Hoàn thiện khung pháp lý cổ phần hóa, bảo đảm phát triển bền vững doanh nghiệp

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn đã báo cáo các nội dung trọng tâm của dự thảo Nghị định cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Theo đó, dự thảo tập trung hoàn thiện quy định về chuyển giao quyền mua cổ phần, quyền mua vốn góp về doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ; bổ sung tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư chiến lược theo hướng chặt chẽ, minh bạch, có cơ chế phòng ngừa giao dịch liên kết, phát sinh tiêu cực và chế tài xử lý khi vi phạm cam kết.

Một nội dung quan trọng khác là việc xác định giá trị quyền sử dụng đất khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, bảo đảm phù hợp với Luật Đất đai năm 2024 và các nghị quyết của Quốc hội; làm rõ thẩm quyền điều chỉnh phương án cổ phần hóa, xử lý tài chính trong quá trình thực hiện; quy định cụ thể việc quản lý, sử dụng đất sau cổ phần hóa và nguyên tắc tính giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh nghiệp.

Phát biểu chỉ đạo, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đề nghị các bộ, ngành tập trung thảo luận sâu những nội dung còn ý kiến khác nhau, đặc biệt là vấn đề có hay không tính giá trị quyền sử dụng đất, tiền thuê đất vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa. Phó Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện khung pháp lý theo hướng chặt chẽ, khả thi, “bịt kín các lỗ hổng pháp lý”, bảo đảm tuân thủ quy định về đất đai, phù hợp thực tiễn và không để xảy ra tình trạng lợi dụng cổ phần hóa để trục lợi từ đất đai.

Phó Thủ tướng khẳng định, việc ban hành nghị định phải gắn với khả năng tổ chức thực hiện trên thực tế, bảo đảm vừa tháo gỡ vướng mắc, vừa phòng ngừa thất thoát tài sản nhà nước, đồng thời tạo động lực thúc đẩy doanh nghiệp phát triển hiệu quả, bền vững.

Kết luận cuộc họp với sự tham gia của đại diện Văn phòng Chính phủ và các bộ, ngành liên quan như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Phó Thủ tướng đánh giá cao tinh thần trách nhiệm và các ý kiến đóng góp xác đáng. Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính tiếp thu đầy đủ, hoàn thiện dự thảo để sớm trình Chính phủ xem xét, ban hành theo quy định.

Nhấn mạnh mục tiêu cốt lõi của cổ phần hóa, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cho rằng cổ phần hóa nhằm nâng cao năng lực quản trị, hiệu quả sản xuất kinh doanh và sức cạnh tranh của doanh nghiệp nhà nước, chứ không phải để tạo cơ hội cho nhà đầu tư lợi dụng mua cổ phần nhằm khai thác lợi thế đất đai. Do đó, việc quản lý đất đai trong và sau cổ phần hóa phải được kiểm soát chặt chẽ, nghiêm cấm mọi hành vi gây thất thoát tài sản công.

Về nguyên tắc xác định giá trị quyền sử dụng đất, Phó Thủ tướng nêu rõ: đối với đất đã nộp tiền thuê đất một lần thì phải tính vào giá trị doanh nghiệp; đối với đất thuê trả tiền hằng năm chưa nộp thì chưa tính. Quan điểm này phù hợp với các nghị quyết của Trung ương và quy định hiện hành của pháp luật.

Đối với việc quản lý, sử dụng đất sau cổ phần hóa, Phó Thủ tướng yêu cầu thực hiện nghiêm Luật Đất đai. Luật không cấm chuyển mục đích sử dụng đất, song việc cho phép chuyển mục đích và hình thức chuyển phải thuộc thẩm quyền quyết định của cơ quan có thẩm quyền, được quy định rõ ràng, minh bạch trong nghị định nhằm bảo đảm quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp và ngăn ngừa thất thoát, lãng phí.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng yêu cầu làm rõ các quy định liên quan đến bán cổ phần của doanh nghiệp nhà nước, bao gồm điều chuyển vốn giữa các doanh nghiệp nhà nước, bán cổ phần cho người lao động và bán ra bên ngoài; hoàn thiện tiêu chuẩn nhà đầu tư chiến lược; xác định rõ vai trò, trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong quá trình cổ phần hóa.

Đối với dự thảo Nghị định về giám sát, kiểm tra, đánh giá và công khai thông tin trong quản lý, đầu tư vốn nhà nước, Phó Thủ tướng yêu cầu quy định cụ thể về kế hoạch giám sát, cơ chế giám sát thường xuyên và đột xuất; tập trung vào các chỉ tiêu trọng yếu, bảo đảm phát hiện kịp thời các sai lệch để chấn chỉnh, nhưng không làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Trên cơ sở các ý kiến thảo luận, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đề nghị Bộ Tài chính tiếp thu đầy đủ, hoàn thiện hai dự thảo nghị định kèm theo giải trình cụ thể, trình Chính phủ xem xét, quyết định, góp phần hoàn thiện khung pháp lý cổ phần hóa và nâng cao hiệu quả quản lý, đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Sơn Nguyễn