Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn Thị Lệ: TP.HCM mong muốn cơ chế tài chính - ngân sách phù hợp

Từ thực tiễn triển khai Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015 trong gần một thập kỷ qua, bà Nguyễn Thị Lệ - Chủ tịch HĐND TP.HCM nhận định: nhiều địa phương, nhất là các đô thị lớn như TP.HCM, đang gặp khó khăn trong cân đối ngân sách, triển khai đầu tư công cũng như điều hành ngân sách một cách chủ động và linh hoạt. Nguyên nhân chủ yếu là do khuôn khổ pháp lý hiện hành chưa tạo đủ không gian cho địa phương tự quyết các vấn đề phát sinh từ thực tiễn quản lý năng động.

Do đó, đại biểu đề nghị dự thảo luật cần thể chế rõ hơn tinh thần của Nghị quyết 18-NQ/TW và Kết luận 93-KL/TW của Bộ Chính trị, trong đó xác định Trung ương giữ vai trò chủ đạo, nhưng địa phương phải được giao quyền chủ động, sáng tạo, cũng như quyền phân bổ nguồn lực phù hợp với điều kiện thực tế.

Chủ tịch HĐND TP.HCM cho rằng cần tăng cường thực quyền cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh trong quyết định ngân sách. Hiện nay, HĐND chủ yếu thực hiện vai trò “phê chuẩn” các nội dung đã được trình sẵn, mà chưa thực sự có quyền quyết định đối với cơ cấu chi, điều chỉnh nguồn, hoặc phân bổ vốn cho các công trình ngoài kế hoạch trung hạn.

Vì vậy, bà kiến nghị bổ sung quy định cho phép HĐND cấp tỉnh được Quyết định tỷ lệ phân chia giữa các cấp ngân sách nội bộ; Quyết định chuyển nguồn, sử dụng kết dư ngân sách; Phân bổ vốn cho các chương trình đột phá hoặc tình huống phát sinh ngoài kế hoạch; Phê duyệt các dự án trọng điểm có tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và Quyết định đầu tư vào các dự án ngoài kế hoạch trung hạn nếu bảo đảm nguồn vốn hợp pháp.

Liên quan đến quy định về bội chi và hạn mức dư nợ vay ngân sách địa phương trong dự thảo luật, bà Nguyễn Thị Lệ cho rằng phương pháp tính trần nợ theo tỷ lệ % thu ngân sách phân cấp (80% hoặc 120%) là chưa hợp lý, không phản ánh đúng năng lực tài chính thực tế của những địa phương có quy mô kinh tế lớn như TP.HCM.

Với tiềm lực tài chính mạnh, uy tín tín dụng cao và khả năng huy động vốn tốt, TP.HCM hoàn toàn có thể chủ động vay lại nguồn vốn ODA hoặc phát hành trái phiếu chính quyền địa phương để đầu tư vào các dự án hạ tầng trọng điểm. Do đó, đại biểu đề xuất ngoài tiêu chí về thu ngân sách phân cấp, cần bổ sung thêm các tiêu chí định lượng như: GRDP, năng lực trả nợ, xếp hạng tín nhiệm và khả năng huy động vốn trên thị trường tài chính - tín dụng.

Về cơ chế hình thành và quản lý các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn Thị Lệ đề xuất cần làm rõ thẩm quyền của địa phương trong việc thành lập và quản lý các quỹ này. Đây sẽ là công cụ hữu hiệu để huy động nguồn lực từ xã hội, giảm áp lực cho ngân sách nhà nước, đồng thời phục vụ các mục tiêu phát triển đặc thù của địa phương.

Ngoài các quỹ do Trung ương thành lập, TP.HCM và các địa phương nên được phép chủ động thành lập các quỹ như: Quỹ phát triển chuyển đổi số, Quỹ đầu tư hạ tầng đô thị, Quỹ phát triển khoa học - công nghệ, Quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo… với nguyên tắc tự chủ, minh bạch và tự chịu trách nhiệm.

Với vai trò là trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, mỗi năm đóng góp khoảng 25% - 27% vào ngân sách quốc gia, TP HCM luôn mong muốn có cơ chế tài chính - ngân sách đặc thù, phù hợp với điều kiện thực tế, nhằm chủ động hơn trong đầu tư phát triển, nâng cao chất lượng sống cho người dân và tiếp tục đóng góp nhiều hơn cho sự phát triển chung của đất nước.

NH