Trả lãi suất cho thị trường

Tại "Diễn đàn kinh doanh thường niên lần IV" do Báo Sài Gòn Tiếp Thị tổ chức ngày 18/4, thông điệp được đưa ra: "Để xóa bớt những rào cản đối với doanh nghiệp (DN), rất cần sự góp sức của Chính phủ chứ không riêng gì ngân hàng (NH)" vừa chính xác, vừa mang tính thực tiễn, nhưng để thực hiện thành công xem ra không đơn giản.

Đọc E-paper

Nói như thế có nghĩa những rào cản về vốn giữa DN và NH chưa thể tháo hết. Sau thời gian dài áp dụng lãi suất thấp nhưng NH vẫn trong tình trạng "đầu vào rộng, đầu ra hẹp".

Theo ông Atul Malik, Tổng giám đốc Maritime Bank, vấn đề hiện nay là làm sao DN có thể vay được vốn từ NH chứ chuyện giảm lãi suất đối với các NH không khó, bởi hoạt động của NH phụ thuộc vào bốn yếu tố: chi phí vốn đầu vào, chi phí vận hành, khả năng khai thác các hoạt động dịch vụ khác, và lợi nhuận mà NH tính toán.

Hiện nay, cả bốn vấn đề trên đều đã giải quyết được và các NH đồng ý giảm lãi suất cho vay nhưng DN không vay vì còn nhiều rào cản ở thủ tục.

Về phía người vay, ngoại trừ một số ít DN vay được, còn lại hầu hết các DN phản ánh: "NH thừa vốn thật, có cho vay lãi suất  thấp thật nhưng họ chỉ tranh nhau tìm kiếm những DN đang có cơ sở tốt, không hề gặp khó khăn về vốn. Như vậy, dù Chính phủ đã hỗ trợ bằng nhiều chính sách, dù đã nỗ lực vươn lên, nhưng DN có quy mô vừa và nhỏ, khó khăn thực sự vẫn chưa có nhiều cơ hội để tự đứng vững và làm chủ được".

Bởi vậy, những chính sách hỗ trợ nghe có vẻ tích cực nhưng trên thực tế lại rất khó khả thi. Một vấn đề khác cũng thường được nhắc đến trong những lần các gói hỗ trợ lãi suất được bàn thảo là vốn có chảy vào đúng chỗ không, hay các NH cứ tranh nhau đổ vốn vào những DN tốt, có lợi nhuận cao và những dự án mà chính NH cũng đang mắc kẹt trong vũng lầy nợ xấu.

Thế nên, để dòng vốn có thể chảy trơn tru, có lẽ cần nhiều hơn nữa sự công tâm, minh bạch, trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước và những người làm chính sách.

Xem xét một số quy định trong chính sách đều thấy khó thực hiện cả với NH lẫn DN vì không sát với thực tế. Quan điểm này được TS. Nguyễn Đình Cung thừa nhận khi ông nói rằng, chính sách trong mấy tháng gần đây của Chính phủ là cứ "nhiều cung giảm cung", vì "kích cầu giảm cầu" nên các gói giải pháp đều không đạt được hiệu quả như mong muốn.

Theo ông Cung, cả NH và DN đều khó có thể tìm kiếm cơ hội từ những chính sách hiện tại. Theo đó, cứ để thị trường dẫn dắt lãi suất chứ không phải quan chức dẫn dắt như hiện nay. Nhà nước chỉ điều hành lãi suất khi nền kinh tế khủng hoảng, chỉ có làm như thế thì cơ hội mới mở ra.