Chuyển hồ sơ 5 doanh nghiệp sang cơ quan điều tra

Ông Nguyễn Trọng Hạnh, phó cục trưởng Cục Thuế TP.HCM, cho biết bảy tháng đầu năm 2011, số thu ngân sách tại TP.HCM tăng 22% so với cùng kỳ năm 2010, trong đó một phần lớn nhờ tăng thu từ việc chống chuyển giá.

Ông Nguyễn Trọng Hạnh (phó cục trưởng Cục Thuế TP.HCM): “Những doanh nghiệp thuộc diện điều tra là chắc chắn có chuyện” - Ảnh: ÁNH HỒNG

Mới đây cơ quan này đã chuyển năm hồ sơ sang cơ quan điều tra, ông Hạnh nói: 

- Có khoảng 10% trong tổng số gần 170.000 doanh nghiệp (DN) ở TP.HCM được xếp vào nhóm DN có rủi ro chuyển giá rất cao. Trong số này, cơ quan thuế đã sàng lọc và chọn khoảng năm hồ sơ “nặng ký” nhất để chuyển sang cơ quan điều tra. Đây là những DN thuộc khối FDI có số lỗ lớn, liên tục nhiều năm liền. Cục Thuế TP.HCM đã yêu cầu giải trình nhưng tình hình vẫn không cải thiện.

Số DN này được Cục Thuế sàng lọc qua phương thức xác định rủi ro dựa trên các tiêu thức như: thuế suất, chi phí, tồn kho, giá bán, mua, lãi suất, chi phí treo... để xác định đâu là những DN có mức độ rủi ro trung bình, rủi ro cao, rủi ro rất cao.

Trong số 10% DN nằm trong diện có mức độ rủi ro về chuyển giá rất cao, Cục Thuế sẽ loại trừ những DN thuộc những ngành nghề đặc thù để chọn lại khoảng 100 DN, trên cơ sở đó chọn lấy 50 DN trong top đầu tiên dựa trên những tiêu thức như doanh số lớn, ngành nghề dễ giấu doanh số (như lĩnh vực thương mại) để từ đó chọn ra 10 DN. Sau đó Cục Thuế TP.HCM đã làm việc với cơ quan điều tra để chọn ra năm DN “khả nghi” nhất. Những hồ sơ Cục Thuế chuyển sang, cơ quan an ninh vẫn đang trong quá trình điều tra.

Lý do phải chọn lựa trên phương thức xác định rủi ro vì hiện nay cơ quan thuế không đủ lực lượng để thanh tra từng DN. Hiện nay số lượng DN tại TP.HCM rất lớn, riêng Chi cục Thuế Tân Bình quản lý đến 14.000 DN trong khi lực lượng theo dõi các DN này chỉ có 40 người, tính ra trung bình một người phụ trách hơn 300 hồ sơ.

* Vì sao cơ quan thuế không mở rộng thanh tra DN chuyển giá?

- Chủ trương của Cục Thuế TP.HCM là đấu tranh trực diện, nhưng trước hết là đấu tranh bằng tình cảm bằng cách yêu cầu giải trình, mời đến làm việc, hỏi rõ tại sao lỗ liên tục nhiều năm nhưng lại liên tục phát triển... Cái chính là làm sao tác động, giúp DN chuyển đổi nhận thức. Chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra là giải pháp cuối cùng. Tuy nhiên, những DN thuộc diện phải điều tra là những DN “chắc chắn có chuyện”.

Năm 2009-2010, Cục Thuế trực tiếp làm việc với khoảng 40 DN nghi ngờ có dấu hiệu chuyển giá. Đến báo cáo quyết toán năm 2010 và sáu tháng đầu năm 2011 các DN này đều có lãi, cá biệt có DN báo cáo lãi trên 100 tỉ đồng. Hiện nay Cục Thuế TP.HCM đang chọn một số DN lớn, thuộc hàng top của các quốc gia có đầu tư lớn tại VN như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc... Thông qua Sở Ngoại vụ để làm việc với đại diện hiệp hội DN của các quốc gia có đầu tư lớn tại VN về vấn đề chuyển giá, từ đó đánh động đến các DN.

* Ngoài chuyển giá lỗ, gần đây đã xuất hiện hiện tượng DN chuyển giá lãi?

- Ban đầu, chính cơ quan thuế cũng rất bất ngờ với chuyển giá lời, sau khi đi sâu phân tích đã phát hiện nhiều DN kiếm lợi bất chính bằng cách xây dựng một nhóm 4-5 DN. Để chuẩn bị cho một DN lên sàn (điều kiện niêm yết hiện nay là phải có lãi ba năm liên tục), chủ những DN này lần lượt cho những DN còn lại “hi sinh” chịu lỗ để chuyển lợi nhuận sang cho DN chuẩn bị lên sàn.

Khi lên sàn, với đường biểu diễn lợi nhuận quá đẹp như vậy, những DN này dễ dàng đánh lừa được những nhà đầu tư nhỏ lẻ, không có thông tin. Sau khi đẩy giá cổ phiếu lên đến mức kỳ vọng, những người nắm giữ cổ phiếu của những DN này bung ra bán thu lợi, đẩy cổ phiếu về đúng giá trị thật.