TP.HCM xúc tiến thành lập Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ quy mô gần 3.800 ha
TP.HCM đang triển khai các bước xúc tiến hình thành Khu thương mại tự do (FTZ) Cái Mép Hạ với quy mô gần 3.800 ha, gắn với cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, kỳ vọng trở thành động lực tăng trưởng mới trong chiến lược phát triển kinh tế biển, logistics và thu hút đầu tư của thành phố.
Thông tin được Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang công bố tại Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ TP.HCM lần thứ hai, diễn ra chiều 15/12.
Theo Bí thư Thành ủy, việc xúc tiến thành lập Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ là bước cụ thể hóa Nghị quyết số 98/2023/QH15 sửa đổi, vừa được Quốc hội thông qua ngày 11/12, bổ sung khung pháp lý vượt trội cho mô hình khu thương mại tự do tại TP.HCM.
Bí thư Trần Lưu Quang nhấn mạnh, cùng với Trung tâm tài chính quốc tế, khu thương mại tự do là lĩnh vực mới, có độ khó cao nhưng mang ý nghĩa chiến lược, có khả năng tạo ra động lực tăng trưởng mới thông qua thu hút đầu tư, hình thành nguồn thu bền vững và nâng cao giá trị gia tăng cho nền kinh tế. Điểm khác biệt lớn của FTZ Cái Mép Hạ là khả năng kết nối trực tiếp với thị trường toàn cầu bằng đường biển, tận dụng lợi thế hiếm có của cụm cảng nước sâu hàng đầu khu vực.
Theo định hướng quy hoạch, Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ nằm trên địa bàn phường Tân Phước (TP. Phú Mỹ, Bà Rịa - Vũng Tàu cũ), với tổng diện tích gần 3.800 ha, được tổ chức thành ba khu chức năng chính, có tính liên thông và hỗ trợ lẫn nhau.
Khu chức năng thứ nhất là đầu mối giao thông vận tải, bao gồm hệ thống cảng biển hiện hữu, bến cảng container Cái Mép Hạ thượng lưu và hạ lưu, các cảng bến thủy nội địa và đặc biệt là ga Cái Mép Hạ thuộc tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu, tạo nền tảng cho vận tải đa phương thức.
Khu chức năng thứ hai là kho bãi logistics và công nghiệp, gắn với khu phía Nam Khu công nghiệp Cái Mép và Trung tâm logistics Cái Mép Hạ, đóng vai trò trung tâm lưu trữ, phân phối hàng hóa quy mô lớn. Khu chức năng thứ ba tập trung phát triển công nghiệp công nghệ cao, đô thị và dịch vụ, trong đó chú trọng bố trí quỹ đất cho không gian xanh và phát triển tín chỉ carbon rừng, hướng tới mô hình tăng trưởng bền vững.
Tại hội nghị, ông Dương Ngọc Châu - Bí thư Đảng ủy phường Tân Phước cho biết FTZ Cái Mép Hạ sở hữu vị trí chiến lược đặc biệt khi nằm liền kề cụm cảng nước sâu lớn nhất cả nước, kết nối trực tiếp với các trục giao thông huyết mạch như Quốc lộ 51, đường liên cảng, đồng thời hội tụ hạ tầng năng lượng quốc gia với kho LNG và hệ thống đường ống dẫn khí. Đây được xem là nền tảng quan trọng để thu hút các dự án logistics, công nghiệp công nghệ cao và dòng vốn đầu tư quy mô lớn trong và ngoài nước.
Để chuẩn bị cho việc triển khai “đại dự án” này, địa phương xác định một số nhiệm vụ trọng tâm, bao gồm tạo sự đồng thuận trong nhân dân; quản lý chặt chẽ đất đai, giải phóng mặt bằng và ngăn chặn xây dựng trái phép; chủ động chuẩn bị nguồn nhân lực tại chỗ thông qua đào tạo nghề trong các lĩnh vực logistics, cảng biển, cơ khí, thương mại - dịch vụ; đồng thời định hướng phát triển đô thị theo hướng bền vững, hình thành môi trường sống chất lượng cao nhằm thu hút chuyên gia và đội ngũ quản lý.
Bí thư Đảng ủy phường Tân Phước kiến nghị TP.HCM sớm xây dựng cơ chế phối hợp liên thông giữa cấp cơ sở với các sở, ngành trong công tác quy hoạch và quản lý đất đai; đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông liên vùng như cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, cầu Phước An, nghiên cứu sớm tuyến đường sắt kết nối cảng; đồng thời thúc đẩy xã hội hóa công tác đào tạo nghề với sự tham gia của các doanh nghiệp lớn.
Theo định hướng tổng thể, khi TP.HCM hợp nhất không gian phát triển với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, trong quy hoạch dài hạn còn có thêm các khu thương mại tự do khác như Cần Giờ, An Bình và Bàu Bàng, gắn với hệ thống cảng biển và đường sắt, hướng tới hình thành cụm siêu cảng Cái Mép - Thị Vải - Cần Giờ và nâng tầm vai trò cửa ngõ giao thương quốc tế của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Khu thương mại tự do được xác định là công cụ chính sách kinh tế quan trọng, với các cơ chế đặc thù như miễn, giảm thuế xuất nhập khẩu, đơn giản hóa thủ tục, cho phép lưu trữ và xử lý hàng hóa linh hoạt, nhằm giảm thiểu rào cản thương mại, thu hút nhà đầu tư chiến lược và thúc đẩy hội nhập sâu rộng. Với khung pháp lý mới từ Nghị quyết 98 sửa đổi, FTZ Cái Mép Hạ được kỳ vọng sẽ trở thành điểm nhấn thể chế, góp phần tạo dư địa tăng trưởng mới và nâng cao năng lực cạnh tranh của TP.HCM trong giai đoạn phát triển tiếp theo.