AI vẫn "kém thế" trước sự sáng tạo của con người
Trí tuệ nhân tạo (AI) dù đang chuyển mình từ một công cụ đơn thuần thành một đối tác tiềm năng, nhưng trong lĩnh vực sáng tạo đột phá, con người vẫn giữ vững vị thế độc tôn của mình.
Sự xuất hiện của các mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT đã làm rung chuyển thế giới công nghệ ngày nay. Không thể chối cãi khả năng xử lý thông tin, lập trình và giao tiếp tự nhiên của AI ngày càng hoàn thiện.
Các mô hình ngôn ngữ lớn hiện đại không chỉ đơn thuần là kho lưu trữ dữ liệu khổng lồ mà còn giúp AI có khả năng suy luận, giải quyết vấn đề phức tạp hay thậm chí là thể hiện một phong cách giao tiếp linh hoạt, khiến người dùng ngỡ ngàng về tính "nhân văn" và hữu ích của chúng.
AI giúp bình dân hóa khả năng tiếp cận công nghệ phức tạp, cho phép bất kỳ ai cũng có thể tạo ra các nội dung chất lượng cao, từ email chuyên nghiệp, bản tóm tắt học thuật, cho đến những câu chuyện giải trí. Sự tích hợp của AI vào các lĩnh vực kinh doanh, giáo dục và truyền thông đang định hình lại năng suất làm việc, rút ngắn đáng kể những nhiệm vụ vốn tiêu tốn nhiều thời gian để hoàn thành. Khả năng học hỏi liên tục và cải tiến dựa trên phản hồi của người dùng đã giúp AI trở thành một trợ lý không thể thiếu, hứa hẹn một tương lai nơi công nghệ này sẽ đảm nhận nhiều vai trò phức tạp hơn nữa
Tuy vậy, những phân tích chuyên sâu từ giới học thuật và nghiên cứu công nghệ đang dần hé lộ một sự thật rằng dù thông minh đến đâu, AI vẫn chưa thể sánh được với những bộ óc sáng tạo nhất của nhân loại. Khi xét đến khái niệm "sáng tạo" theo đúng nghĩa đen, định nghĩa về trí tuệ nhân tạo bắt đầu gặp những giới hạn rõ ràng.
Theo nghiên cứu của Chuyên gia sáng tạo đồng thời cũng là Giáo sư Đổi mới Kỹ thuật tại Đại học Nam Úc, David Cropley, phần lớn những gì chúng ta gọi là "sản phẩm sáng tạo" của AI thực chất là sự tổng hợp và tối ưu hóa các mẫu dữ liệu đã được học.
Ông khẳng định đây là sự sáng tạo dựa trên xác suất - một sự lắp ghép thông minh nhưng thiếu đi yếu tố tư duy sáng tạo mở rộng (khả năng suy nghĩ, tiếp cận theo những cách khác nhau) thực sự và khả năng tạo ra một ý tưởng hoàn toàn mới, chưa từng tồn tại trong bộ dữ liệu huấn luyện.
Sự sáng tạo đỉnh cao của con người không chỉ là việc tạo ra cái mới, mà còn là khả năng kết nối cảm xúc, kinh nghiệm sống, lương tri, ý chí cá nhân để thách thức các quy tắc hiện có, tạo ra ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Đây là lĩnh vực mà AI, dù có trang bị bộ xử lý nhanh đến đâu vẫn chưa thể chạm tới.
Cũng theo Giáo sư David Cropley, việc lầm tưởng AI có thể thay thế hoàn toàn con người trong mọi khía cạnh sáng tạo là một sự hiểu lầm. Thay vì xem AI là đối thủ, xu hướng chủ đạo hiện nay là tập trung vào mô hình đồng sáng tạo Người - Máy. Trong mô hình này, AI đóng vai trò là một công cụ tăng cường, cung cấp các biến thể ý tưởng, tối ưu hóa quy trình và giải phóng con người khỏi những công việc lặp lại. Điều này cho phép các nghệ sĩ, nhà văn và nhà thiết kế có thể tập trung toàn bộ năng lượng vào việc phát triển những khái niệm đột phá, mang tính nhân văn và đầy cảm hứng - những yếu tố chỉ có thể được sinh ra từ ý thức và trải nghiệm thực tế của con người.
Tóm lại, mặc dù các mô hình như ChatGPT đang ngày càng thông minh hơn, thậm chí có thể mang lại cảm giác thân thiện và vui vẻ trong giao tiếp, nhưng sự sáng tạo chân chính vẫn là một đặc quyền của nhân loại. Trí tuệ nhân tạo có thể trở thành một cánh tay nối dài mạnh mẽ, một bộ óc xử lý phi thường, nhưng thực chất vẫn là sản phẩm của nhân loại.
Trong cuộc đua phát triển công nghệ, AI chắc chắn sẽ tiếp tục tiến xa, song sự độc đáo, tính ngẫu hứng và khả năng tạo ra những bước nhảy vọt phi logic trong sáng tạo - những thứ làm nên bản chất con người - sẽ mãi là rào cản thách thức lớn nhất đối với bất kỳ thuật toán nào. Điều này khẳng định lại một lần nữa vai trò không thể thay thế của con người trong kỷ nguyên số.