Bập bềnh tỷ giá

Lãi suất cho vay tiền đồng tăng quá cao khiến nhiều doanh nghiệp tính tới việc chuyển sang vay vốn bằng ngoại tệ. Tuy nhiên, sau một thời gian “neo” ở mức cố định, giá USD trong và ngoài ngân hàng thời gian gần đây cũng điều chỉnh theo chiều hướng tăng. Việc chênh lệch lãi suất thêm một lần nữa đang là nỗi ảm ảnh của nhiều doanh nghiệp.

Niềm vui...

Trưởng phòng giao dịch ngoại hối của một NH tại TP.HCM nói rằng, trong những ngày gần đây, nguồn vốn USD trong NH khá dồi dào sau một thời gian dài “vá víu”. Vị này cũng khẳng định tình trạng găm giữ ngoại tệ trong doanh nghiệp dần được khắc phục. Ngoài nguồn USD mà các tổng công ty bán ra cho NH, các doanh nghiệp có USD cũng không còn găm ngoại tệ.

Đối với doanh nghiệp, rúi ro tỷ giá nhiều khi còn đáng ngại hơn phải chịu lãi suất cao - Ảnh Quý Hòa

Nếu đem so sánh lãi suất huy động USD của các NH đối với doanh nghiệp hiện nay chỉ còn 1%/năm, trong khi lãi suất cho vay tiền đồng mà NH cho doanh nghiệp vay ở khoảng 15%/năm là mức chênh lệch đủ để các doanh nghiệp quyết định bán lại nguồn USD hiện có cho NH lấy tiền đồng. Bằng chứng trong quý I/2010, NHNN đã công bố các NH trên địa bàn TP.HCM mua được 12,3 tỷ USD và bán 12,2 tỷ USD.

Tín hiệu này không chỉ giải quyết tình trạng thanh khoản cho hệ thống NH, mà còn giúp các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh cũng vui lây không kém. Nói các doanh nghiệp vui là không quá vì thời gian vừa qua, nguồn cung USD hạn chế khiến họ có nhu cầu cũng không thể tiếp cận được, nay thì các doanh nghiệp xuất khẩu mạnh dạn vay USD khi lãi suất NH cho vay USD thấp hơn lãi suất vay tiền đồng khoảng 10 - 12%/năm.

Sau khi vay, một số doanh nghiệp có nhu cầu bán lại USD cho NH, tạo thêm cho NH nguồn USD trong thanh toán. Như vậy, với lãi suất cho vay VND dao động trong khoảng 15 -18%/năm và việc NHNN tăng tỷ giá thêm khoảng 3% làm cho giao dịch bên trong hệ thống NH và ngoài thị trường tự do ngang nhau khiến doanh nghiệp tính tới chuyện vay vốn bằng ngoại tệ là rõ ràng.

...ngắn chẳng tày gang

Lãi suất cho vay VND và USD có mức chênh lệch quá lớn là gần 10%. Do đó, một số doanh nghiệp đã chuyển sang vay ngoại tệ, song vay vốn USD tiềm ẩn khá nhiều rủi ro. Lần biến động giá USD những ngày cuối tháng Ba, đầu tháng Tư là một ví dụ. Trong khi tỷ giá liên NH vẫn ở mức 18.544 đồng/USD, thì giá USD trên thị trường liên tục tăng và nhanh chóng vượt qua mốc 19.300 đồng/USD.

Đây là mức thay đổi lớn nhất trong thời gian qua. Theo một số chuyên gia NH, rất khó đứng từ thực tế hiện nay để lạc quan về thị trường ngoại tệ trong những tháng tới, bởi vì đây không phải là giai đoạn nhu cầu USD ở mức cao. Cũng theo giới này, giá USD có thể tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Đối với các doanh nghiệp, rủi ro tỷ giá nhiều khi còn đáng ngại hơn phải chịu lãi suất cao.

Ông Cao Tiến Vị, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Giấy Sài Gòn, Chủ tịch Hội doanh nhân Trẻ TP.HCM, cho biết, năm nay, doanh nghiệp không được hỗ trợ lãi suất đã khó, lãi suất vay vốn thực tế đang ở mức 18% - 20% nên càng khó hơn. Ông Vị thừa nhận, hiện có rất nhiều dự án đầu tư của các doanh nghiệp trong Hội đã bị ngưng trệ vì lãi suất quá cao.

Khi được hỏi về việc vay USD, ông Vị nói: “Doanh nghiệp có thể chịu được mức lãi suất vay ngoại tệ hiện nay, nhưng vay ngoại tệ luôn đi kèm với rủi ro tỷ giá, đây là vấn đề đáng lo ngại nhất vì không thể tính được. Vay ngoại tệ thì phải có nguồn thu để trả cho NH. Đối với những doanh nghiệp xuất khẩu thu ngoại tệ về thì không sao, với chúng tôi, sản phẩm bán trong nước thì rủi ro tỷ giá là vấn đề đáng lo ngại”.

Thực vậy, cho dù lãi suất đã được giảm tối đa, nhưng do lãi cao, điều kiện vay khó nên doanh nghiệp dường như vẫn ngại vay. Phần lớn chỉ có các doanh nghiệp có nội lực mạnh mới dám vay bởi họ dễ tìm các nguồn ngoại tệ khác khi đến hạn trả nợ.

Còn các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc doanh nghiệp có kế hoạch kinh doanh, sản xuất chưa đáp ứng đủ các tiêu chuẩn của NH thì khó được giải ngân vì NH sợ nợ xấu. Ông Đặng Văn Thành, Chủ tịch HĐQT NH Sacombank khẳng định, các NH rà soát và kiểm tra rất kỹ đối tượng vay vốn. Tuy nhiên, NH cũng đang gặp phải nghịch lý: kỹ quá khó cho vay, còn nới lỏng lại đối mặt với quá nhiều rủi ro...