Sân khấu TP.HCM năm 2025: Nỗ lực tiếp cận khán giả trẻ
Năm 2025 bức tranh chung của sân khấu TP.HCM cho thấy tinh thần đổi mới, nỗ lực tiếp cận khán giả trẻ một cách mạnh mẽ, đồng thời bộc lộ những thách thức trong bối cảnh phải cạnh tranh với nhiều loại hình giải trí khác.
Dễ nhận thấy nhất là sự đổi mới về hình thức dàn dựng và trải nghiệm khán giả. Nhiều sân khấu chủ động, thử nghiệm ứng dụng công nghệ trình chiếu, ánh sáng hiện đại, sân khấu đa lớp, màn hình LED, nhạc sống, âm nhạc điện tử, dance theatre... nhằm tiếp cận nhóm khán giả trẻ vốn ưa chuộng trải nghiệm trực tiếp, tương tác và yếu tố công nghệ. Tuy nhiên, công nghệ ở đây không làm lu mờ diễn xuất và câu chuyện - cốt lõi của kịch truyền thống - mà trở thành chất xúc tác gia tăng sức hút.
Song hành với đổi mới hình thức là định hướng ngày càng rõ nét đối tượng khán giả. Sân khấu TP.HCM không còn trung thành tuyệt đối với mô-típ gia đình - tâm lý quen thuộc mà mở rộng sang đề tài đô thị, trinh thám, kinh dị, công nghệ, thậm chí khoa học viễn tưởng. Nhiều vở tập trung khai thác áp lực nghề nghiệp, khủng hoảng tuổi trưởng thành, mối quan hệ gia đình trong bối cảnh số hóa. Cách kể chuyện nhanh, trực diện, góc nhìn mới mẻ mang nhịp sống đô thị giúp sân khấu tạo thêm lựa chọn cho người xem, đặc biệt là khán giả trẻ.
Trong số vở diễn gây tiếng vang, Dưới bóng giai nhân nổi bật bởi sự đầu tư công phu cả nội dung lẫn hình thức. Không dừng ở việc minh họa Truyện Kiều, vở diễn khai thác chiều sâu tâm lý, khát vọng tự do và bi kịch định mệnh bằng một không gian trình diễn giàu chất thơ: Ánh sáng tiết chế, đạo cụ tối giản, nhịp diễn chậm rãi nhưng ám ảnh. Vở bán vé tốt, tăng suất diễn cho thấy khán giả trẻ sẵn sàng đón nhận những tác phẩm có chiều sâu, đạt yếu tố giải trí, phù hợp với tư duy mới, góc nhìn mới của công chúng đương đại.
Các vở khác như Hạc lan vỹ, Rồi 30 năm sau, Cô giáo Duyên, Chạy đến ngày hôm qua, Đứt bóng tơ chùng, Ghen… cũng cho thấy ý thức rất rõ về việc hướng đến khán giả, không còn tư duy “làm cho mình xem”, mà là làm sao để khán giả hiểu, cảm và muốn quay lại rạp. Bên cạnh đó, các vở hài xã hội “ăn khách” nhờ nắm bắt tốt tâm lý công chúng trẻ như Đảo hoa hậu, Cái gì vui vẻ thì mình ưu tiên, Ngũ quỷ tương phùng, Đẹp bất chấp… phản ánh thực tế rằng, sân khấu muốn tồn tại phải có khán giả. Sân khấu hôm nay cần những tác phẩm vừa giải trí, vừa phản ánh đời sống, để cạnh tranh với các loại hình giải trí khác.
Đáng chú ý là xu hướng bảo tồn song hành với cách tân sân khấu truyền thống được đẩy mạnh. Năm 2025 có nhiều dịp kỷ niệm lễ lớn, hàng loạt vở cải lương, hát bội, xiếc đề tài lịch sử - cách mạng được ra mắt. Việc đưa những yếu tố mới, đương đại vào trong kịch bản, nhịp điệu và ngôn ngữ dàn dựng của nhiều vở cải lương, xiếc... đã giúp những loại hình này từng bước tiếp cận khán giả trẻ, tránh nguy cơ bị “đóng khung” trong không gian hoài niệm. Như bản dựng mới của các vở cải lương kinh điển Bức ngôn đồ Đại Việt, Tiếng hò sông Hậu, Gánh cỏ sông Hàn... được kết hợp trình chiếu đa tầng, múa đương đại và âm nhạc dân gian gợi mở hướng đi cho sân khấu “đa vùng - đa bản sắc”. Hồn thơ ngọc sử dụng màn hình LED cùng dàn đồng ca hơn 50 diễn viên múa tạo hiệu ứng thị giác - thính giác hoành tráng. San hô đỏ khai thác công nghệ màn hình 3D để kể câu chuyện xúc động về những chiến sĩ hải quân bám biển, giữ gìn chủ quyền. Đặc biệt, Vùng đất kỳ bí ứng dụng 3D mapping, tương tác... với xiếc truyền thống đã đạt tới 300 suất diễn trong năm. Giữ hồn cốt truyền thống nhưng mở rộng cánh cửa thẩm mỹ cho người trẻ; nếu không đổi mới, sân khấu truyền thống sẽ khó tiếp cận công chúng hôm nay.
