Nghệ sĩ Hoaprox: “Yêu Việt Nam trong từng hơi thở”

Hoaprox sinh năm 1997, là nghệ sĩ Việt Nam duy nhất được Urbina mời gópmặt vào dự án này.

Hoaprox trong lần trình diễn tại Lễ hội âm nhạc điện tử Amsterdam, Hà Lan 2018

Outlaw Ocean và hình bóng Việt Nam

Đây không phải lần đầu tiên cái tên Hoaprox được chú ý như vậy. Trước đó, vào tháng 10/2018, Tạp chí âm nhạc Billboard, Mỹ đã phát hành album Electric Asia Vol.2: The Best New Hit from Asia gồm 15 ca khúc EDM hay nhất châu Á. Hoaprox là cái tên đầu tiên trong danh sách này.

Outlaw Ocean Music Project có thể được xem là dấu ấn khác biệt trên hành trình sáng tạo của Hoaprox. 8 ca khúc trong album này đậm chất ambient (kết hợp nhạc điện tử và âm thanh nền sẵn có từ thư viện âm thanh thực tế mà Urbina sưu tầm được từ chuyến đi), hoàn toàn khác với các sản phẩm âm nhạc trước đây của Hòa - chỉ xem ambient là một yếu tố. “Thử thách dành cho tôi là làm thế nào để màu sắc ambient trở thành chủ đạo và khi người nghe thưởng thức thì cảm nhận được sự hòa trộn giữa tư liệu âm thanh của Urbina với sáng tạo của Hoaprox chứ không phải là sự kết hợp gượng ép, chồng chéo”, Hòa chia sẻ.

Outlaw the Ocean là thành quả trong suốt 5 năm của Ian Urbina - người từng giành chiến thắng giải Putlizer cho mục tin nóng và giải George Polk Award hạng mục tin quốc tế - lênh đênh trên biển cùng nhiếp ảnh gia Fábio Nascimento, qua 14 quốc gia ở châu Á, châu Phi, Địa Trung Hải, Nam Mỹ và vùng Trung Đông để ghi lại những hình ảnh, âm thanh chân thực, sống động và tàn nhẫn nhất về thân phận của các thủy thủ, nô lệ tàu cá, cướp biển... nơi mà luật lệ của con người không thể chạm đến. Đó có thể là tiếng hò da diết trên biển, tiếng gõ nhịp chày, cũng có thể là những tiếng la hét, tiếng súng nổ... Chính từ thư viện âm thanh này, 40 nghệ sĩ âm nhạc từ 40 quốc gia sẽ biến tấu và sáng tác chúng dựa trên cảm nhận riêng của từng người để cất lên tiếng nói có thể chạm vào trái tim người nghe toàn cầu.

Một dấu ấn khác của Secrects in the Waves, mà có lẽ cũng là lần đầu tiên tại Việt Nam xuất hiện một album EDM mang hơi thở quốc tế phản ánh những băn khoăn, suy nghĩ về các vấn đề xã hội thay vì chỉ đơn thuần là một album giải trí. “Khi Urbina chia sẻ với tôi về dự án, anh ấy nhắc đến những vùng biển đang tranh chấp, số phận của những thủy thủ, ngư dân làm việc trên những tàu đánh cá thuê trên biển chẳng khác nào nô lệ thời hiện đại, tôi nghĩ ngay đến Việt Nam mình. Dù thông tin khi dày đặc, khi thưa thớt nhưng biển Đông, trong suốt nhiều năm qua là vấn đề âm ỉ của Việt Nam. Tôi tìm thấy ở đó sự đồng cảm. Một câu chuyện phổ quát nhưng cũng rất chi tiết. Tôi chợt nghĩ, sự hợp tác của mình biết đâu có thể góp phần lan tỏa tiếng nói về tình hình biển Đông của Việt Nam”, Hoaprox chân thành.

Tất nhiên, Hoaprox cũng chuẩn bị tinh thần bởi “tâm lý người nghe khi đón nhận sản phẩm âm nhạc mang hơi thở xã hội bao giờ cũng hạn chế hơn các sản phẩm giải trí. Nhưng không phải vì thế mà nghệ sĩ không thực hiện”.

Bản chất của âm nhạc là âm nhạc

Hành trình âm nhạc của Hoaprox thoáng nghe có vẻ bằng phẳng, trơn tru. Thế nhưng, để đi được đến hôm nay, Hòa đã rất nhiều lần cảnh tỉnh bản thân, không để sự nổi tiếng bất đắc dĩ cuốn đi. “5 năm trước, sự nổi tiếng đến với tôi bất ngờ và nhanh chóng từ một sản phẩm âm nhạc tập hợp những câu nói vui trên mạng mà mục tiêu ban đầu của tôi chỉ làm để vui. Tôi đã đón nhận nó không chuyên nghiệp. Ba tháng tiếp theo đó, tôi tiếp tục tung ra những sản phẩm tương tự. Rồi có một chút gì đó khựng lại. Tôi nhận ra, mình không thể đi đường dài với âm nhạc nếu cứ sáng tác vô thưởng vô phạt như vậy được. Tôi đã thoát khỏi nó để tập trung cho âm nhạc vì cốt lõi của tôi khi đến với âm nhạc là tình yêu, là thể hiện những gì mình quan tâm, suy nghĩ qua âm nhạc chứ không phải để tìm kiếm danh tiếng”, Hoaprox hồi tưởng.

Là một trong những nghệ sĩ trẻ nổi lên nhờ sự phát triển của phong trào streaming (nghe nhạc trực tuyến qua các nền tảng mở) nhưng Hoaprox có cái nhìn khá thẳng thắn và đầy trách nhiệm với hình thức này. Hòa nói: “Mọi thứ luôn tồn tại hai mặt. Khía cạnh tích cực của streaming ai cũng có thể thấy. Song chính vì nghe nhạc trở nên quá dễ dàng, nhu cầu và thị hiếu của người nghe sẽ giảm đi. Điều này vô hình trung khiến chất lượng âm nhạc giảm đi”. Và lý giải thêm: “Sẽ vẫn có những sản phẩm âm nhạc không được chỉn chu, mang tính làm cho vui thôi nhưng bất ngờ được nhiều người đón nhận. Đây không phải là lỗi của người làm nhạc. Việc những sản phẩm này trở thành bài hit sẽ ảnh hưởng đến tư duy của nghệ sĩ khác, rằng nếu họ làm như vậy, nó cũng sẽ thành hit, kéo theo các sản phẩm tương tự bài hit đó ra đời. Và dần dần chất lượng ở các bài nhạc ở thị trường không còn được xem trọng nữa”.

Hòa cũng không giấu băn khoăn: “Ở Việt Nam, EDM vẫn được xem là loại hình âm nhạc giải trí hơn là sáng tạo nghệ thuật. Trong khi đó, thực tế của loại hình này, nghệ sĩ dựa trên âm hưởng nhạc cụ điện tử để tạo ra âm nhạc, sự sáng tạo này không có khuôn khổ nào và phải dùng kỹ thuật, kiến thức để tạo thành đoạn nhạc xuyên suốt hay sản phẩm hoàn chỉnh. Nó cũng tương đồng với các nhạc sĩ sáng tác ra các thể loại nhạc khác. Tôi nghĩ trách nhiệm của tôi và những nghệ sĩ EDM là cùng nhau cố gắng tạo ra môi trường để EDM trở thành một nét văn hóa của nhạc Việt”.