Đón MRA-TP: Doanh nghiệp du lịch vừa mừng vừa lo

Cùng với việc thành lập Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) vào 2015, Thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau về nghề du lịch (MRA-TP) chính thức có hiệu lực trong khối AEC. Nội dung quan trọng nhất của MRA-TP là sẽ cho phép lao động có kỹ năng trong ngành du lịch từ các nước ASEAN tới Việt Nam làm việc và ngược lại.

Điều đáng nói là trong thời gian tới, khi MRA-TP có hiệu lực chỉ còn tính bằng tháng, nhưng ngành du lịch Việt Nam vẫn đang loay hoay với câu hỏi: Làm thế nào để đào tạo được nguồn nhân lực du lịch theo khung trình độ được các nước ASEAN thừa nhận, khi mà vẫn đang tồn tại các bộ tiêu chuẩn nghề khác nhau? Doanh nghiệp (DN) nên áp dụng tiêu chuẩn nào? Tiêu chuẩn nghề du lịch Việt Nam (VTOS) áp dụng như thế nào?...

Lợi thì có lợi…

Theo ông Trần Phú Cường - Trưởng Văn phòng Hội đồng cấp chứng chỉ nghiệp vụ Du lịch (VTCB), Phó vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế - Tổng cục Du lịch, "Khi triển khai MRA-TP tại Việt Nam sẽ mang lại rất nhiều lợi ích. Lợi ích lớn nhất là việc tiết kiệm được nhiều chi phí xây dựng các bộ tiêu chuẩn cũng như đem lại cơ hội việc làm cho người lao động và DN du lịch".

Đối với người lao động, khi có tiêu chuẩn nghề chung ASEAN được thừa nhận, họ sẽ có điều kiện để phát triển năng lực, hoặc nếu có sự dịch chuyển lao động, cơ hội cho người lao động Việt Nam sẽ rộng mở hơn. Còn đối với các DN, bên cạnh việc có được bộ tiêu chuẩn áp dụng cho công tác đào tạo tại chỗ như chất lượng, dịch vụ của DN được nâng cao thì khả năng cạnh tranh của DN cũng tăng lên.

"Tuy nhiên, đây vừa là lợi ích cũng vừa là thách thức. Nếu lao động của chúng ta không nâng được tầm chuyên môn nghiệp vụ, thái độ làm việc, kiến thức, kỹ năng chúng ta sẽ có thể bị thua ngay trên sân nhà. Lúc đó, lao động của các nước khác sẽ vào Việt Nam, đồng nghĩa với tỷ lệ thất nghiệp ở Việt Nam tăng lên", ông Cường băn khoăn.

Cũng theo phân tích của ông Cường, hiện còn nhiều khó khăn tại Việt Nam trong việc thực hiện nghề du lịch. Thứ nhất, hiện có 6 bộ tiêu chuẩn chung ASEAN, riêng Việt Nam lại có 8 bộ tiêu chuẩn nghề quốc gia trong lĩnh vực du lịch, tuy nhiên không phải trong 8 bộ đó có đủ các nghề như 6 nghề trong ASEAN.

... Nhưng lo rất nhiều

Khó khăn thứ hai gắn với việc so sánh trong tiêu chuẩn nghề là trong ASEAN đã hội nhập theo tiêu chuẩn chung đặc biệt trong lĩnh vực ngôn ngữ chung (tiếng Anh) để sử dụng. Nhưng tiêu chuẩn nghề quốc gia của Việt Nam hiện nay mới có tiếng Việt.

Xét một cách lý thuyết, VTOS sẽ là yếu tố quan trọng giúp nhân viên ngành du lịch Việt Nam được công nhận theo MRA-TP cũng như giúp các công ty du lịch hỗ trợ nhân viên của mình có được trình độ cần thiết vào năm 2015.

Tuy nhiên, hầu hết các DN lại không mặn mà với việc tuyển dụng lao động có tiêu chuẩn này. Bởi 90% lực lượng lao động phục vụ cho du lịch chỉ cần đạt trình độ phổ thông. Trong khi chỉ 10% lao động đòi hỏi trình độ cao là những nhà quản lý du lịch và những người phụ trách thiết kế các sản phẩm du lịch, điều hành…

Thạc sĩ Trần Đình Hà - Phó trưởng phòng Nghiệp vụ du lịch - Sở VH-TT&DL tỉnh Nghệ An, chia sẻ:

"Tiêu chuẩn VTOS rất cơ bản và các DN du lịch nên áp dụng vào đơn vị mình. Thế nhưng, để các DN tự giác cũng như có động lực để áp dụng tiêu chuẩn này, nên cụ thể hóa vào trong các văn bản quy phạm như đưa vào tiêu chuẩn xếp hạng khách sạn, tiêu chuẩn phương tiện vận chuyển khách du lịch cũng như các đơn vị lữ hành. Nên đưa bậc nghề vào đánh giá xếp hạng cơ sở lưu trú lữ hành cũng như các phương tiện vận chuyển khách du lịch.

Mặc dù Tổng cục Du lịch, Bộ VHTT&DL đã tổ chức nhiều hội thảo giới thiệu điều chỉnh theo MRA-TP tại Việt Nam, cũng như tổ chức truyền thông qua nhiều kênh khác nhau, tuy nhiên sự thay đổi hoặc những động thái chuẩn bị cho việc này vẫn gần như "dậm chân tại chỗ", nói theo lời một DN.

VTOS được hiểu là những tiêu chuẩn thực hiện công việc cần phải đạt được và những kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực hiện công việc một cách hiệu quả.