Bí mật của "Siêu Lão niên" hơn 80 tuổi vẫn minh mẫn

Dù đến phòng tập thể dục vài ngày mỗi tuần, thường xuyên giao tiếp với người thân, bạn bè, đọc nhiều loại sách và giải ô chữ hằng ngày, bà Carol Siegler, năm nay 85 tuổi, vẫn cảm thấy "tràn đầy năng lượng".

Người phụ nữ cao niên sống ở ngoại ô Palatine của Chicago, Mỹ, nói: "Tôi chán. Tôi cảm thấy bản thân giống một chiếc Corvette (mẫu xe thể thao nổi tiếng của Chevrolet tại Mỹ) nhưng chỉ được sử dụng như một chiếc xe chở hàng tạp hóa".

"Tôi đã hai lần tham gia chương trình 'Jeopardy!' (một chương trình đố vui kiến thức truyền hình ở Mỹ với nhiều chủ đề) và đã làm đủ tốt để được mời tham gia buổi trực tiếp. Sau đó, Covid-19 đến và mọi thứ ngừng lại. Ai biết được tôi sẽ làm tốt như thế nào? Tôi đã nói với các con và bất cứ ai là tôi có thể biết rất nhiều về Beethoven và Liszt, nhưng biết rất ít về Beyoncé và Lizzo", bà Siegler nói thêm.

SuperAger Carol Seigler cùng các cháu của bà (từ trái sang): Alex Siegler, 23 tuổi; Elizabeth Siegler, 27 tuổi; Carol Siegler, 85 tuổi; Megan Boyle, 18 tuổi; Conor Boyle, 17 tuổi; Jacob Siegler, 29. Ảnh: CNN

Theo CNN, Siegler là một "SuperAger" (tạm dịch: Siêu Lão niên) - người đã trên 80 tuổi nhưng sở hữu trí nhớ tốt hoặc tốt hơn người bình thường ở độ tuổi 50 và 60.

Về mặt nhận thức, Siegler được đánh giá là đang sở hữu bộ não nhạy bén, trẻ hơn người cùng lứa từ 20 đến 30 năm. Bà là thành viên của một nhóm cao niên ưu tú đăng ký tham gia Northwestern SuperAging Research Program - một chương trình nghiên cứu về những người cao niên có trí nhớ vượt trội trong 14 năm.

Link bài viết

Giáo sư tâm thần học, nhà khoa học thần kinh nhận thức Emily Rogalski cho biết: "Các SuperAger phải có trí nhớ xuất sắc theo từng giai đoạn. Họ phải có khả năng nhớ lại các sự kiện hằng ngày và các trải nghiệm cá nhân trong quá khứ". 

Theo Rogalski, chỉ khoảng 10% người đăng ký tham gia nghiên cứu đáp ứng đủ tiêu chí. "Điều quan trọng là khi so sánh SuperAger với các người cao niên bình thường, họ có mức IQ tương tự, vì vậy sự khác biệt mà chúng ta thấy không chỉ nằm ở trí thông minh", bà nhận định.

Ít có đám rối "tau" gây bệnh Alzheimer

Não của hầu hết mọi người đều co lại khi già đi, song ở SuperAgers, kết quả nghiên cứu cho thấy vỏ não - nơi chịu trách nhiệm về suy nghĩ, ra quyết định lẫn ghi nhớ, vẫn dày và co lại chậm hơn so với người ở tuổi 50, 60. Bên cạnh đó, não của một SuperAger - vốn thường được người tham gia hiến tặng chương trình nghiên cứu sau khi qua đời, cũng sở hữu tế bào thần kinh lớn hơn, khỏe mạnh hơn ở vỏ não bên trong.

Theo Phó giáo sư tâm thần học và khoa học hành vi tại Northwestern Tamar Gefen, vỏ não "là một trong các khu vực đầu tiên của não bị bệnh Alzheimer tấn công".

