Bán sách online: Giải pháp góp phần "vượt khó" cho các nhà xuất bản

Giao diện bán sách online của một nhà xuất bản

Bắt đầu từ tháng 2 đến nay, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, độc giả đến mua sách trực tiếp (phương thức truyền thống) ở các nhà sách thưa vắng, thậm chí các nhà sách phải tạm đóng cửa trong giai đoạn giãn cách xã hội. Bởi vậy, doanh thu của các nhà xuất bản, công ty phát hành sách đều giảm sút. Theo số liệu của Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông) thì doanh thu bán sách theo phương thức  truyền thống trong tháng 2/2020 của Fahasa, Nhân Văn, Tiền Phong, Tân Việt, Alpha, Nhã Nam, Đinh Tị, Đông A, Phương Nam Book, Thái Hà Books... giảm từ 30-40%, thậm chí còn giảm đến 50-60%.

Dù vậy, khi hình thức bán sách trực tiếp bị hạn chế, các nhà xuất bản, công ty phát hành sách đã nhanh chóng chuyển sang phương thức mới: bán sách online, đi kèm với nhiều chương trình ưu đãi giá, các combo sách, sách đồng giá, quà tặng hấp dẫn. Cụ thể là từ tháng 3 đến nay, Tiki tổ chức Hội chợ sách online giảm giá 30-80% (tùy khung giờ); Phương Nam Book khuyến mãi tháng 3, giảm đến 50%; Hội sách Fahasa Online 2020; Chương trình "Tháng ba sách Trẻ" kết hợp với 65 đơn vị phát hành trên toàn quốc tham gia... Đặc biệt, Hội sách online trong sự kiện Ngày Sách Việt Nam (21/4) đang được tổ chức online đến ngày 20/5 trên gian hàng trực tuyến miễn phí tại book365.vn của Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông... Bên cạnh các sự kiện hội sách online, nhiều đơn vị như Thái Hà Books, Công ty Sách Đông A, Công ty Văn hóa Truyền thông Nhã Nam còn tổ chức livestream, giao lưu trực tuyến giới thiệu cuốn sách mới, sách hay đến độc giả...

Kết quả ban đầu theo ghi nhận của Tiki thì mặt hàng sách online của hệ thống này trong hai tháng qua đạt mức tăng trưởng 150% so với cùng kỳ năm ngoái. Các đơn vị khác như Fahasa, Alpha Books, Nhã Nam, Thái Hà Books... đều ghi nhận mức tăng 20-30% bán hàng online, còn Phương Nam Book tăng hơn 70%. Các sách bán chạy là sách văn học, kỹ năng sống, thiếu nhi, kinh tế, truyện tranh... phù hợp với nhu cầu của độc giả trong thời gian giãn cách xã hội, khi người lớn chủ yếu làm việc tại nhà, trẻ em tạm thời không đến trường...

Các trang bán sách online thường xuyên giảm giá để dễ dàng thu hút độc giả và tăng doanh thu

Theo đại diện của Cục Xuất bản, In và Phát hành thì việc doanh thu từ thị trường bán sách online ở Việt Nam tăng trưởng 30-70% cho thấy, các nhà xuất bản, các công ty sách, đơn vị phát hành sách cần quan tâm hơn nữa đến thị trường này. Đây là kênh mà nhiều đơn vị phát hành lớn lâu nay chưa thực sự quan tâm thỏa đáng. Bởi vậy, bên cạnh sự chủ động của các nhà xuất bản và đơn vị phát hành,  Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ TT&TT) sau khi triển khai Hội sách online trong khoảng một tháng nhằm thu hút 5-10 triệu lượt người tham dự, sẽ tiếp tục duy trì sàn giao dịch điện tử; phát triển trở thành sàn giao dịch sách hiệu quả. Đặc biệt, mới đây Cục cũng đề xuất với Bộ TT&TT kêu gọi sự vào cuộc, phối hợp của các doanh nghiệp để cùng các đơn vị xuất bản tháo gỡ khó khăn. Chẳng hạn như các công ty mạng viễn thông có thể giảm phí thu từ bán sách điện tử hoặc hỗ trợ cung cấp một số gói quy đổi lợi ích khác...

Trên thực tế, từ tháng 5 này, đường sách và các nhà sách đang dần mở cửa lại. Nhưng tâm lý chung của độc giả còn ngần ngại đi đến các điểm mua sách trực tiếp vì dịch bệnh chưa hoàn toàn lui. Vì vậy, hình thức đặt mua sách qua mạng vẫn tiếp tục được độc giả lựa chọn, đặc biệt là khi chương trình giảm giá, tặng quà... trên các sự kiện bán sách online còn triển khai. Hơn nữa, biến "nguy" thành "cơ". Có thể thấy bán sách online không còn chỉ là giải pháp "ngắn hạn" trong tình hình đại dịch Covid-19 mà còn là cơ hội để các nhà xuất bản, công ty sách ở Việt Nam đầu tư phát triển một kênh bán sách mới song song với việc duy trì kênh bán sách trực tiếp như truyền thống. Bởi hiện nay trên thế giới, bán sách online cũng đang là hình thức được độc giả ưa chuộng trong thời thương mại điện tử được khuyến khích phát triển mạnh mẽ. Chẳng hạn như ở Mỹ, trên 50% số đầu sách bán ra là qua Amazon... Được biết, nhiều đơn vị lâu nay vốn có thế mạnh với bán sách trực tiếp như Nhà xuất bản Văn học đang bắt đầu xem bán sách online là hướng đi mới, bằng việc tập trung phát triển mạng lưới bán hàng trực tuyến riêng.