Áo dài đón năm mới

Chuẩn bị một chuyến đi mới, chiếc vali đã đầy, có một bộ áo dài mà tôi cứ đòi bỏ ra thì mẹ lại bỏ vào. Lúc nào cũng một câu: "Áo dài xứ mình đẹp nhất, vừa lịch sự, vừa gợi cảm, nữ tính, cứ để trong vali, lúc cần một bộ đồ lịch sự thì lấy ra mặc cho đàng hoàng".  

Đọc E-paper

Mẹ tôi thở dài, hồi trẻ bà chỉ ngắm các cô nữ sinh miền Nam mặc đồng phục áo dài trắng mà mơ ước. Rồi áo dài cũng nhanh chóng biến mất khỏi trường học trong những năm đầu hậu chiến. Khó khăn quá, yêu cầu nữ sinh phải mặc đồng phục áo dài trắng là không thể.

Thỉnh thoảng trong câu chuyện của các bà, các mẹ lại nhắc tới việc những chiếc áo dài trở thành đồ xa xỉ đã bị đem cắt vạt, trở thành chiếc áo ngắn mặc đi làm, hai vạt áo may được chiếc áo cho con gái. Có khi hàng vạn chiếc áo dài đã bị cắt ngắn trong giai đoạn này. Có người cắt cả áo dài cưới đã cất giữ chục năm trong tủ.

Tôi bỗng nghĩ, chuyện áo dài hớt vạt này nên đưa vào bảo tàng thì lịch sử vạt ngắn vạt dài, vạt rộng vạt hẹp mới có thể trọn vẹn suốt chiều dài biến tấu gần một trăm năm phát triển và giữ vững ngôi trang phục truyền thống.

Chiếc áo cũng như con người, nó cũng phải trải qua niềm vui và giai đoạn nghèo khó thì mới đầy đủ ý nghĩa. Để đến khi đất nước phát triển, cuộc sống trở nên sung túc, chiếc áo dài đã trở lại rất nhanh, rất sang trọng trong đời sống người phụ nữ.

Năm ngoái, thấy chị em bỗng nô nức diện áo dài cách tân du xuân chúc Tết, mới thấy sức mạnh của chiếc áo dài truyền thống. Nhiều gia đình cả mẹ và các con gái đều đồng phục áo dài cách tân rất thú vị, rất xuân.

Bởi thế tôi nghe lời mẹ, luôn có trong vali một bộ áo dài, thỉnh thoảng đem ra "diện" khi xung quanh có quá nhiều sự cạnh tranh về thời trang. Và tôi thường nhận được lời khen của người nước ngoài, những người làm thời trang bảo chiếc áo dài Việt Nam tuy giản dị nhưng đã làm bật lên lợi thế của phụ nữ Việt là sự mảnh mai.

Đó là nhận xét dưới con mắt của nhà chuyên môn. Thực sự tôi muốn biết ý kiến của người nghiên cứu lịch sử, văn hóa về trang phục truyền thống, trong cuộc tranh luận bất tận của các nhà thiết kế về cách tân chiếc áo dài thế nào trong thế kỷ XXI để phụ nữ Việt gắn bó với nó.

>>Áo dài Việt Nam – Một lịch sử

Rồi mới đây một công ty chuyên tổ chức thi hoa hậu cũng đề nghị một cuộc thi thiết kế áo dài để hoa hậu Việt Nam mặc đi thi trong phần trang phục truyền thống.

Tôi không quá ảo tưởng khi nghe những lời khen ngợi áo dài Việt là "sexy", hoặc sang trọng nghe rất buồn cười, và thiết nghĩ suy nghĩ cực đoan "tự sướng" này sẽ kéo theo sự biến tấu lệch lạc cho chiếc áo dài của phụ nữ Việt.

Những nhà nghiên cứu hãy góp tay làm rõ giá trị lịch sử của sự biến tấu áo dài để giúp các nhà thiết kế bước tiếp trên con đường mang đến hình ảnh mới mẻ cho chiếc áo dài truyền thống.

Một lần, một chị doanh nhân đã có cảm hứng trò chuyện với tôi suốt 2 giờ đồng hồ về chiếc áo dài màu vàng ngà của chị do nhà thiết kế Sỹ Hoàng trực tiếp tạo mẫu. Một chiếc áo dài có thể tạo hứng thú như vậy, tôi nghĩ đó là sự thành công của nhà thiết kế.

Lịch sử của đất nước trải qua những năm tháng rất khổ cực trong những cuộc chiến tranh dĩ nhiên sẽ để lại dấu vết trên trang phục như một tấm gương phản chiếu. Chúng ta không giành ngôi sang trọng và gợi cảm của trang phục truyền thống như các phụ nữ Ấn Độ chẳng hạn, hoặc kimono của Nhật bây giờ đắt tới mức người Nhật cũng đi thuê để mặc trong các sự kiện đặc biệt, hãy để chiếc áo dài giản dị như lịch sử của nó.

Chẳng cần phải cãi nhau hay bác bỏ ý kiến của nhau khi cùng gắng sức trên con đường sáng tạo một trang phục truyền thống trong công việc của các nhà thiết kế gắn bó cùng áo dài. Mỗi người phụ nữ đều biết cách chọn chiếc áo dài phù hợp với từng sự kiện trong cuộc đời họ. Và bây giờ mùa xuân đến, ở một nơi xa Tổ quốc, đêm nay tôi lại chọn áo dài để dự tiệc đón năm mới. Đó là sự lựa chọn tất yếu, không thể khác!

>>Trang phục và diện mạo có ảnh hưởng đến sự nghiệp?