Hùn hạp: Sao cho vẹn đôi đường?

XUÂN THI| 06/08/2009 08:20

Hùn hạp lâu nay là đặc trưng của doanh thương VN. Hùn vốn mở nhà hàng, tiệm ăn rồi mở công ty. Hiện nay, hình thức góp vốn để lập công ty cổ phần đang thu hút sự quan tâm của nhiều người...

Hùn hạp: Sao cho vẹn đôi đường?

Hùn hạp lâu nay là đặc trưng của doanh thương VN. Hùn vốn mở nhà hàng, tiệm ăn rồi mở công ty. Hiện nay, hình thức góp vốn để lập công ty cổ phần đang thu hút sự quan tâm của nhiều người...

Hùn...không hợp

Tuy nhiên, điều đáng quan tâm là sau những cái bắt tay thân thiện, không ít tranh chấp, xung đột đã diễn ra. Nhẹ thì tách vốn, nặng hơn thì đưa nhau ra tòa. Rắc rối này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan, mà còn tác động không tốt đến môi trường và “văn hóa hùn hạp” rất quan trọng trong khởi nghiệp, cũng như tạo dựng những DN lớn.

Hợp tác Thuận Phát - ICP: Tận dụng thế mạnh tay nghề truyền thống và kinh doanh bài bản - Ảnh: Quý Hòa

Ông Nguyễn Đình Cung, Trưởng Ban Kinh tế vĩ mô, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, đồng thời là trọng tài viên quốc tế VIAC, đúc kết các dạng tranh chấp phổ biến trong “hùn hạp”: Tranh chấp giữa cổ đông và cổ đông, phát sinh từ các quyết định của đại hội cổ đông; tranh chấp trong quyền quản lý và điều hành DN của các nhóm cổ đông nắm cổ phần chi phối thường muốn “người của mình” làm giám đốc, hoặc cổ đông lớn là chủ tịch và đồng thời muốn làm giám đốc điều hành...

Nhiều người vẫn kể về chuyện “ba tê” (TTT Corporation) như một điển hình tốt chung vốn làm ăn. Sau nhiều năm, những người điều hành công ty, cũng chính là những người hùn vốn ban đầu, vẫn giữ được nguyên tắc ai mở hướng kinh doanh mới, những người còn lại sẽ hùn vốn. Đến nay TTT không chỉ là thương hiệu mạnh trong lĩnh vực thiết kế nội thất, mà còn mở rộng sang nhiều hoạt động khác.
Không ít DN phát triển tốt có xuất phát điểm từ vốn hùn gia đình, bạn bè như “ba tê”.

Lúc đầu, họ chỉ dựa vào tình cảm thân quen để lập DN, bỏ qua các thủ tục pháp lý cần thiết. Điều lệ hoạt động của các DN này rất sơ sài, đủ để qua được yêu cầu về thủ tục hành chính, thậm chí có trường hợp còn ký hộ cho nhau, thỏa thuận bằng miệng. Đồng tiền liền khúc ruột, anh em kiến giả nhất phận, khi làm ăn không rõ ràng hoặc khúc mắc đâu đó là có chuyện. Còn nhớ sự kiện Giày Hiệp Hưng, một DN thuộc hàng “đại gia” trong làng da giày, thua và nợ nần hàng trăm tỷ đồng, là bài học lớn về chọn mặt gửi vốn.

Bên tình, bên lý

Những tranh chấp đều có nguyên nhân từ việc không phân chia trách nhiệm rõ ràng ngay từ đầu. Các cổ đông, góp vốn không làm giấy thỏa thuận phân chia tỷ lệ lợi nhuận minh bạch. Thậm chí, nhiều người khoán trắng vốn cho người khác đầu tư vào chứng khoán, bất động sản, vàng để chia lợi nhuận. Xuôi buồm mát mái không sao, đầu tư lỗ, thất bại hay có chuyện gì đó khúc mắc là các bên... ăn thua đủ!

Các bên tranh chấp thường không thương lượng, hòa giải, không sử dụng trọng tài, chỉ ra tòa và khiếu nại hành chính (theo đến hết cấp). Nhiều khi sự can thiệp hành chính làm cho mâu thuẫn gay gắt và mở rộng thêm. Lúc đó, chẳng ai quan tâm đến lợi ích và sự phát triển của DN, mà vì lợi ích của mình một cách thái quá. Hệ quả là đình trệ sản xuất, kinh doanh, thậm chí là dẫn đến phá sản cả DN lớn. Sau 20 năm, Đức Phát Bakery trở thành thương hiệu chiếm ưu thế trên thị trường bánh ngọt của VN. Tuy nhiên, khi vợ chồng ông vì nhiều lý do đã ra tòa chia tay, thương hiệu Đức Phát được tòa án quyết định thuộc về người vợ, theo đó, một nửa số cửa hàng thuộc về người chồng sẽ không được mang thương hiệu này nữa. Đó cũng là chuyện không vui của một nhãn hiệu bánh ngọt nổi tiếng nay phải chia đôi đàng.

Kinh nghiệm của nhiều nhà quản trị trong việc hùn hạp là phải nâng cao nhận thức, hiểu biết và tăng cường vai trò của quản trị DN; thay đổi nhận thức là cổ đông lớn phải giữ các vị trí quản lý then chốt. Bên cạnh đó, cần chuyển sang quản lý theo khoa học và chuyên nghiệp, nên tìm giám đốc có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm, thậm chí là người nước ngoài, chứ không phải là người có nhiều vốn nhất... Có vậy, chuyện hùn hạp mới mang lại hiệu quả, và quan trọng nhất là giữ được cái tình trong làm ăn chung

(0) Bình luận
Nổi bật
Đọc nhiều
Hùn hạp: Sao cho vẹn đôi đường?
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO