Tư duy quản trị Mỹ: Hành trang chiến lược cho lãnh đạo doanh nghiệp Việt

Chuẩn mực tư duy lãnh đạo toàn cầu

Tư duy quản trị Mỹ hình thành trên nền tảng coi trọng tính hệ thống, kỷ luật tư duy và năng lực chuyển hóa chiến lược thành hành động. Đây là một “cách nghĩ” về vai trò của nhà lãnh đạo trong tổ chức. Thay vì dựa nhiều vào trực giác cá nhân hoặc kinh nghiệm truyền miệng, mô hình Mỹ nhấn mạnh việc đặt doanh nghiệp vận hành dựa trên dữ liệu, quy trình và cơ chế kiểm soát rõ ràng.

Tại tọa đàm “Tư duy quản trị Mỹ: Hành trang cho lãnh đạo doanh nghiệp” ngày 25/11 do CU Denver và FSB tổ chức, nhiều ý kiến cho rằng điểm cốt lõi của tư duy quản trị Mỹ nằm ở cách tiếp cận vấn đề. Bà Alexandra Greig-Duarte - Viên chức Ngoại giao Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Tư duy quản trị Mỹ không tập hợp những công thức sẵn có mà đặt ra đúng câu hỏi, dựa trên dữ liệu và hiểu sâu bản chất vấn đề trước khi ra quyết định”.

Theo bà Alexandra Greig-Duarte, giá trị lớn nhất của mô hình này nằm ở việc con người được đặt vào trung tâm của chiến lược. “Một tổ chức chỉ thực sự bền vững khi nhà lãnh đạo hiểu rằng mọi quyết định không chỉ ảnh hưởng đến con số, mà còn ảnh hưởng đến con người và văn hóa vận hành bên trong doanh nghiệp”, bà chia sẻ.

Trong tư duy của hàng nghìn nhà quản trị doanh nghiệp Việt, việc sở hữu một tấm bằng MBA chuẩn Mỹ từ lâu đã là biểu tượng của chất lượng và cơ hội vươn ra thế giới. Thế nhưng muốn hiện thực hóa “giấc mơ” thì cũng cần phải vượt qua nhiều “rào cản” lớn như: chi phí đắt đỏ, quãng thời gian phải xa gia đình do cách trở địa lý, sự đứt gãy trong trải nghiệm nghề nghiệp…

Trong bối cảnh đó, chương trình MBA từ Đại học Colorado Denver (CU Denver) lần đầu tiên được triển khai trọn vẹn ngay tại Việt Nam với sự hợp tác của Viện Quản trị & Công nghệ FSB (Tập đoàn FPT), mang ý nghĩa rất lớn.

Ông Phạm Quang Vinh - nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, cho rằng sự lan tỏa của tư duy quản trị Mỹ tại Việt Nam phản ánh xu thế hội nhập sâu hơn của lực lượng lãnh đạo doanh nghiệp. Ông nhận định: “Khi doanh nghiệp bước ra thị trường toàn cầu, họ không thể chỉ mang theo sản phẩm, mà phải mang theo những chuẩn mực về управ trị, minh bạch và trách nhiệm. Tư duy Mỹ cung cấp cho họ một khung chuẩn để tự soi chiếu và điều chỉnh năng lực của mình”.

Với doanh nghiệp Việt, việc tiếp cận tư duy quản trị Mỹ không chỉ mang tính “tham khảo” mà trở thành yêu cầu thực tế. Trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, khả năng tư duy chiến lược và xây dựng hệ thống quyết định dựa trên dữ liệu đang dần tách biệt giữa doanh nghiệp tăng trưởng bền vững và doanh nghiệp chỉ dựa vào lợi thế ngắn hạn.

Quyền lực của dữ liệu trong quản trị

Một trong những đặc trưng rõ nét nhất của tư duy quản trị Mỹ là việc xác lập vai trò trung tâm của dữ liệu trong quá trình ra quyết định. Khác với mô hình quản trị truyền thống vốn đặt nặng vai trò của kinh nghiệm cá nhân, tư duy Mỹ xem dữ liệu là “nền tảng khách quan” để kiểm chứng mọi phán đoán của nhà lãnh đạo.

Ông Scott Dawson - Hiệu trưởng Trường Kinh doanh CU Denver, cho rằng: “Quản trị hiện đại không còn là câu chuyện của trực giác. Đó là khoa học về cách thu thập, phân tích và sử dụng dữ liệu để giảm thiểu rủi ro trong quá trình ra quyết định”. Theo ông, nếu một nhà lãnh đạo không thể đọc, hiểu và đặt câu hỏi với dữ liệu, người đó sẽ sớm bị bỏ lại phía sau trong môi trường kinh doanh toàn cầu.

