Bá chủ AI: Cuộc đua quyền lực toàn cầu
Khi trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là khái niệm kỹ thuật trong phòng thí nghiệm mà đã bước ra đời sống, định hình các cuộc thảo luận từ công nghệ đến giáo dục, an ninh quốc gia và đạo đức xã hội, cuốn Bá chủ AI của Parmy Olson trở thành một cẩm nang sắc sảo để hiểu sâu về quyền lực mới của thế kỷ XXI.
Tác phẩm theo chân các sự kiện then chốt từ trận AlphaGo đánh bại Lee Sedol đến bước ngoặt của ChatGPT, để minh họa cách AI đã từ một ý tưởng viển vông trở thành công cụ làm thay đổi thế giới. Tuy nhiên, điểm nổi bật của sách không nằm ở công nghệ, mà ở phân tích sâu sắc về những con người và thế lực đang vận hành nó.
Trung tâm câu chuyện là Sam Altman và Demis Hassabis – hai đại diện tiêu biểu cho hai phong cách đối lập: thương mại hóa nhanh chóng và nghiên cứu nền tảng dài hạn. Một bên là OpenAI với tham vọng phổ cập AI cho đại chúng, bên kia là DeepMind với những thành tựu mang tính đột phá trong khoa học như AlphaFold. Olson khéo léo sử dụng hai nhân vật này để dẫn dắt độc giả khám phá bản đồ quyền lực mới trong thế giới AI.
Không dừng ở góc nhìn cá nhân, cuốn sách mở rộng sang cuộc cạnh tranh Mỹ – Trung, chỉ ra sự khác biệt trong cách hai cường quốc tiếp cận AI. Mỹ nổi bật với hệ sinh thái đổi mới và doanh nghiệp dẫn đầu như Google, Microsoft, trong khi Trung Quốc sở hữu nguồn dữ liệu khổng lồ cùng sự hỗ trợ mạnh mẽ từ nhà nước. Olson phân tích: AI giờ đây không chỉ là công nghệ, mà là vũ khí địa chính trị có thể định đoạt vị thế quốc gia trong tương lai.
Điểm nhấn đặc biệt của cuốn sách là lời cảnh báo về nguy cơ AI trở thành công cụ giám sát, thao túng và củng cố bất bình đẳng. Khi các tập đoàn nắm giữ dữ liệu và thuật toán, họ có thể định nghĩa lại chuẩn mực xã hội, vượt ngoài tầm kiểm soát của pháp luật và chính phủ. Olson đặt ra câu hỏi gai góc: liệu nhân loại đang bước vào kỷ nguyên nơi Big Tech có quyền lực lớn hơn cả nhà nước?
Không sa đà vào lý thuyết, Olson kể lại nhiều câu chuyện đời thường: giáo viên đối mặt với học sinh dùng ChatGPT, nhà hoạch định chính sách lo lắng trước làn sóng công nghệ vượt kiểm soát… Những chi tiết này khiến cuốn sách vừa mang tính dự báo chiến lược, vừa gần gũi và có tính thời sự sâu sắc.
Bá chủ AI không đưa ra kết luận duy nhất, mà mở ra nhiều câu hỏi về vai trò của luật pháp, đạo đức và trách nhiệm xã hội trong kỷ nguyên số. Với các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, Olson gợi ý một hướng đi khác: tập trung vào ứng dụng AI vào lĩnh vực phục vụ cộng đồng – từ nông nghiệp đến giáo dục – thay vì chạy đua theo công nghệ lõi.
Đây là cuốn sách dành cho nhà hoạch định chính sách, doanh nhân công nghệ, nhà quản trị đổi mới sáng tạo và bất kỳ ai quan tâm đến quyền lực mới đang âm thầm tái định hình thế giới. Bởi suy cho cùng, câu hỏi “ai là bá chủ AI” cũng chính là câu hỏi “ai sẽ định hình tương lai loài người”.