Khoảng chục năm trở lại đây, chưa năm nào người trồng vải ở huyện Lục Ngạn lại vui như năm nay cho dù sản lượng chỉ bằng một nửa trước.
1. Đến Lục Ngạn những ngày này ai cũng cảm thấy choáng ngợp bởi không gian một màu hồng đỏ của vải chín trên những đồi bãi ngút tầm mắt. Trái vải được bà con chở ra bán dọc hai bên quốc lộ 31 khiến cho quãng đường dài hàng chục kilômét càng chói chang màu nắng.
Năm nay, diện tích vải thiều toàn tỉnh Bắc Giang hơn 28.000ha, trong đó tập trung chủ yếu ở Lục Ngạn với hơn 15.000ha, sản lượng ước đạt 150.000 tấn. Lục Ngạn là địa phương có 394 hộ sản xuất vải thiều theo tiêu chuẩn VietGAP, tiêu chuẩn GlobalGAP với lần lượt là 13.855ha và 218ha, được Bộ Nông nghiệp Mỹ cấp mã số IRADS dựa trên mã số P.U.C của Cục Bảo vệ thực vật Việt Nam sau khi kiểm tra và khảo sát vùng trồng đáp ứng đầy đủ các tiêu chí kỹ thuật và an toàn thực phẩm.
Chúng tôi đến xã Quý Sơn, huyện Lục Ngạn vào sáng sớm một ngày giữa tháng 6, thời điểm mà người trồng vải đang tất bật thu hoạch vải thiều. Ông Chu Văn Lìu ở thôn Bắc Hai cho hay: “Dù năm nay mất mùa nhưng gia đình tôi vẫn thu được 15 tấn vải, giá bán cao gần gấp đôi năm ngoái, tại vườn trung bình 35.000 đồng/kg. Hiện mỗi ngày tôi bán được 20 triệu đồng tiền vải. Vải thiều đang là chính vụ, trong khi thời gian thu hoạch chỉ khoảng hai tháng nên gia đình phải thuê 5 nhân công để thu hoạch trước khi vải bị hỏng, dù những ngày qua trời rất nóng bức, nhiệt độ có khi lên đến 38 - 39OC. Giá vải cứ thế này thì dân chúng tôi vất vả mãi cũng được!”
Cũng như nhiều gia đình khác ở thủ phủ vải thiều Lục Ngạn, gia đình ông Nguyễn Văn Chức, thôn Bắc Hai, xã Quý Sơn cũng khẩn trương thu hoạch vải thiều. Hiện gia đình có hơn 300 cây vải (khoảng 10 tấn quả) tuy năm nay lượng quả chỉ bằng một nửa so với mọi năm nhưng số tiền thu về lại tăng gấp ba lần. Để khắc phục nắng nóng, từ 4 giờ sáng cả nhà ông Chức đã đi hái vải kịp bán cho thương lái. Đây cũng là cách mà nhiều hộ dân ở Lục Ngạn đang áp dụng, vì thu hoạch vào thời điểm này quả vừa tươi ngon lại tránh được nắng nóng. Mới bước vào chính vụ hơn hai tuần nhưng gia đình ông Chức đã bán được 350 triệu đồng tiền vải.
Vải được mùa, nông dân phấn khởi |
2. Nếu như những năm trước đây, nông dân ở Lục Ngạn cứ phải trăn trở mãi với việc được mùa mất giá, có năm một kilôgam trái vải giá bằng một cốc trà đá, nhưng năm nay niềm tin của người dân vào cây vải đã trở lại. Theo đánh giá của các nhà chuyên môn, năm nay thời tiết không thuận lợi nhưng nông dân trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, nhất là ở Lục Ngạn đã chăm sóc kỹ, đúng quy trình canh tác, do đó chất lượng trái vải tốt nhất trong những năm gần đây, quả to, mẫu mã đẹp, không bị sâu cuống. Sản lượng tuy thấp hơn song do giá cao nên các chủ nhà vườn vẫn có doanh thu cao gấp nhiều so với năm trước. Những nhà vườn sản xuất vải thiều theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, xuất khẩu sang Nhật Bản, Anh, Mỹ, có giá bán đến 50.000 - 60.000 đồng/kg.
Quả vải thiều của Lục Ngạn đang được bảo hộ nhãn hiệu tại 8 quốc gia (Trung Quốc, Mỹ, Nhật, Úc, Hàn Quốc, Singapore, Lào, Campuchia). Mỗi năm, có khoảng gần 50% sản lượng vải thiều tại đây được xuất khẩu. Mấy năm gần đây, các nhà bán lẻ lớn như Big C, Co.opmart đã đến tận vùng chuyên canh vải đặt hàng sỉ rồi phân phối nhiều nhất tại TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Cần Thơ.
Hiện tại việc mua bán vải thiều trên địa bàn tỉnh Bắc Giang nói chung, huyện Lục Ngạn nói riêng diễn ra rất sôi động. Cả tỉnh có hơn 500 điểm thu mua vải thiều với gần 1.000 thương nhân, trong đó, có hơn 200 thương nhân Trung Quốc thường xuyên “ăn chực nằm chờ”. Bà con thu hoạch đến đâu tiêu thụ đến đó. Nhiều hộ trồng vải thu hàng trăm triệu đồng. Do đó, với người trồng vải, đến thời điểm này có thể khẳng định Lục Ngạn đã có một mùa vải - mùa vui.