Chủ tịch UBND TP.HCM được ủy quyền để đẩy nhanh các dự án metro
UBND TP.HCM vừa ban hành quyết định ủy quyền, trao thêm thẩm quyền cho Chủ tịch UBND Thành phố trong việc triển khai các dự án đường sắt đô thị theo Nghị quyết số 188 của Quốc hội, nhằm đẩy nhanh tiến độ đầu tư hệ thống metro trong giai đoạn đến năm 2035.
Theo quy hoạch, từ nay đến năm 2035, TP.HCM sẽ tập trung đầu tư xây dựng 7 tuyến metro với tổng chiều dài khoảng 355 km. Các tuyến bao gồm: tuyến metro số 1 nối dài (Bến Thành - An Hạ) dài hơn 20 km; tuyến số 2 (Thủ Thiêm - Depot Bình Mỹ) dài 62,2 km; tuyến số 3 (An Hạ - Depot Hiệp Bình Phước) dài 45,8 km; tuyến số 4 (Đông Thạnh - Khu đô thị Hiệp Phước) dài 47,3 km; tuyến số 5 (Đô thị Đại học Hưng Long - Vinhomes Grand Park) dài 53,9 km; tuyến số 6 (vành đai trong) dài 53,8 km; và tuyến số 7 (Ga Tân Kiên - Depot Long Bình) dài 51,2 km.
Sau năm 2035, Thành phố dự kiến tiếp tục phát triển thêm 3 tuyến metro với tổng chiều dài khoảng 155 km, nâng quy mô mạng lưới đường sắt đô thị lên khoảng 510 km.
Theo quyết định ủy quyền, Chủ tịch UBND TP.HCM được trao quyền lập, thẩm định, quyết định đầu tư và điều chỉnh các dự án metro cũng như các dự án phát triển đô thị theo mô hình TOD (phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng), với quy trình thực hiện tương đương các dự án nhóm A do địa phương quản lý.
Đáng chú ý, Chủ tịch UBND Thành phố có quyền phân chia dự án thành các dự án thành phần, tiểu dự án mà không phải thực hiện đầy đủ các trình tự theo quy định thông thường của pháp luật về xây dựng. Đồng thời, các dự án metro được phép gia hạn thời gian thực hiện mà không phải làm thủ tục điều chỉnh, nếu không làm tăng tổng mức đầu tư.
Nhiều cơ chế đặc thù khác cũng được áp dụng nhằm rút ngắn thời gian triển khai dự án. Theo đó, các công trình như nhà ga, nút giao, cầu trong phạm vi dự án không bắt buộc phải tổ chức thi tuyển phương án kiến trúc. Việc lựa chọn nhà thầu tư vấn, thi công, tổng thầu EPC hoặc nhà đầu tư dự án có thể thực hiện theo hình thức chỉ định thầu nhưng vẫn bảo đảm tuân thủ quy định pháp luật về đấu thầu.
Trong công tác giải phóng mặt bằng, các dự án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được tách thành dự án độc lập, dựa trên phương án tuyến hoặc quy hoạch TOD đã được phê duyệt, giúp chủ động hơn trong công tác chuẩn bị mặt bằng.
Bên cạnh đó, Chủ tịch UBND TP.HCM được quyền quyết định áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đối với các tuyến metro sau khi thống nhất với Bộ Xây dựng, không phải thực hiện các thủ tục phê duyệt bổ sung theo quy định hiện hành.
Về môi trường, Chủ tịch UBND thành phố có quyền tổ chức thẩm định và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường trước khi dự án vận hành thử nghiệm hoặc thực hiện đăng ký môi trường đối với các dự án không thuộc diện phải cấp phép.
Thời hạn áp dụng cơ chế ủy quyền này kéo dài đến hết ngày 31/12/2026 hoặc cho đến khi có văn bản điều chỉnh của cơ quan có thẩm quyền.
Đáng chú ý, tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) dự kiến khởi công vào ngày 15/1/2026, là tuyến đầu tiên tại TP.HCM áp dụng đầy đủ các cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 188. UBND TP.HCM cũng đã chấp thuận triển khai các nội dung theo cơ chế mới cho các bước tiếp theo của dự án mà không phải thực hiện lại thủ tục phê duyệt chủ trương đầu tư. Chi phí hoạt động của các chuyên gia tham gia thẩm định sẽ được tính trong tổng mức đầu tư của dự án.