Trong bức tranh chung của sân khấu TP.HCM năm 2025, sân khấu xã hội hóa tiếp tục giữ vai trò chủ lực. Sự năng động của 5B, Hồng Vân, Idecaf, Quốc Thảo, Trương Hùng Minh, Thế Giới Trẻ, Thiên Đăng, Sen Việt… giúp duy trì nhịp sống sân khấu, đồng thời thúc đẩy tư duy thị trường: bán vé trực tuyến, truyền thông mạng xã hội, xây dựng thương hiệu nghệ sĩ. Dù ưu tiên những vở diễn mang tính giải trí để đảm bảo doanh thu, và kinh phí đầu tư hạn chế, nhiều sân khấu vẫn nỗ lực dung hòa yếu tố lịch sử - văn hóa - nghệ thuật. Đức Thượng công Tả quân Lê Văn Duyệt - Người mang 9 án tử là ví dụ cho thấy kịch lịch sử vẫn có sức sống khi được dàn dựng nghiêm túc, giàu chiều sâu tư tưởng.
Tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ công an” lần thứ V, sân khấu xã hội hóa TP.HCM góp mặt với bốn vở Một cuộc chiến khác, Sâu đêm, Cuộc đoàn tụ cảm xúc, Viên đạn bọc đường tiếp cận đề tài chính luận nhẹ nhàng mà lắng sâu. Sân khấu xã hội hóa TP.HCM cũng có 6 vở dự thi Liên hoan quốc tế sân khấu kịch thử nghiệm, trong đó Nguyệt hạ được trao Huy chương Vàng. Không chỉ đầu tư để dự thi, mà các sân khấu còn nỗ lực đưa vở diễn đến với công chúng, bán vé để nối dài vòng đời biểu diễn.
Một điểm sáng của sân khấu TP.HCM năm 2025 là sự hiện diện rõ nét của lực lượng nghệ sĩ trẻ ở vị trí đạo diễn, diễn viên... Các đạo diễn trẻ như An Huy, Thanh Bình, Ngọc Giàu, Bảo Châu, Công Hiển, Hoàng Hải, Tâm Anh, Trần Tuấn Kiệt… cùng dàn diễn viên trẻ tại 5B, Thiên Đăng, Hồng Vân, Trần Hữu Trang, Hát Bội, Trung tâm Nghệ thuật TP.HCM... đã mang đến tư duy dàn dựng, diễn xuất mới, khả năng xây dựng hình ảnh cá nhân và làm truyền thông hiệu quả, góp phần trẻ hóa, tươi mới diện mạo sân khấu TP.HCM và rút ngắn khoảng cách với khán giả Gen Z. Việc Hội Sân khấu TP.HCM hướng tới thành lập Câu lạc bộ Đạo diễn trẻ, cùng các khóa đào tạo và trao cơ hội diễn xuất, dựng vở cho người trẻ ở các sân khấu... cho thấy sự quan tâm đến công tác kế thừa đội ngũ làm nghề.
Nhìn tổng thể, sân khấu TP.HCM năm 2025 đang đứng ở điểm giao giữa khát vọng đổi mới và áp lực tồn tại. Sự sôi động về hình thức, đề tài và lực lượng làm nghề là tín hiệu tích cực. Nhưng thách thức lớn nhất vẫn là tạo ra những vở diễn vừa có giá trị nghệ thuật, vừa đủ sức cạnh tranh trong thị trường giải trí ngày càng khốc liệt. Vì vậy, đòi hỏi không chỉ sự sáng tạo mà còn cả bản lĩnh và kiên trì của đội ngũ nghệ sĩ.