Sẽ xử lý cán bộ, công chức nếu yêu cầu người dân nộp lại giấy tờ đã được số hóa
Cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật nếu yêu cầu người dân, doanh nghiệp nộp thêm giấy tờ trong trường hợp dữ liệu đã được kết nối, khai thác và sử dụng từ các cơ sở dữ liệu quốc gia hoặc cơ sở dữ liệu chuyên ngành.
Quy định này được nêu rõ trong Luật Chuyển đổi số vừa được Quốc hội thông qua tại phiên họp sáng 11/12, nhằm tăng cường kỷ cương hành chính và bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính.
Theo Luật Chuyển đổi số, các hệ thống số áp dụng bắt buộc đối với cơ quan nhà nước, hệ thống thông tin, nền tảng số, cơ sở dữ liệu và dịch vụ số phục vụ lợi ích công, cũng như các dịch vụ số thiết yếu, phải đáp ứng những yêu cầu tối thiểu về kỹ thuật, an toàn, bảo mật và khả năng kết nối, chia sẻ dữ liệu. Các hệ thống số do cơ quan nhà nước giao nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công cũng thuộc phạm vi điều chỉnh này.
Đối với hệ thống số của các tổ chức, doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước, Luật khuyến khích áp dụng các tiêu chuẩn, yêu cầu nêu trên phù hợp với khả năng và nhu cầu thực tế, đồng thời bảo đảm an ninh mạng theo cấp độ; có cơ chế giám sát, phát hiện, cảnh báo, ứng cứu và khôi phục hoạt động khi xảy ra sự cố.
Luật cũng yêu cầu hệ thống số và dịch vụ số phải đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về khả năng tiếp cận tối thiểu đối với người sử dụng, bao gồm người khuyết tật, người cao tuổi và các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương khác, nhằm bảo đảm tính bao trùm trong quá trình chuyển đổi số.
Đáng chú ý, Luật Chuyển đổi số quy định rõ trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc hướng dẫn, hỗ trợ người dân khi thực hiện dịch vụ công; công khai quy trình, thời hạn và kết quả xử lý hồ sơ theo quy định. Trường hợp hệ thống thông tin phục vụ giải quyết thủ tục hành chính đã kết nối và khai thác được dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành, cán bộ, công chức, viên chức hoặc người lao động nếu vẫn yêu cầu người dân nộp thêm giấy tờ sẽ bị xem xét xử lý theo pháp luật liên quan.
Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, trên cơ sở tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã được rà soát, chỉnh lý theo hướng quy định rõ trách nhiệm và chế tài xử lý đối với các hành vi gây phiền hà, làm phát sinh thủ tục không cần thiết cho người dân, doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Luật được bổ sung nhiều quy định quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả vận hành của hệ thống số, như tăng cường kết nối, chia sẻ và tái sử dụng dữ liệu để hạn chế trùng lặp, giảm thủ tục hành chính và nâng cao chất lượng quản lý, điều hành. Các hệ thống số được yêu cầu hỗ trợ kết nối, tích hợp ngay từ khâu thiết kế, dựa trên chuẩn mở, kiến trúc mở và giao diện lập trình ứng dụng theo tiêu chuẩn thống nhất, bảo đảm khả năng liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các hệ thống.
Ngoài ra, việc sử dụng chuẩn dữ liệu quốc gia, chuẩn mở và các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật theo quy định cũng được nhấn mạnh, nhằm phục vụ hiệu quả cho việc liên thông, tích hợp và khai thác dữ liệu trong giải quyết thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ công trực tuyến.
Các quy định mới của Luật Chuyển đổi số được kỳ vọng sẽ tháo gỡ những vướng mắc về liên thông, đồng bộ dữ liệu, qua đó nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp và thúc đẩy quá trình xây dựng Chính phủ số.