Ẩm thực cung đình Huế: Mong một thương hiệu

Ẩm thực là lĩnh vực chứa đựng yếu tố văn hóa tiêu biểu. Vì thế, ở nhiều địa phương, vùng đất, ẩm thực giữ vai trò quan trọng trong hoạt động và phát triển du lịch. Ẩm thực Huế là một đại biểu xuất sắc trong vai trò này, thể hiện đậm nét giá trị văn hóa, lịch sử, phong tục tập quán, nghệ thuật, với hương vị rất riêng, đã trở thành một thương hiệu hấp dẫn cho nền văn hóa ẩm thực VN.

Món ngon Huế không chỉ được ăn bằng miệng, mà từ nhìn, ngửi, nghe đều cho cảm giác thèm, như người ta nói: Ăn bằng ngũ quan. Nổi bật nhất trong mâm cơm Huế, dù là bữa cơm cung đình hay bữa cơm bình dân trong mỗi gia đình là tính hài hòa. Hài hòa về màu sắc, hương vị; hài hòa về âm dương, nóng lạnh; hài hòa trong bố cục chén, đũa, bát, đĩa.

Đó là phong cách ẩm thực hình thành trên nền ẩm thực của người Chămpa bản địa, của những luồng dân di cư theo các cuộc khai phá mở đất và chinh phục, của những tinh hoa hội tụ về miền đất kinh đô, rồi dần dần được đúc kết thành hai dòng ẩm thực dân gian và cung đình, được phân tích kỹ trong tác phẩm của bà Trương Đăng Thị Bích, một phu nhân trong hoàng tộc nhà Nguyễn.

Ngày nay, các công ty du lịch, DN dịch vụ ở Huế đều coi ẩm thực là nét văn hóa đặc sắc để khai thác, phục vụ du khách. Huế là nơi cung ứng cho du khách sản phẩm “cơm vua” nổi tiếng. Và sau một thời gian phát triển du lịch, ẩm thực cung đình Huế đã trở thành sản phẩm du lịch văn hóa độc đáo mà đỉnh cao là sự hiện diện của những bữa tiệc cung đình được tổ chức trong khuôn khổ của những Đêm Hoàng cung các kỳ Festival Huế.

Hầu hết du khách đến Huế đều muốn được thưởng thức một bữa cơm cung đình. Huế có rất nhiều nhà hàng, nhưng không phải ở chỗ nào thực khách cũng có thể hưởng một bữa “cơm vua” thực thụ. Không chỉ ở Huế, mà khắp các thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM đều xuất hiện những nhà hàng món ăn Huế. Bà Tôn Nữ Thị Hà, chủ nhà hàng Tịnh Gia Viên đồng thời là nghệ nhân nổi tiếng về ẩm thực cung đình tại Huế nhận định, để xây dựng thương hiệu “Ẩm thực cung đình Huế” nhằm vừa giữ gìn và truyền dạy ẩm thực cung đình đúng truyền thống, chất lượng với sự tinh túy, trang nhã, thanh cao, cuốn hút, vừa giúp Huế phát huy đưa ẩm thực vào phục vụ du lịch, cần sự góp tay của nhiều người.

Một trong những đơn vị tiên phong xây dựng ẩm thực cung đình trở thành thương hiệu là Công ty cổ phần Du lịch Hương Giang. Tại khách sạn bốn sao Hương Giang, không gian ẩm thực được thiết kế và trang trí các hoa văn, họa tiết theo lối cung đình xưa; các món ăn cung đình được chế biến công phu, tỉ mỉ theo các món ăn của hoàng tộc; chương trình ca - múa - nhạc cung đình Huế được phục vụ trong suốt thời gian yến tiệc.

Thực khách tham gia dịch vụ này được nhập vai vua, hoàng hậu, các ông hoàng, bà chúa trong cung cấm, các vương tôn công tử hay sứ thần các nước với những bộ y phục cung đình khoác trên mình. Bên cạnh đó, thực khách còn được phục vụ các nghi lễ cung đình xưa như Lễ Cung thỉnh - Cung tiễn, Lễ dâng ngự tửu, Lễ dâng ngự thiện.

Đến nhà hàng Tịnh Gia Viên, khách như lạc vào vườn thượng uyển với hàng trăm chậu kiểng quý, những món ăn cầu kỳ trong chế biến và sắp đặt. Qua đó có thể thấy ẩm thực cung đình thật sự là di sản văn hóa cần được bảo vệ bằng một thương hiệu và phương thức bảo tồn đúng đắn.

Thực khách của những nhà hàng, khách sạn trên đa số là các đoàn khách MICE của quốc tế và các tổng công ty lớn, nên nếu ẩm thực Huế được công nhận thương hiệu thì giá trị văn hóa và kinh tế du lịch Huế cũng theo đó tăng lên. Đồng thời, việc công nhận một thương hiệu cũng đặt ra những chuẩn mực để các đơn vị kinh doanh phải góp sức vào bảo tồn, khám phá tinh hoa văn hóa cung đình, tạo ra một sản phẩm du lịch đặc sắc, của riêng Huế