Cần điều chỉnh linh hoạt mức giảm trừ gia cảnh, phản ánh đúng đời sống người nộp thuế

Đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) cho rằng, mức giảm trừ gia cảnh hiện nay còn mang tính cào bằng, chưa phản ánh đúng sự khác biệt về chi phí sinh hoạt thực tế giữa các nhóm đối tượng phụ thuộc.

Theo nghị quyết mới của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, mức giảm trừ cho người phụ thuộc được điều chỉnh lên 6,2 triệu đồng/tháng, tăng khoảng 40% so với hiện hành và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026. Tuy nhiên, đại biểu nhận định việc áp dụng một mức giảm trừ chung như vậy chưa đủ linh hoạt, vì nhu cầu chi tiêu của từng nhóm người phụ thuộc rất khác nhau.

Bà Thúy phân tích, chi phí nuôi con học đại học, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội hay TP.HCM có thể lên tới 10 triệu đồng mỗi tháng, cao gấp nhiều lần so với chi phí nuôi trẻ nhỏ ở nông thôn. Tương tự, những gia đình phải chăm sóc người khuyết tật, bệnh nhân mãn tính hoặc người cao tuổi cũng chịu gánh nặng tài chính đáng kể. Trong khi đó, mức lương của cán bộ, công chức và người làm công ăn lương hiện nay còn thấp, khiến việc cân đối chi tiêu, tiết kiệm hay đầu tư cho giáo dục, y tế, nhà ở trở nên rất khó khăn.

Từ thực tế này, đại biểu Ma Thị Thúy đề xuất áp dụng mức giảm trừ linh hoạt theo nhóm đối tượng phụ thuộc, thay vì áp dụng một mức chung. Cụ thể, mức giảm trừ nên được điều chỉnh theo hướng: sinh viên đại học từ 6,5 - 7 triệu đồng/người/tháng; người khuyết tật hoặc mắc bệnh hiểm nghèo tăng lên 8 triệu đồng/người/tháng; còn trẻ em dưới 18 tuổi duy trì ở mức 4,4 triệu đồng/người/tháng.

Bà đồng thời kiến nghị giao Chính phủ quyền điều chỉnh mức GTGC định kỳ phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội và mức sống từng giai đoạn, thay vì quy định cố định trong luật. Nguyên tắc điều chỉnh phải bảo đảm mức giảm trừ đủ để trang trải chi phí sinh hoạt tối thiểu của người nộp thuế và người phụ thuộc, qua đó thể hiện tính nhân văn, công bằng trong chính sách thuế.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thanh Phương (đoàn Cần Thơ) cho rằng việc tính thuế cần dựa trên thu nhập thực tế sau khi trừ chi phí sinh hoạt thiết yếu, bảo đảm người dân có mức sống tối thiểu mới tính đến phần nghĩa vụ thuế. Ông dẫn số liệu cho biết, trong hai năm 2023 - 2024, thuế thu nhập cá nhân chỉ chiếm khoảng 9 - 10% tổng thu ngân sách, không phải nguồn thu chủ yếu của Nhà nước.

Theo đại biểu Phương, chính sách thuế nên hướng đến hỗ trợ người lao động cải thiện đời sống, tăng khả năng tích lũy, thay vì gây thêm áp lực tài chính.

Ông nhấn mạnh: “Nguồn thu chính của Nhà nước nên đến từ sản xuất và kinh doanh. Khi người làm công ăn lương có cuộc sống ổn định, có tích lũy và nuôi dạy con cái tốt hơn, họ sẽ sẵn sàng đóng thuế - khi đó, công bằng và hiệu quả xã hội mới thực sự được đảm bảo”.