn được trông thấy con ngựa thành Troy, bạn phải tìm đến Kanakkale, thành phố đúng như tên gọi của nó là thành phố ở ven eo biển Dardanelle dài 90km, nối biển Marmara với biển Egean.

Cách nay 97 năm, vào thời kỳ kinh hoàng của cuộc Đại chiến Thế giới lần thứ nhất, Dardanelle là nơi diễn ra trận chiến ác liệt giữa liên quân Anh, Úc, New Zealand với liên quân Đức - Phổ. Hơn nửa triệu người đã gục ngã tại trận chiến khốc liệt này.

Ngày nay, có mở căng mắt nhìn khắp nơi bạn vẫn không thể nào ngắm được nhan sắc của nàng Helena, nguyên nhân chính gây ra cuộc chiến thành Troy khiến hàng chục ngàn con người đã phải chết thảm trong thời gian 10 năm. Dĩ nhiên cũng chẳng thấy bóng dáng người hùng “mình đồng da sắt” Achilles cùng những Hector, Vua Menelaus, Paris, Vua Agamemnon, nữ nô lệ xinh đẹp Briseis...

Nhưng ngựa gỗ thành Troy thì thấy được ngay. Nó đã đứng vững vàng qua suốt gần 40 năm, là điểm nhắm của hàng triệu cặp mắt, ống kính máy ảnh và nó cũng đã đón vào bụng hàng triệu lượt khách tham quan.

Con ngựa thành Troy này được dựng làm trung tâm điểm của một thành phố cổ từng là nơi sinh sống, phát triển của đến 9 nền văn minh khác nhau trong chiều dài lịch sử loài người. Hoàng hôn buông xuống, chúng tôi chia tay ngựa gỗ thành Troy mà trong lòng vẫn có cảm giác chưa hẳn được thỏa mãn.

“Nhưng còn có một điều rất đặc biệt, rất hấp dẫn mà chắc chắn các bạn không biết nhưng tôi lại biết rất rõ. Hãy đi theo tôi, tôi sẽ chỉ cho! ”, hướng dẫn viên Ammet vẫn hăng hái nói với chúng tôi như vậy sáng ngày hôm sau.

Con ngựa trong phim Troy

Chiếc xe buýt dừng lại trước cổng vào bến phà vượt eo biển nối Kanakkale với bờ phía châu Âu của thành phố Istanbul, chúng tôi lục tục bước theo ông Ammet trên bến cảng dài rất đẹp với bên biển là rất nhiều du thuyền màu trắng và bên đất liền là những quán bar, cà phê, nhà hàng, cửa hàng bán đồ lưu niệm.

Và rồi hiện ra trước mắt mọi người là đúng con ngựa gỗ từng là “diễn viên” trong phim Troy cùng với những Brad Pitt, Diane Kruger, Eric Bana, Orlando Bloom, trình chiếu và hốt bạc hồi năm 2004.

Sau khi được lắp ráp, thu hình tại pháo đài Ricasoli trên đảo Malta, nó đã được Hollywood trục về đây làm món quà lớn cho thành phố có thêm hấp lực thu hút du khách quốc tế. Đến đây rất sớm, cả quảng trường rộng và ngựa gỗ này như hoàn toàn thuộc về đoàn nhà báo đến từ Việt Nam.

Lúc này, hầu như mọi người đã được thỏa mãn nhưng hướng dẫn viên Ammet thì chưa: “Đi, đi với tôi ra bến phà trở về Istanbul, vì còn rầt nhiều thứ tôi biết mà cạn bạn không biết và nếu tôi chưa chỉ được chúng cho các bạn xem, cho các bạn biết thì sau khi các bạn đã về nước, tôi sẽ không thể nào ngủ yên”.

Chúng tôi lên chiếc phà vĩ đại có sức chứa 86 chiếc xe con ở tầng dưới và 700 hành khách ở tầng trên để tiến về Istanbul. Tại đó còn có bảo tàng Sofia Hagi, ngôi chợ khổng lồ Grand Bazaar với khoảng 5.000 cửa hàng và phố mua sắm nổi tiếng Istinye đang chờ đón...