Lối nào cho game online?

Các nhà phát hành trò chơi trực tuyến (game online - GO) tại Việt Nam đang lo lắng trước bản dự thảo Quy chế quản lý GO vừa được đưa ra lấy ý kiến của các ban, ngành, doanh nghiệp (DN)... Hai điểm chính ngáng trở con đường làm ăn của các DN phát hành GO, khiến họ cảm thấy “bất an” là: giảm thời lượng chơi từ 5 giờ xuống còn 3 giờ và không được cung cấp dịch vụ sau 22 giờ.

Đường rộng...

Thị trường GO tại Việt Nam đã phát triển nhanh chóng trong khoảng 5 năm trở lại đây, nổi bật và được xã hội quan tâm nhiều là từ thời điểm VinaGame chính thức phát hành Võ Lâm Truyền Kỳ tại Việt Nam. Đến hết năm 2009, doanh thu từ thị trường GO đạt khoảng 2.000 tỷ đồng (tương đương 105 triệu USD).

Thị trường GO tăng mạnh song hành với sự bứt phá đi lên của ngành công nghiệp nội dung số Việt Nam. GO đã đóng góp tỷ trọng doanh thu lớn nhất trong ngành này.

Giá trị thị trường GO tại Anh, Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc (TQ)... còn lớn hơn gấp nhiều lần. Riêng ở châu Á, Hàn Quốc và TQ đã trở thành hai quốc gia điển hình làm giàu từ GO. Theo GfK, giá trị thị trường GO của TQ năm 2009 đạt 4,03 tỷ USD. Còn theo nghiên cứu của hãng Shinhan Investment, thị trường GO Hàn Quốc đạt 2,63 tỷ USD cũng trong năm này.

Tại Việt Nam, những nhà phát hành GO phát triển tốt là VinaGame, VTC và FPT Online. Điển hình là VinaGame, chỉ trong vài năm đã trở thành công ty đứng đầu trong ngành. Với nguồn thu từ GO ngày càng lớn, công ty này đã đầu tư mở rộng lĩnh vực hoạt động trong ngành nội dung số. Cổng thông tin Zing.vn cung cấp nhiều dịch vụ giải trí, mua sắm trực tuyến, mạng xã hội giao lưu, kết nối... cho giới trẻ.

VinaGame cũng trích 30 tỷ đồng từ nguồn thu này đầu tư vào đội ngũ nhân sự hơn 50 người ròng rã trong hai năm để sản xuất Thuận Thiên Kiếm - được xem là sản phẩm GO hoàn chỉnh đầu tiên của Việt Nam.

DN có thể mạnh lên, giàu lên nhờ GO đã đành, hơn thế nữa, GO còn là nguồn sữa nuôi sống ngành nội dung số. Không có nguồn sữa này, các DN nội dung số Việt Nam, vốn khởi nghiệp ở quy mô nhỏ và vừa, khó có thể có đủ tài chính để chịu đựng lỗ lã trong giai đoạn đầu tư ban đầu.

Lối hẹp

Dự thảo quy định giảm giờ chơi và khống chế thời điểm cung cấp dịch vụ GO được phía DN xem như là sự thu hẹp lối phát triển của ngành GO nói riêng và ngành nội dung số nói chung.

Thứ nhất, chế tài này chỉ áp dụng với nhà phát hành GO tại Việt Nam, và người chơi GO có máy chủ đặt tại Việt Nam. Vì hạn chế này, nhiều người chơi GO sau số giờ hạn định có thể chuyển sang chơi GO có máy chủ đặt ở nước ngoài, khi ấy tiền từ túi người chơi GO Việt chảy vào hầu bao DN ở ngoài Việt Nam.

Thị trường đang phát triển, dùng biện pháp hành chính để siết chưa chắc có hiệu quả, ngược lại người chơi sẽ kiếm con đường khác, và tất nhiên theo những con đường đó, đồng tiền sẽ chảy ra nước ngoài trong khi DN phát hành GO tại Việt Nam chỉ biết đứng nhìn bất lực vì bị bó buộc tay chân.

Ở đâu cũng vậy, chơi GO không lành mạnh, chơi quá độ và không tự chủ, thì đều dễ phát sinh hệ lụy tiêu cực. Quản lý GO như đối với rượu, bia, thuốc lá và ma túy là một đề xuất cực đoan. Về bản chất, GO là sản phẩm công nghệ, xuất phát từ tư duy; còn thuốc lá, rượu, bia và ma túy là những sản phẩm có chứa các chất kích thích, gây nghiện. Vì thế, với ma túy cần cấm, thậm chí có thể tuyên đến án tử hình, nhưng với GO thì cần có cách quản lý và ứng xử khác vì nó là sản phẩm của trí tuệ.

Suy cho cùng, sự thẩm định kỹ để bỏ đi các yếu tố không phù hợp thuần phong mỹ tục, đồi trụy, bạo lực... cần được tăng cường, nhưng không có nghĩa là đưa ra những khái niệm chung chung như “cấm bạo lực”, vì sẽ gây khó khăn cho cả những người thẩm định lẫn DN.

Ở Hàn Quốc và TQ cũng xảy ra các hệ lụy liên quan đến người chơi GO, nhưng hai quốc gia này không cấm, siết đến mức cực đoan, mà vẫn mở lối cho ngành GO cùng với thị trường phát triển, có vậy mới đem về hàng tỷ USD doanh thu và giải quyết việc làm cho cả trăm ngàn lao động.

Họ cũng giải quyết các hệ lụy bằng nhiều biện pháp, từ tuyên truyền, giáo dục tại gia đình và nhà trường đến các chế tài hành chính hợp lý, nhưng vẫn kiên định con đường làm giàu từ GO. Siết một cách cực đoan thực ra là làm khó chính mình, DN tại Việt Nam thất thu trong khi lại vỗ béo cho các nhà cung cấp GO ở nước ngoài.