Thị trường M&A 2025: Minh bạch trở thành chuẩn mực mới để hút vốn ngoại
Sau giai đoạn tăng trưởng nóng, thị trường mua bán - sáp nhập (M&A) Việt Nam đang bước vào chu kỳ tái cấu trúc và sàng lọc mạnh mẽ. Trong bối cảnh đó, minh bạch trong quản trị, pháp lý và tài chính không còn là yếu tố cộng thêm, mà đã trở thành chuẩn mực bắt buộc nếu doanh nghiệp muốn tiếp cận dòng vốn đầu tư nước ngoài quy mô lớn.
Nhận định này được các chuyên gia và nhà đầu tư nhấn mạnh tại Diễn đàn M&A Việt Nam 2025 (M&A Vietnam Forum 2025) lần thứ 17, với chủ đề “Vị thế mới, Vận hội mới”, do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức chiều 9/12 tại TP.HCM. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh giới đầu tư quốc tế đang chờ đợi những cải cách pháp lý rõ ràng hơn để đẩy mạnh giải ngân vào thị trường M&A Việt Nam.
Theo số liệu do KPMG công bố tại diễn đàn, trong 10 tháng đầu năm 2025, thị trường M&A Việt Nam ghi nhận 218 thương vụ, với tổng giá trị khoảng 2,3 tỷ USD. So với các giai đoạn bùng nổ trước đây, số lượng giao dịch giảm, song đây được đánh giá là bước điều chỉnh cần thiết để thị trường chuyển dịch sang chiều sâu.
Giá trị trung bình mỗi thương vụ đạt khoảng 29,4 triệu USD, cho thấy hoạt động M&A đang tập trung vào phân khúc trung cấp - nơi các tài sản có nền tảng pháp lý tương đối rõ ràng, mô hình kinh doanh ổn định và giá trị thực có thể kiểm chứng. Các thương vụ mang tính đầu cơ ngắn hạn dần thu hẹp, nhường chỗ cho những quyết định đầu tư dựa trên quy trình thẩm định toàn diện và tầm nhìn dài hạn.
Đáng chú ý, nhà đầu tư trong nước tiếp tục giữ vai trò quan trọng khi chiếm hơn 30% tổng giá trị giao dịch. Điều này phản ánh năng lực tích lũy vốn và khả năng quản trị của doanh nghiệp Việt đã được cải thiện đáng kể, đủ sức tham gia và dẫn dắt nhiều thương vụ M&A lớn trên thị trường nội địa.
Song song với vai trò trụ cột của dòng vốn nội, dòng vốn ngoại đang có dấu hiệu quay trở lại mạnh mẽ. Theo Bộ Tài chính, trong 11 tháng năm 2025, vốn đầu tư nước ngoài thông qua góp vốn, mua cổ phần đạt hơn 6,1 tỷ USD, tăng trên 50% so với cùng kỳ năm trước.
Khoảng cách giữa dòng vốn đăng ký và giá trị thương vụ thực tế cho thấy một lượng vốn lớn vẫn đang “chờ” những cơ hội đầu tư đủ điều kiện về pháp lý, quản trị và khả năng thoái vốn. Điều này đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với doanh nghiệp Việt trong việc chuẩn hóa hoạt động và minh bạch thông tin.
Về khẩu vị đầu tư, các quỹ đến từ Singapore và Mỹ ưu tiên những lĩnh vực tạo dòng tiền ổn định như y tế, bất động sản và các mô hình kinh doanh dễ nhân rộng. Trong khi đó, nhà đầu tư Nhật Bản và Hàn Quốc kiên trì với chiến lược thâu tóm doanh nghiệp công nghiệp, vật liệu nhằm củng cố chuỗi cung ứng dài hạn.
Từ góc độ pháp lý, các chuyên gia cho rằng minh bạch đã trở thành yếu tố mang tính sống còn. Theo đại diện một số hãng luật, khoảng cách định giá giữa bên mua và bên bán vẫn tồn tại, nhưng các doanh nghiệp có hệ thống sổ sách rõ ràng, tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật vẫn duy trì được mức định giá tốt và khả năng đàm phán thuận lợi.
Một vấn đề được các quỹ đầu tư đặc biệt quan tâm là chiến lược thoái vốn. Nếu lộ trình thoái vốn không rõ ràng hoặc bị hạn chế bởi hành lang pháp lý, khoản đầu tư sẽ khó được ngân hàng hóa, buộc nhà đầu tư phải yêu cầu mức chiết khấu rủi ro rất cao, thậm chí rút lui khỏi thương vụ.
Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết nền kinh tế Việt Nam đang đứng trước cơ hội tăng trưởng mới, với dự báo GDP năm 2025 đạt khoảng 8% - mức cao nhất trong nhiều năm trở lại đây. Việt Nam cũng đang dần khẳng định vị thế là điểm đến chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt ở các lĩnh vực công nghệ cao.
Việc các tập đoàn lớn như NVIDIA và Qualcomm mua lại cổ phần doanh nghiệp Việt để phát triển hoạt động trí tuệ nhân tạo cho thấy dòng vốn M&A đang chuyển dịch mạnh sang những lĩnh vực có hàm lượng công nghệ và tri thức cao, thay vì chỉ tập trung vào tài sản truyền thống.
Để đón dòng vốn này, Bộ Tài chính đang xây dựng các đề án thu hút đầu tư nước ngoài thế hệ mới, đồng thời phối hợp sửa đổi đồng bộ các luật liên quan đến đầu tư, đất đai và thuế, nhằm tạo môi trường đầu tư ổn định, minh bạch và có tính dự báo cao hơn.
Ở thị trường vốn, cơ quan quản lý cũng đang rà soát để nới lỏng các giới hạn sở hữu nước ngoài tại những ngành không thiết yếu, góp phần cải thiện thanh khoản và hỗ trợ mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán - yếu tố quan trọng đối với dòng vốn M&A dài hạn.
Dù số lượng thương vụ chưa phục hồi mạnh, năm 2025 vẫn ghi nhận nhiều giao dịch M&A chất lượng trong các lĩnh vực bất động sản, tài chính, y tế và công nghiệp. Theo các chuyên gia, thị trường M&A Việt Nam đang trong giai đoạn “nén lực” để chuẩn bị cho chu kỳ tăng trưởng mới giai đoạn 2026 - 2027, với kỳ vọng xuất hiện các thương vụ có quy mô từ 1 đến 1,5 tỷ USD.
Trong bối cảnh đó, minh bạch không còn là lợi thế cạnh tranh, mà đã trở thành điều kiện tiên quyết. Doanh nghiệp nào chuẩn bị tốt về quản trị, tài chính và chiến lược dài hạn sẽ là bên có “vé” tham gia sâu hơn vào dòng chảy M&A toàn cầu.