“U” hay “ung”?

Tâm lý chung, nghe bị “u” là nghĩ đến ung thư, nên cả người bệnh lẫn người thân đều sợ, còn người ngoài thì ái ngại giùm. Nhưng u xơ tuyến tiền liệt - căn bệnh phổ biến ở nam giới hiện nay, thì khác. Các nghiên cứu y học cho biết, có rất ít mối liên hệ giữa các triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt với ung thư tiền liệt tuyến.

Bệnh u xơ tuyến tiền liệt còn được gọi là phì đại lành tính tuyến tiền liệt, là sự gia tăng kích thước của tuyến tiền liệt. Nam giới ở tuổi trên 45 bắt đầu có chiều hướng tăng sản bệnh lý, dẫn đến hình thành u ở tuyến tiền liệt. Một số ít trường hợp lại có hiện tượng ngược lại, tuyến tiền liệt ngày càng teo dần và khối lượng thu nhỏ lại.

Nguyên nhân gây bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt hiện vẫn là đề tài tranh luận trong giới y học. Đã có nhiều công trình nghiên cứu nhằm tìm ra nguồn gốc phát sinh và những nguyên nhân chi phối sự hình thành của bệnh lý này, song bản chất nguyên nhân gây bệnh vẫn còn chưa được giải thích một cách thỏa đáng. Người ta đặt nhiều nghi vấn về vai trò của nội tiết như Testosteron, Ostrogen mà sự thay đổi của chúng có liên quan đến tuổi già.

Không khó để nhận biết bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Ở giai đoạn đầu, bệnh nhân thường có các triệu chứng như tiểu khó, nước tiểu ra chậm, dòng nước tiểu nhỏ và yếu, thời gian đi tiểu kéo dài, tiểu nhiều lần vào ban ngày cũng như ban đêm, đặc biệt là về gần sáng. Khi bệnh tiến đến giai đoạn gây tổn thương bàng quang, bắt đầu có dấu hiệu nhiễm khuẩn đường tiểu, với những biểu hiện như tiểu buốt, rắt, nước tiểu đục và có thể bị sốt.

Khi bàng quang bị tổn thương thì chức năng của thận cũng bị ảnh hưởng. Ở mức độ nặng, bệnh có thể ảnh hưởng đến toàn thân, gây thiếu máu, buồn nôn, ăn uống kém, ngủ gà, mệt mỏi, phù, cao huyết áp, và cuối cùng là những triệu chứng của suy thận xuất hiện. Hiện tượng bí tiểu có thể xảy ra bất cứ lúc nào khiến người bệnh phải đi cấp cứu.

Tuy là u lành tính, nhưng phì đại lành tính tuyến tiền liệt cũng có thể gây nhiều biến chứng, như bí tiểu hoàn toàn, bàng quang bị giãn ra và nước tiểu đọng lại, hình thành nên các túi thừa, sỏi bàng quang, dẫn đến tiểu ra máu, nhiễm khuẩn đường tiểu và có thể bị suy thận.
Với trình độ và trang thiết bị y học hiện đại, việc chẩn đoán và điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt không mấy khó khăn.

Trong điều trị nội khoa, các thuốc được sử dụng phổ biến nhất hiện nay thuộc nhóm ức chế (làm chậm quá trình phát triển của khối u), có tác dụng làm giãn cơ trơn thành mạch, tuyến tiền liệt và cổ bàng quang, giúp giảm bớt tình trạng tắc nghẽn niệu đạo. Một số loại thường được dùng là: alfuzosin (Xatral), terazosin (Hytrin), doxazosin, prazosin và tamsulosin.

Các thuốc này có thể làm giãn một số cơ vòng khác trong cơ thể và giảm huyết áp. Điều trị ngoại khoa hiện nay phổ biến nhất là cắt bỏ tuyến tiền liệt bằng nội soi qua đường niệu đạo. Trường hợp tiền liệt tuyến quá to thì phải mổ mở để bóc u xơ. Điều trị ngoại khoa thường đem lại kết quả tốt, giúp người bệnh trở lại cuộc sống bình thường sớm.

Do nguyên nhân gây bệnh chưa được xác định rõ, nên việc phòng bệnh ít được đặt ra, chủ yếu là phát hiện giai đoạn bệnh để đưa ra phương pháp điều trị thích hợp. Tuy nhiên, giới chuyên gia cũng khuyên, nam giới ở độ tuổi 50 trở lên nên duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, tránh ăn quá mức và uống nhiều bia, rượu mạnh (vì đã có những trường hợp bí tiểu cấp tính phải cấp cứu sau những bữa ăn thịnh soạn, uống nhiều bia rượu, dùng nhiều gia vị).

Ngoài ra, cũng cần có chế độ sinh hoạt, lao động, nghỉ ngơi hợp lý; tránh ngồi lâu gây dồn máu ở vùng khung chậu; tập yoga để nâng cao chức năng điều hòa của các khối cơ vùng tầng sinh môn, giúp cho việc tiểu tiện được dễ dàng, tránh để viêm nhiễm và ứ đọng nước tiểu lâu vì sẽ làm tăng nguy cơ tắc đường tiểu.