Năm 2018, quy mô cải cách phải rộng hơn

* Nhìn lại nền kinh tế năm 2017, ông có nhận xét gì?

- Dấu ấn đầu tiên của năm 2017 là nước ta không những giữ được ổn định kinh tế vĩ mô mà các chỉ tiêu kinh tế, xã hội đều đạt và vượt, tăng trưởng GDP đạt 6,7%, bằng năm 2015.

Hồi đầu năm, nhiều người nghi ngờ về việc đạt GDP 6,7%, nhất là khi tăng trưởng quý I chỉ đạt 5,15%. Thủ tướng đã quyết liệt chỉ đạo theo hướng vừa thúc đẩy cải cách theo chiều rộng, vừa cải thiện môi trường kinh doanh để tạo niềm tin thị trường, huy động nguồn lực nhiều hơn cho phát triển.

Con số 6,7% có ý nghĩa hơn khi tăng trưởng không nhờ vào khai thác tài nguyên, chủ yếu nhờ vào sản xuất nông nghiệp và công nghiệp chế tạo. Đây cũng là điểm khác biệt so với năm 2015, cũng mức tăng trưởng 6,7% nhưng nhờ vào khai thác dầu và than đá.

Kế đến, cải cách môi trường kinh doanh bắt đầu chuyển động từ trung ương đến địa phương, từ chính phủ đến các bộ, ngành, thay vì trên nói dưới không làm. Môi trường kinh doanh được cải cách về chỉ số, năm nay tăng 14 bậc, nếu tính cả năm 2016 đã tăng 23 bậc, trong khi năng lực cạnh tranh quốc gia tăng 5 bậc.

Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt hằng tuần, hằng tháng với mục tiêu cụ thể, như cắt giảm tối thiểu từ 1/3 đến 1/2 số điều kiện kinh doanh hay giảm một nửa số kiểm tra chuyên ngành.

Tuy nhiên, vẫn còn những tồn tại khá phổ biến.

Ông Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương

Trong năm 2017, Thủ tướng đã ký một chỉ thị về việc một năm chỉ thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp một lần. Nhưng đã nhiều tháng qua, các địa phương vẫn chưa thực hiện, doanh nghiệp vẫn bị hành như trước. Thêm nữa, các cơ quan nhà nước vẫn không phối hợp trong việc kiểm tra, thanh tra doanh nghiệp, trong khi ủy ban nhân dân các tỉnh chưa ban hành kế hoạch phối hợp thanh kiểm tra.

Một dấu ấn nữa, 2017 là năm mà một số nghị quyết của Chính phủ được thực thi khá tốt. Tôi cho đây là điểm tích cực. Các nghị quyết về hoàn thiện thể chế thị trường, về sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt là nghị quyết phát triển kinh tế tư nhân làm động lực của nền kinh tế đã đặt nền tảng về chính trị cho việc đẩy mạnh hơn nữa cải cách kinh tế theo hướng thị trường đối với những năm sau.

* Những thành công ấy, theo ông là cao hay thấp?

- Đấy là chúng ta so hôm nay với hôm qua, nếu so với những gì đạt được với những yêu cầu cải cách, thúc đẩy phát triển đất nước thì rõ ràng còn thấp. Nước ta đang tái cơ cấu nền kinh tế, chuyển dịch mô hình tăng trưởng, nhưng kết quả chưa đo lường được.

Nói nhiều đến cải cách nhà nước, cổ phần hóa nhưng tiến độ cải cách vẫn rất chậm và chưa thực chất. Xử lý nợ xấu đã có chuyển biến sau khi có Nghị quyết Về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng của Quốc hội, nhưng mới chỉ là một vài động thái ngân hàng siết nợ và phát mãi tài sản. Đấy chỉ là một vài vụ việc, không phải thay đổi ở quy mô thị trường.

Năm nay GDP đạt 6,7% và năm sau có thể quanh mức đó, nhưng tôi kỳ vọng quy mô cải cách kinh tế phải rộng hơn, tốc độ phải nhanh hơn trong năm tới.

* Cụ thể, nên tập trung vào những điểm nào, thưa ông?

- Cải cách kinh tế ở nước ta đang có đà, nhưng tới đây cần thúc đẩy mạnh hơn nữa. Cụ thể, với yêu cầu bãi bỏ 1/3 cho đến 1/2 số điều kiện kinh doanh, Chính phủ phải thúc đẩy các bộ chủ động làm, đồng thời phải theo dõi, giám sát, tạo áp lực để họ phải thực hiện nhất quán.

Nước ta cần một phương thức sản xuất mới, cách quản lý mới trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang ồ ạt tràn vào. Theo đó, cơ sở dữ liệu về quản lý nhà nước, về công dân phải nhanh chóng được xây dựng, kết nối, một mặt tạo điều kiện cho quản lý nhà nước, mặt khác tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân tiếp cận thông tin một cách đầy đủ, công khai, minh bạch.

Tư duy "biết đến đâu, quản đến đó” nếu vẫn tiếp tục duy trì sẽ ảnh hưởng đến việc ban hành các chính sách, quy định pháp luật. Tôi hy vọng năm 2018 sẽ có những cải thiện tiếp theo về môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp.

* Cám ơn ông!