Triển vọng phát triển công nghiệp âm nhạc từ concert

Concert là hình thức biểu diễn âm nhạc trực tiếp trước đám đông khán giả phổ biến và được yêu thích nhất trên thế giới. Nhiều năm qua, ở Việt Nam concert của ca sĩ thu hút từ 10 nghìn đến 20 nghìn khán giả chỉ đếm trên đầu ngón tay. Từ năm 2024 đến nay concert bắt đầu “rộ” lên và lập thành tích đáng kể. Tiêu biểu như bốn concert của Anh trai say hi (ATSH) thu hút khoảng 178.000 khán giả (thông tin từ nhà sản xuất); hai concert Anh trai vượt ngàn chông gai (ATVNCG) có hơn 150.000 khán giả tham dự và ủng hộ. Sau concert 3 và 4 đón khoảng 150.000 khán giả, ATVNCG tiếp tục tổ chức concert 5 và 6 vào tháng 6 tới; hàng chục ngàn vé concert 5 và 6 của ATSH, Chị đẹp concert với giá từ 800 nghìn đến 10 triệu đồng/vé đều “cháy” sạch ngay khi mở bán...

Sân khấu hoành tráng, âm nhạc “đỉnh nóc” và những tiết mục biểu diễn “kịch trần” không thua kém concert của ngôi sao thế giới, thành công của hàng chục concert quy mô lớn cho thấy năng lực tổ chức biểu diễn ở Việt Nam ngày càng chuyên nghiệp. Đặt trong bối cảnh công nghiệp giải trí Việt Nam đang chuyển mình, các concert quy mô lớn ra đời đã mở ra một chương mới cho công nghiệp âm nhạc. Nhưng để concert thực sự trở thành một loại hình giải trí thu hút người xem trong nước và đón thêm khán giả quốc tế, đóng góp vào sự phát triển bền vững của công nghiệp âm nhạc Việt Nam thì còn là hành trình phía trước với những “bài toán” cần giải quyết?

Tại tọa đàm “Đối thoại về cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa trong lĩnh vực âm nhạc” do Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức cuối tháng 4 vừa qua, ông Nguyễn Xuân An - Giám đốc truyền thông của Yeah1 (tổ chức concert ATVNCG, Chị đẹp concert) cho biết, hiện gặp khó khăn trong việc tìm kiếm địa điểm phù hợp để tổ chức những sự kiện từ 40 nghìn đến 50 nghìn người ở TP.HCM. Vì chỉ các khu đô thị mới có bãi đất trống lớn, nhưng phải thiết kế sân khấu hoàn toàn mới, tốn kém kinh phí tổ chức. “Bài toán” về địa điểm là yếu tố then chốt, giúp bảo đảm điều kiện tổ chức tối ưu và mở ra cơ hội đưa concert Việt vươn tầm khu vực, thu hút nghệ sĩ quốc tế, từ đó tạo hiệu ứng lan tỏa, thúc đẩy phát triển liên ngành.

Con số hàng chục nghìn, thậm chí hơn trăm nghìn người tham dự và đến ủng hộ concert ATVNCG và ATSH cho thấy sự thay đổi trong “gu” thưởng thức âm nhạc, và khán giả Việt bắt đầu chịu chi, chịu chơi khi đi xem concert nội địa. Một nghiên cứu của ngành giải trí cho thấy, gần 80% người tham dự sẵn sàng di chuyển xa hơn 200 km để xem thần tượng biểu diễn. Trong số khán giả tham dự concert của ATSH ở TP.HCM có rất nhiều khán giả đến từ Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng hoặc nước ngoài (Mỹ, Úc, Đài Loan, Singapore...).

Theo ông Phạm Minh Toàn - Tổng giám đốc Vietfest (tổ chức Lễ hội Âm nhạc quốc tế TP.HCM - Hozo), nhiều concert ở Việt Nam chỉ tổ chức một đêm là lãng phí, khi khán giả chỉ đến xem rồi về. Du lịch âm nhạc (kết hợp thưởng thức âm nhạc với tham quan, nghỉ dưỡng) đã trở thành loại hình phổ biến và phát triển ở Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore... Chẳng hạn, ở Thái Lan có những lễ hội kéo dài cả tuần với địa điểm tổ chức được thiết kế riêng, du khách vừa xem concert vừa vui chơi, nghỉ dưỡng và chi tiêu rất nhiều cho du lịch địa phương, tạo ra một chuỗi giá trị cho ngành hàng không, khách sạn, nhà hàng và dịch vụ vận chuyển.

