Lãi suất hạ, “bức tranh kinh tế” sẽ đẹp?

Đi theo động thái hạ lãi suất điều hành cũng như trần lãi suất tiền gửi cho các kỳ hạn dưới 6 tháng của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), hàng loạt vấn đề được đặt ra, như người gửi tiền sẽ bị thiệt như thế nào, dòng vốn chảy vào ngân hàng có bị chững lại không, các doanh nghiệp có được vay với lãi suất thấp hơn không, hoặc cơ cấu của dòng vốn có thay đổi gì không, chẳng hạn như chảy vào chứng khoán hay bất động sản nhiều hơn không v.v...

Có thể nói ngay rằng, giảm lãi suất điều hành có nghĩa là NHNN sẽ bơm thanh khoản với lãi suất thấp hơn cho hệ thống ngân hàng (chủ yếu ở các kỳ hạn ngắn, theo ngày, tuần, tháng, ít khi lên đến nửa năm, cả năm). Điều này, kết hợp với trần lãi suất cho tiền gửi có kỳ hạn dưới 6 tháng cũng bị hạ xuống, sẽ giúp cho các ngân hàng bớt chịu áp lực ở đầu vào, ít nhất là cho các khoản vốn ngắn hạn (tiền gửi của dân cư và cho vay từ NHNN), dưới 6 tháng.

Về phía người gửi tiền, đương nhiên là sẽ bị thiệt thòi hơn nếu họ gửi tiền có kỳ hạn dưới 6 tháng, vì trần lãi suất mới (6%) đã giảm 1% so với trần lãi suất cũ.

Tuy nhiên, có một số điều cần lưu ý:

Thứ nhất là vấn đề thanh khoản. Ngay sau công bố của NHNN, các ngân hàng đã sửa đổi các mức lãi suất tiền gửi. Điều đáng chú ý là các mức này đều phần lớn là bằng với mức trần, nếu là kỳ hạn dưới 6 tháng. Điều đó chứng tỏ vẫn có một áp lực nào đó lên tình trạng thanh khoản của nhiều ngân hàng.

Thứ hai, NHNN đã không áp trần lãi suất cho các khoản tiền gửi có kỳ hạn 6 tháng trở lên. Theo đó, nếu cần thì các ngân hàng vẫn phải trả cho người gửi tiền với lãi suất không đổi hoặc thậm chí còn cao hơn trước thời điểm NHNN tuyên bố hạ lãi suất điều hành, đối với các khoản gửi kỳ hạn từ 6 tháng trở lên.

Thứ ba, về phía ngân hàng, với lãi suất huy động không nhất thiết là thấp đi ở những kỳ hạn từ 6 tháng trở lên thì khó có thể kết luận rằng chi phí vốn của ngân hàng sẽ giảm mạnh tương ứng với mức giảm của trần lãi suất và lãi suất điều hành của NHNN.

Từ hai phía gửi tiền và huy động tiền như trên có thể thấy mặt bằng lãi suất chung (cả cho vay và huy động) có thể không biến động nhiều theo hướng giảm đi như kỳ vọng, do đó cũng khó có thể kỳ vọng tăng trưởng tín dụng sẽ được thúc đẩy trong năm nay.

Liên quan đến điều này là chuyện cơ cấu của nguồn vốn chảy ra từ hệ thống ngân hàng vào nền kinh tế (cho khu vực sản xuất thực, hay cho các thị trường tài chính, bất động sản, vàng ...). Với nhận định rằng lãi suất đầu vào và đầu ra có thể sẽ không giảm mạnh như kỳ vọng, cơ cấu của vốn từ ngân hàng chảy vào nền kinh tế sẽ không có thay đổi lớn so với trước đây.

Thêm nữa, do điều hành lãi suất đã được gắn với diễn biến của lạm phát, nên chiều hướng suy giảm lãi suất như hiện nay vẫn có thể đảo chiều trong thời gian tới nếu lạm phát vì một lý do nào đó lại bùng lên.

Bởi vậy, ở thời điểm này vẫn còn quá sớm để có thể dự đoán một “bức tranh đẹp” với lãi suất giảm, lạm phát thấp và tín dụng tăng trưởng mạnh trong các quý tới của năm nay.