So sánh não của SuperAger với người trẻ hơn có nhận thức bình thường và người được chẩn đoán mắc Alzheimer sớm, Gefen cho biết não của SuperAger có sự hình thành protein bất thường trong các tế bào thần kinh; nói cách khác là số lượng rối của protein "tau" ít hơn 3 lần. Được biết, đám rối protein "tau" là một dấu hiệu đặc trưng của bệnh Alzheimer và các chứng mất trí nhớ khác.

Bà Carol Siegler - "Siêu Lão niên" năm nay hơn 80 tuổi nhưng vẫn minh mẫn và sở hữu trí nhớ tốt hơn người bình thường ở độ tuổi 50. Ảnh: CNN

Ngoài ra, não của SuperAger sở hữu nhiều tế bào thần kinh Von Economo hơn. Theo CNN, đây là loại tế bào thần kinh hiếm, giúp việc truyền - nhận thông tin của não diễn ra nhanh chóng. Được tìm thấy ở vỏ não vành đai trước, các tế bào này xếp thành một vòng phía trước não, giúp liên kết phần nhận thức, lý trí với cảm xúc, cảm giác. Vỏ não vành đai trước được xem là giữ vai trò quan trọng trong điều chỉnh cảm xúc và sự tập trung - một trong các chìa khóa để có trí nhớ tốt.

Thế nên, dường như di truyền đóng vai trò quyết định việc một người có là SuperAger hay không, song theo Gefen "cách duy nhất để xác định liệu họ có được sinh ra với các tế bào thần kinh bên trong lớn hơn hay không là quan sát chúng từ khi họ sinh ra cho đến khi chết, nhưng trên thực tế, điều này là không thể".

Môi trường đóng vai trò quan trọng

Theo Rogalski, SuperAger có các đặc điểm tương tự nhau như họ đều hoạt động thể chất thường xuyên và đều đặn, sống tích cực, luôn đọc hoặc học một điều gì mới mỗi ngày, thậm chí nhiều trong số họ vẫn tiếp tục làm việc ở tuổi 80. Họ đồng thời là người có mối quan hệ gia đình và bạn bè tốt, cũng như thường có lòng say mê với hoạt động tình nguyện.

"Khi so sánh SuperAger với người lớn tuổi bình thường, chúng tôi thấy họ có xu hướng ủng hộ các mối quan hệ tích cực hơn so với người khác. Sự kết nối xã hội này có thể là một đặc điểm của SuperAger, giúp họ khác biệt với người cao niên bình thường".

Bà Carol Seigler thích đọc sách từ khi còn bé. Ảnh: CNN

Nhìn lại cuộc đời mình, bà Siegler nhận ra bản thân sở hữu khá nhiều đặc điểm của SuperAger. Khi còn nhỏ, bà đã tự học đánh vần và chơi piano trong thời Đại Suy thoái. Bà học đọc tiếng Do Thái khi ngồi trên đùi của ông và hằng tuần đều nghiền ngẫm tờ báo viết bằng thứ tiếng này của ông mình.

"Tôi có một trí nhớ tuyệt vời. Tôi luôn là người mà bạn có thể hỏi: 'Cho tôi biết số điện thoại của Sofia' và tôi sẽ trả lời ngay", Siegler kể. 

Tốt nghiệp trung học năm 16 tuổi và ngay lập tức ghi danh vào đại học, Siegler còn lấy bằng phi công năm 23 tuổi rồi bắt đầu công việc kinh doanh của gia đình - nơi sau đó đã có tới 100 nhân viên. Ở tuổi 82, bà đã giành chiến thắng trong "Giải đấu Ô chữ của Mỹ" dành cho nhóm tuổi của mình - giải đấu mà bà nói rằng dễ "như một trò chơi".

Sau khi xem một quảng cáo cho chương trình SuperAger trên truyền hình, Siegler trả lời rằng trở thành SuperAger có vẻ thú vị, nhưng trên hết, bà cho rằng mình đã may mắn khi được sinh ra trong môi trường tốt, được dịp thể hiện khả năng của chính mình. 

Anh Mi