Vừa rồi, concert của ATVNCG tổ chức ở Hưng Yên, trong khu đô thị có trung tâm thương mại, resort nghỉ dưỡng, cảnh quan tuyệt đẹp... Trước và sau khi trực tiếp hòa mình vào không khí thưởng thức âm nhạc, nhiều khán giả đã tranh thủ check-in cảnh đẹp, trải nghiệm dịch vụ mua sắm và ẩm thực... Điều này cho thấy, cần xây dựng concert thành một sân chơi, một điểm đến, một kỳ nghỉ (kéo dài 3 ngày, 7 ngày...) thật hấp dẫn, cuốn hút được nhiều gia đình, nhóm bạn, cặp đôi... thì họ sẽ chịu chi ngân sách để đi xem concert. Bởi chỉ đi về xem concert trong 1 - 2 ngày sẽ gây tâm lý ngại tốn kém, không bõ công sức của khán giả. Tất nhiên, để xây dựng những địa điểm tổ chức concert định kỳ và dài ngày, các đơn vị tổ chức concert phải có kế hoạch “dài hơi” trong lịch biểu diễn, kết hợp với doanh nghiệp du lịch xây dựng tour. Trong đó, tập trung thiết kế những sản phẩm du lịch và âm nhạc kiểu combo tour: vé xem concert - ẩm thực - tham quan... Hiện nhiều concert vẫn phụ thuộc vào tài trợ từ doanh nghiệp, khiến việc tổ chức gặp khó khăn, nếu không huy động được kinh phí. Chỉ khi có được nhiều nhóm khán giả ổn định với thói quen mua vé phổ biến, thì concert mới giảm hoặc không phụ thuộc vào nhà tài trợ, và nghệ sĩ, nhà sản xuất... mới vận hành, phát triển được thị trường âm nhạc nói chung.

Thời gian qua, những concert âm nhạc của các nghệ sĩ quốc tế như Black Pink tổ chức tại Việt Nam đã thu hút lượng lớn khán giả hâm mộ từ khắp nơi trên thế giới. Đồng thời với xem concert, họ sẽ cùng lúc khám phá những đặc sản, văn hóa địa phương, con người và trải nghiệm du lịch, nghỉ dưỡng, ăn uống, mua sắm... Như vậy, để tăng sức thu hút với cả khán giả quốc tế cho các concert nội địa, nhà tổ chức nên mời những nghệ sĩ quốc tế cùng biểu diễn với nghệ sĩ nổi tiếng trong nước.

Theo TS. Bùi Quốc Liêm - Giảng viên ngành Truyền thông chuyên nghiệp tại Đại học RMIT, để định vị Việt Nam như một trung tâm du lịch âm nhạc sôi động, các cơ quan quản lý cần tích cực hỗ trợ tổ chức và quảng bá các sự kiện âm nhạc đa dạng, từ các chương trình nhạc pop đương đại đến âm nhạc truyền thống. Xây dựng một lịch trình những sự kiện âm nhạc trên khắp cả nước và quảng bá chúng ra quốc tế có thể thu hút một phân khúc khách du lịch mới - những người yêu âm nhạc khao khát trải nghiệm trực tiếp nền âm nhạc năng động của Việt Nam. Đầu tư vào cơ sở hạ tầng để hỗ trợ các sự kiện văn hóa - giải trí quy mô lớn và đơn giản hóa quy trình thị thực cho du khách quốc tế sẽ tăng cường hơn nữa sức hấp dẫn này.

Tóm lại, chỉ khi concert nội địa đủ mạnh, có thể tự nuôi sống bằng bán vé và tạo ra giá trị kinh tế (du lịch) thì mới phát triển bền vững. Đặt trong thực tế đang có những tiềm năng về khán giả, về nhà sản xuất tư nhân (lực lượng chủ yếu đầu tư, tổ chức những sự kiện giải trí quy mô lớn như concert) và sự hỗ trợ về cơ chế, chính sách của Nhà nước... tin rằng công nghiệp âm nhạc Việt sẽ sớm “cất cánh”.

Đan Khanh