Đề xuất giảm 70% tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở
Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đối với dự thảo Nghị định quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, trong đó đề xuất giảm đáng kể nghĩa vụ tài chính cho người dân khi chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở, nhằm tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai Luật Đất đai.
Theo dự thảo, đối với hộ gia đình, cá nhân chuyển đất nông nghiệp sang đất ở trong phạm vi hạn mức, tiền sử dụng đất phải nộp chỉ bằng 30% phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp, thay cho mức 100% đang áp dụng hiện nay.
Trường hợp diện tích chuyển mục đích vượt hạn mức nhưng không quá một lần hạn mức, mức thu dự kiến là 50% chênh lệch. Đối với phần diện tích vượt trên một lần hạn mức, người sử dụng đất vẫn phải nộp toàn bộ phần chênh lệch giữa giá đất ở và đất nông nghiệp như quy định hiện hành.
Chính sách ưu đãi này chỉ được áp dụng một lần đối với mỗi hộ gia đình, cá nhân. Từ lần chuyển mục đích sử dụng đất tiếp theo, nghĩa vụ tài chính sẽ được tính ở mức 100% chênh lệch.
Trước đây, khi chuyển đất nông nghiệp sang đất ở, người dân chỉ phải nộp tiền sử dụng đất theo tỷ lệ phần trăm trên phần chênh lệch giá đất, với mức 30% trong hạn mức và 50% đối với diện tích vượt hạn mức. Cơ chế này đã tạo điều kiện cho nhiều hộ dân, đặc biệt tại khu vực nông thôn và ven đô, thuận lợi trong việc hợp thức hóa đất ở liền kề nhà ở với chi phí phù hợp.
Tuy nhiên, kể từ khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, quy định ưu đãi nêu trên bị bãi bỏ. Người dân buộc phải nộp toàn bộ chênh lệch giữa giá đất nông nghiệp và đất ở, kể cả trong trường hợp trên đất đã có nhà ở ổn định từ nhiều năm trước.
Bên cạnh đó, nhiều địa phương cũng phản ánh việc bảng giá đất mới được ban hành có xu hướng tăng mạnh, dẫn đến tiền sử dụng đất của người dân tăng cao, thậm chí gấp nhiều lần so với trước. Thực tế này đã và đang gây khó khăn cho không ít hộ gia đình trong quá trình hoàn tất thủ tục pháp lý về đất ở, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu tách hộ, xây dựng nhà ở mới tiếp tục gia tăng.
Theo Bộ Tài chính, đây là vấn đề mang tính cấp bách, tác động trực tiếp đến an sinh xã hội và quyền lợi về nhà ở của người dân, do đó cần sớm có giải pháp tháo gỡ trong thời gian chờ xem xét, sửa đổi Luật Đất đai 2024.
Dự thảo nghị quyết dự kiến được trình thông qua trong tháng 9 và có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành đến hết ngày 28/2/2027.
Trước đó, tại cuộc họp đầu tháng 8, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã yêu cầu rà soát, sửa đổi quy định về tiền sử dụng đất theo hướng bảo đảm công bằng, giảm gánh nặng tài chính cho người dân, tránh phát sinh thêm khó khăn trong quá trình sửa luật.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh việc thu tiền khi chuyển mục đích sử dụng đất cần có cơ sở rõ ràng, minh bạch về lý do và mức thu, đồng thời yêu cầu phân định rạch ròi trách nhiệm giữa Nhà nước và doanh nghiệp, gắn với mục tiêu sử dụng hiệu quả nguồn lực đất đai, tránh lãng phí.