Phải tạo điều kiện cho doanh nghiệp có lợi nhuận

"Mục tiêu của Chính phủ về phát triển kinh tế xanh là rất tốt, nhưng làm thế nào để thực thi lại không đơn giản", TS. Trần Du Lịch, Viện trưởng Viện Kinh tế TP.HCM, khẳng định.

Đọc E-paper

* Tăng trưởng xanh (TTX) dần trở thành chỉ tiêu bắt buộc trong phát triển kinh tế - xã hội. Sau gần một năm triển khai Chiến lược quốc gia về TTX, ông có nhận định gì?

- Thực hiện mục tiêu TTX, hay kinh tế phải tăng trưởng nhanh và bền vững, là bài toán khó cho Việt Nam. Hiện nay, sự tự chủ của chính quyền địa phương rất ít, phụ thuộc nhiều vào chính sách của Nhà nước, trong khi để tăng trưởng xanh, bền vững phụ thuộc tới 70% vào các bộ, ngành, còn 30% là địa phương.

Nếu 70% đó không chuyển hướng, thì 30% còn lại rất khó xoay chuyển tình thế. Một thông tư thuế của Bộ Tài chính có thể thay đổi tình hình. Tỉnh Quảng Nam đi đầu trong phát triển đô thị xanh với hỗ trợ của UN-Habita tại Việt Nam, nhưng cũng đang bị hạn chế bởi vấn đề này.

Trong điều kiện một nước đang trong quá trình công nghiệp hóa, TTX là rất khó, đặc biệt là giải quyết các mâu thuẫn giữa nhà đầu tư và chính sách của Nhà nước. Hiện nay, tại Việt Nam, việc phát triển công nghệ xanh, sạch là rất hiếm, ngay cả khu vực đầu tư nước ngoài cũng chỉ có 5% công nghệ cao.

Do đó, việc phát triển các ngành công nghiệp xanh, giảm lượng khí thải carbon và ứng dụng công nghệ sạch đang là những trở lực, vật cản mà Việt Nam không dễ vượt qua.

Một khó khăn của đô thị Việt Nam hiện nay là thiếu không gian xanh, hậu quả của việc phân lô, bán nền quá nhiều đã và đang gây thiếu đất cho các công trình công cộng. Khi giá đất quá cao, nhà đầu tư phải tận dụng mặt bằng để tăng lợi nhuận. Thậm chí, đã có một thời gian dài tại TP.HCM, các nhà đầu tư phải đóng cả tiền thuế không gian công cộng chứ không phải chỉ phần nền nhà.

* Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Xây dựng đã có một loạt giải pháp hướng tới TTX. Ông đánh giá thế nào về những đề xuất này?

- Những giải pháp các bộ đề ra đều đúng, nhưng đó mới chỉ là đầu bài, mới nêu ý muốn, chưa đề cập đến các nội dung cụ thể về thuế, về giá đất, về tín dụng...

* Như ông nói, khógiải quyết những mâu thuẫn liên quan đến TTX, vậy ông có giải pháp nào không?

- Nhà nước nên quy hoạch, kiểm tra, giám sát còn thực thi là doanh nghiệp (DN). Muốn DN và địa phương đi theo hướng TTX, Nhà nước và địa phương phải có những chính sách cụ thể cho sản xuất sạch, ứng dụng công nghệ cao...

Tuy nhiên, trong kinh tế thị trường, với DN, TTX hay ứng dụng công nghệ nào không quan trọng bằng việc tạo lợi nhuận cao. Do đó, Nhà nước phải tạo ra chính sách để DN thấy rằng, làm tốt là có lợi. Đây đang là vấn đề rất khó, là điểm nổi lên cần phải tính toán.

Chẳng hạn, đối với những đô thị phát triển xanh, cần có chính sách cụ thể về giá đất để nhà đầu tư thấy rằng, dù phải dành diện tích cho vấn đề này, nhưng vẫn có lãi. Động lực của DN là lợi nhuận, chính quyền không thể cứ ngồi một chỗ mà kêu gọi TTX được.

* Cảm ơn ông!