Ông phân tích thêm rằng, tư duy quản trị Mỹ yêu cầu rất cao về tính tự phản biện. “Chúng tôi đào tạo nhà lãnh đạo biết nghi ngờ chính những giả định của mình. Quyền lực lớn nhất không phải là quyền ra lệnh, mà là quyền kiểm soát được thiên kiến cá nhân trong quá trình ra quyết định”, ông nói.

Dữ liệu theo cách tiếp cận này đã trở thành “ngôn ngữ chung” của tổ chức. Từ chiến lược, marketing, tài chính đến nhân sự, mọi quyết định đều cần được đo lường, đánh giá và điều chỉnh dựa trên hệ thống chỉ số rõ ràng. Đây là điểm mà nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.

Nhiều ý kiến tại tọa đàm cho rằng khoảng cách lớn nhất của lãnh đạo Việt Nam hiện nay không nằm ở sự thiếu thông tin, mà nằm ở việc chưa hình thành một “kỷ luật tư duy dữ liệu”. Nhiều quyết định quan trọng vẫn được đưa ra dựa trên cảm nhận chủ quan hoặc áp lực ngắn hạn. Tư duy quản trị Mỹ được xem như một “chuẩn tham chiếu” để nhà lãnh đạo tự điều chỉnh cách tiếp cận.

Việc áp dụng dữ liệu vào quản trị không chỉ giúp giảm rủi ro, mà còn góp phần hình thành văn hóa minh bạch và trách nhiệm. Khi mọi quyết định đều có cơ sở đo lường, tổ chức sẽ giảm bớt phụ thuộc vào cá nhân và hướng đến mô hình vận hành bền vững hơn.

Năng lực hội nhập của lãnh đạo doanh nghiệp

Trong giai đoạn doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, năng lực tư duy của đội ngũ lãnh đạo đang trở thành yếu tố cạnh tranh cốt lõi. Không phải vốn, công nghệ hay quy mô, mà chính là khả năng ra quyết định trong môi trường bất định mới là yếu tố quyết định khả năng tồn tại dài hạn của doanh nghiệp.

Ông Trần Quang Huy - Trưởng Ban Đào tạo Viện Quản trị và Công nghệ FSB, nhận định: “Khoảng cách lớn nhất hiện nay không nằm ở trình độ học vấn, mà nằm ở cấu trúc tư duy. Rất nhiều lãnh đạo có kiến thức và kinh nghiệm, nhưng lại thiếu khung tư duy hệ thống để xử lý các vấn đề phức tạp”.

Theo ông, tư duy quản trị Mỹ gợi mở ba trụ cột mà lãnh đạo doanh nghiệp Việt cần chú trọng. Thứ nhất là năng lực nhìn nhận vấn đề ở cấp độ hệ thống, thay vì xử lý sự vụ riêng lẻ. Thứ hai là khả năng sử dụng dữ liệu như nền tảng cho mọi quyết định quan trọng. Thứ ba là tư duy tiên phong, sẵn sàng tái cấu trúc mô hình cũ khi điều kiện thị trường thay đổi.

Ông Huy nhấn mạnh: “Tư duy tiên phong không đến từ khẩu hiệu, mà đến từ việc lãnh đạo dám đối diện với sự không chắc chắn và chấp nhận thay đổi cấu trúc quen thuộc. Nếu không có nền tảng tư duy đủ vững, doanh nghiệp rất dễ rơi vào trạng thái phòng thủ, thay vì chủ động kiến tạo tương lai”.

Nhiều ý kiến tại tọa đàm cho rằng, trong tương lai gần, khoảng cách giữa các doanh nghiệp sẽ không còn nằm ở quy mô vốn hay tài sản, mà nằm ở “độ sâu tư duy” của người đứng đầu. Doanh nghiệp sở hữu đội ngũ lãnh đạo có khả năng tư duy theo chuẩn mực toàn cầu sẽ có lợi thế vượt trội trong việc thu hút nhân tài, đối tác và nguồn lực quốc tế.

Tư duy quản trị Mỹ, trong cách nhìn này, không phải là mô hình để sao chép máy móc, mà là một hệ quy chiếu giúp lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam tự đánh giá năng lực của mình, từ đó điều chỉnh cách suy nghĩ, cách ra quyết định và cách xây dựng tổ chức trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt.

Hưng Thanh