Chục hai bốn

Tại một chợ quê ven sông Tiền ở Cái Bè, tháng 7 năm 1975, tôi hỏi mua một chục cam sành. Những tưởng một chục, như ở Sài Gòn là 12 trái, nên khi thấy chị bán hàng cho vào bị lác 16 trái, một lần nữa tôi nhắc chị là chỉ mua một chục, chị nói thì một chục chứ có ép cậu đâu. Thì ra ở quanh thành phố Mỹ Tho, một chục là 16!

Trước đó, ngay sau ngày đất nước thu về một mối, là dân Trung, lần đầu đặt chân đến Sài Gòn, tôi ngỡ ngàng khi mua bất cứ loại trái cây nào, trừ chuối và xê ri, đều được bán chục 12, chục 14, không ngờ lại có chục 16. Tò mò, tôi hỏi chị bán xoài, có “chục” nào nhiều hơn 16, chị biểu “hồi xưa”, Cái Bè, Cai Lậy, Cao Lãnh, Cái Mơn… đều tính chục 18 ráo trọi, dần dà người ta bớt xuống. Chị cũng “dự báo” rồi đây có thể một chục là… một chục, có khi người ta không còn bán theo chục nữa!

"tôi hỏi chị bán xoài, có “chục” nào nhiều hơn 16, chị biểu “hồi xưa”, Cái Bè, Cai Lậy, Cao Lãnh, Cái Mơn… đều tính chục 18 ráo trọi, dần dà người ta bớt xuống...".

Tôi không biết chị bán xoài học lớp mấy, nhưng nghe chị nói thì biết là người rành rẽ mua bán. Từ “gợi ý” ấy của chị bán xoài, tôi càng muốn biết vì sao có chục 16, 18, mà nghe nói còn có chục đến… 24 lận!

Do chưa đọc được văn bản chính thức nào giải thích về con số chục kỳ lạ ấy, mà dám chắc trên thế giới này không đâu có, tôi đành tìm “tài liệu” dân gian miệt vườn, thì biết rằng, đất mùn và than bùn rất thích hợp với cây khóm, nên U Minh từ cuối thế kỷ XIX đã bạt ngàn rẫy khóm, rừng khóm. Mùa rộ, trái khóm chất thành núi, chủ rẫy “khuyến mại” cho thương lái bằng cách tăng thêm vào con số chục 2,3,4… cho đến 14 trái. Khóm theo thương hồ tỏa khắp vùng châu thổ, lên đến nơi tiêu thụ nhiều nhất là Sài Gòn, giảm dần từ chục 24 xuống chục 18, 14, 16 và thấp nhất là 12. Từ đó mà lan sang cách bán chục hơn 10 các loại trái cây khác.

Như chị bán xoài “dự báo”, ngày nay, tại các thành phố phương Nam, trái cây đã bán bằng ký lô. Buồn thay!